Ayasofya'da 70 bin kişilik Mevlit

Gazi M. Kemal Atatürk, camilerde okunan Kur'an ve aşr-i şeriflerden sonra, cemaat anlasın diye meâlinin de okunmasını arzu ediyordu. Uygulamasını da yapıyor. 
İçimizdeki kırmızı fesli Yunan sözcülerinin, İngiliz imalatı cüppeli Nakşilerin ve nurcuların, halk arasında Gazi Paşa'yı dinsiz ve kâfir göstermek için en çok bu durumu kullandıkları görülüyor. 
Aynı uygulama bugün, daha ziyade ikindi ve sabah namazlarından sonra birçok camide sürdürülüyor. İmam, okuduğu aşr-ı şerifin meâlini veriyor veya iki hadis naklederek manasını verip Fatiha çekiyor.
Gazi Paşa'nın uygulamasını, Hafız Yaşar Okuyan, hatıralarıyla şöyle aktarıyor:
"Ben Ata'nın emri ile o Cuma günü, Yerebatan Camii'nde Yasin suresini, önce Arapça, sonra da Türkçe olarak okuyacaktım.
Cuma günü camiye gittiğimde çok büyük bir kalabalıkla karşılaştım. Halk yollara taşmış ve trafik durmuştu. Polislerin yardımıyla camiye girebildim.
İçeride, iğne atılsa yere düşmeyecek kadar kalabalık vardı. Gazeteciler ve fotoğrafçılar da içeriye dolmuştu. Sonradan, Gaziantep Milletvekili Kılıç Ali Bey ve Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip Bey de geldiler.
Namazdan sonra zorlukla kürsüye çıkıp Yasin suresini, önce Arapça, sonra da tercümeden Türkçe olarak okudum.
Cemaat bunu çıt çıkarmadan dinlemiş ve pek duygulanmıştı.
Sonunda da, "Ulu Tanrım, bu okuduğum Yasin'in sevabını, önce Hazreti Muhammet Efendimizin aziz ruhlarına ulaştır; sonra da Türkiye Cumhuriyeti'ni devamlı kıl ve muhafaza et. Vatan için ölen şehitlerimizin ruhlarını şad eyle. Topraklarımıza huzur, bol-bereket ve refahlık eyle" diye uzun bir dua yapıp "Amin!" diyerek bitirdim.
Aynı akşam Atatürk beni emrettiler ve yanlarına gittim. 
"Halk dualarınızdan çok memnun olmuş ve çok ilgi göstermiş. Fakat cami küçük olduğu için pek çok kişi dışarıda kalmış. Bu duayı daha büyük olan Sultanahmet Camii'nde yapalım" dediler.
Biz de bir hafta sonraki Cuma günü Sultanahmet Camii'nde yine önce Arapça sonra da Türkçe olarak Kuran'ımızı okuduk.
Halk bu açıklamalı okumalarımıza fevkalade çok ilgi göstermiş koca caminin içini ve dışını hıncahınç doldurmuştu. Yapılan uygulamalardan çok memnun oldukları her hallerinden belli oluyordu" (Atatürk'ten Hiç Yayınlanmamış Anılar, Prof. Dr. Yurdakul Yurdakul, s. 180-181, Truva Yayınları 2009, 8. baskı).
Hafız Yaşar Okuyan, şöyle devam ediyor.
Ayasofya'da 70 bin kişilik ilk Mevlit
 "Sultanahmet Camii'ndeki büyük ilgiden birkaç gün sonra Atatürk beni çağırtıp, "Sultanahmet Camii'ndeki dinî merasim çok güzel olmuş ve halk da çok ilgi göstermiş. Bunu daha büyük bir camide yapıp (radyo ile) bütün ülkeye dinletelim, ne dersiniz?" dediler. 
"Emredersiniz Paşam" dedim. 
Hemen emir verip hazırlıkları başlattı.
Ben de, 1932 yılı Ramazan'ın 26. Kadir gecesi olan gecede, o zaman cami olan Ayasofya'da yapılacak mevlit için hazırlıklara başladım. 
Altı kişilik hafızlar grubunu Hafız Yaşar Okuyan, Hafız Burhan, Beşiktaşlı Hafız Rıza, Beylerbeyli Hafız Fahri, Muallim Hafız Nuri, Sultan Selimli Rıza olarak seçtim. Ayrıca, yirmi hafız daha seçerek kadroyu tamamladım.
O gün, akşam namazından sonra camide okunup radyo ile yayınlanacak mevlit nedeniyle, cami içinde ve dışında mahşeri bir kalabalık vardı. Bu mevlit, İslam âleminde ilk defa radyo ile yayınlanacaktı.
Teravi namazından sonra ilahî ve aşr-i şerif okundu. 
Caminin, her tarafına hoparlörler konulduğu" için, bu dinî ses, herkesi ürpertecek yükseklikte, cami içine ve dışına yayılıyordu.
Hele, yirmi hafızın okuduğu mevlit pek mükemmel olmuş, halk âdeta bu coşkulu ve yüksek sesle kendinden geçmiş, âdeta sarhoş olmuşlardı.
Atatürk bu mükemmel mevlidi radyoları başında dinlemiş ve bütün hafızları ertesi akşam iftar yemeğine davet etmişlerdi.
Ertesi gün bütün hafızlar toplanıp Dolmabahçe Sarayı'na gittik. 
Sarayın üst katında mükemmel bir iftar sofrası hazırlanmıştı. Atatürk de bizlerle beraber sofraya oturdular. Birlikte yemek yedik.
Paşa bütün hafızlara teker teker iltifatta bulundular. Sonra da, "Dünkü dinî merasimi ben de radyodan dinledim. Fevkalade memnun oldum. Hepiniz ayrı ayrı büyük başarı gösterdiniz, teşekkür ederim" buyurdular.
Yemek bitince bütün hafızlara tek tek Kuran okutup dinlediler.
Sonra hafızları baş yaverin odasına götürdüm. 
Her birine ayrı ayrı zarflara konulmuş yirmişer lira para verildi ve geç saatlerde otomobillerle evlerimize gönderildik?" 
(Prof. Dr. Yurdakul Yurdakul, age., s. 182-183) 
"O gece Yatsı namazında Ayasofya artık dışarıdaki kapılarına varıncaya kadar insanla dolmuştu? İçeride ve dışarıda olmak üzere yetmiş bin kişi bu yirmi asırlık ibadetgâhı ihata etmişti" 
(Prof. Dr. Yurdakul Yurdakul, age., s. 190)