Cenazelerin yıkanması-II

(dünden devam…)

Prof. Dr. Haydar Baş, "Büyük İslam İlmihali: Namaz" eserinde cenazanin yıkanması bahsine şöyle devam ediyor: 

"Bir diğerinde: "Önce sağ yanından, abdest uzuvlarından başlayın." (Mâlik, cenâiz 2,s.222; Buhârî,Cenâiz,8,9, II,73; cenâiz 13/1,15,II,74-75; Müslim, cenâiz No.36,s.646; 38,s.647; Ebû Dâvud,No.3142,3146; Nesâî,cenâiz 28,IV,28; 33,IV,31; 34/1,IV,31;35/1,IV,32;36/1,IV,32-3; İbn Mâce, No.1458).

Bir başkasında; saçlarını çözdüler, yıkadılar ve onu üç topuz şeklinde yaptılar. Onu arkasına doğru iliştirdiler. Süfyân dedi ki: "O, alın saçı ve topuzudur." İbn Sîrîn ise şunu iddia etti: "Yukardaki hadisin metninde geçen, 'Eşirnehâ/onu ona yani kızıma giydiriniz'in anlamı, 'Ona sarın, iliştirin' demektir. Zira o, ölen kadın için (kefenlemenin) izâr şeklinde değil de sarma şeklinde olmasını emrederdi." (Mâlik, cenâiz 2,s.222; Buhârî,Cenâiz,8,9,II,73; cenâiz 13/1,15,II,74-75; Müslim,cenâiz No.36,s.646; 38,s.647; Ebû Dâvud,No.3142,3146; Nesâî,cenâiz 28,IV,28; 33,IV,31; 34/1,IV,31;35/1, IV,32; 36/1,IV,32-3; İbn Mâce,No.1458).

Bir başkasında; "Saçını örgü halinde yaptık." (Mâlik, cenâiz 2,s.222; Buhârî,Cenâiz,8,9,II,73; cenâiz 13/1,15,II,74-75; Müslim, cenâiz No.36,s.646; 38,s.647; Ebû Dâvud,No.3142,3146; Nesâî,cenâiz 28,IV,28; 33,IV,31;34/1,IV,31;35/1, IV,32; 36/1,IV,32-3; İbn Mâce,No.1458).

Bir diğerinde, "Saçını taradık" şeklinde geçmiştir. (Mâlik, cenâiz 2,s.222; Buhârî,Cenâiz,8,9,II,73; cenâiz 13/1,15, II,74-75; Müslim, cenâiz No.36,s.646; 38,s.647; Ebû Dâvud,No.3142,3146; Nesâî,cenâiz 28,IV,28; 33,IV,31;34/1,IV, 31; 35/1, IV,32; 36/1,IV,32-3; İbn Mâce, No.1458).

Akıntı gelmesin diye ağız, burun ve kulak gibi tabii deliklere pamuk tıkamakta beis toktur. Yıkandıktan sonra havlu ve benzeri bir şeyle kurulanır. Ondan sonra kefen gömleği giydirilir ve geri kalan kefenleri yayılır. Başına ve sakalına "hanut" denilen kâfur veya benzeri güzel kokulu bir şey konur. Secde yerleri olan alın, burun, eller, dizler ve ayaklara da kâfur konur. Hanût, özellikle ölülerin kefenleri ve bedenleri için hazırlanan güzel koku karışımlı bir maddedir.

İmam Ali (k.v.) kendisi için hazırlanan hanûta misk katılmasını vasiyet ederek, "Bu Hz. Peygamberin hanûtundan arta kalandır" (İbn ebi Şeybe, c.1,s.144; el-Evsat,c.2,s.295) demiştir. (Ca'ferî mezhebinde; ölüyü, gusülden sonra hanut etmek yani alnına, avuçlarına, dizlerine ve iki ayak başparmağının uçlarına kafur sürmek farzdır ve burnunun ucuna sürmek müstehabdır. Kâfur, ezilmiş ve taze olmalı ve eğer eski olduğu için kokusu gitmişse, yeterli değildir). (Âyetullah Uzma Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Tevzihu'l-Mesail Risalesi,s.127).

Ölünün tırnakları, saçı kesilmez. Sünnet olmamışsa, sünnet edilmez. Aslında yapılması uygun olan, bedenindeki bütün şeylerin kendisiyle birlikte defnedilmesidir.

Kefene sarıldıktan sonra ölüden çıkacak bir sıvı veya benzeri şeyler artık yıkanmaz. Ama ölüye dışarıdan pislik bulaşırsa, mesela pislik bulaşmış bir kefene konulursa bu üzerine kılınacak olan namazın geçerliliğine engel olur.

Ölünün yıkanacağı yer kapalı olup yıkayıcı ve yardımcılarından başkası onu görmemelidir. Bir ölüyü, ona en yakın olan kimse veya takva sahibi güvenilir kimse yıkamalıdır. Bu yıkamak parasız olmalıdır. Çünkü bu bir din görevidir. Eğer, yıkayıcı olarak bir kimseden başkası bulunmasa, bunun yıkama ücreti alması caiz olmaz. Fakat başka yıkayabilenler varsa, o zaman ücret alınabilir.

Erkek olan ölüyü erkek, kadın olan ölüyü de kadın yıkar.Bu yıkayıcılar taharet üzere bulunmalıdırlar. Bunların cünüb, hayız ve nifas halinde olmaları ve yıkayıcının gayrimüslim olması mekruhtur. Ancak Müslüman bir erkek hakkında gayrimüslimden başka bir erkek ve Müslüman bir kadın hakkında gayrimüslim bir kadından başka kadın bulunmadığı zaman bunlar yıkayabilirler. 

Hanefî mezhebinde; bir kadın vefat eden kocasını yıkayabilir. Çünkü kadın, dört ay on gün iddet bekleyecektir. Bu iddet çıkmadıkça evlilik devam halinde sayılır. Fakat bir erkek, ölmüş bulunan zevcesini yıkayamaz. Çünkü erkeğe iddet gerekmez. Karısı ölünce, aralarındaki evlilik bağı kalkmış olur. Ancak onu yıkayacak bir kadın bulunmazsa, koca zevcesine teyemmüm verir. 

(Üç imama göre, kocanın da zevcesini yıkaması caizdir. Ca'ferî mezhebinde ise; erkeğin kadına ve kadının erkeğe meyyit guslü vermesi haramdır. Fakat kadın kocasına ve koca da hanımına gusül verebilir. Gerçi kadının kocasına ve kocanın hanımına gusül vermemesi ihtiyaten müstehabdır). (Âyetullah Uzma Seyyid Sadık Hüseyni Şirazi, Tevzihu'l-Mesail Risalesi, s.124).

Resûlullah (s.a.a.) Efendimizin kızı ve Hz. Ali'nin eşi Hz. Fâtıma öldüğünde kendisini kocasının yıkamasını vasiyet etmişti. Sonra ölünce onu Ali (k.v) yıkamıştır. Esma bint-i Umeys de, "Fâtıma öldüğünde kendisini benimle Ali'nin yıkamasını vasiyet etti. Bu yüzden onu ben ve Ali yıkadık" demiştir. (Abdürrezzak, c.3, s.410; Beyhaki, Sünen, c.4,s.396; el-Muhalla,c.5,s.175; el-Muğni,c.2,s.524; el-Müdevvene, c.1,s.186).

Bu mevzu ile ilgili olarak Hz. Âişe'den; Peygamber (s.a) bir gün Bakî mezarlığından gömdükleri bir cenazeden bana döndü. Beni rahatsız buldu. Çünkü başım ağrıyor, "vay başım, vay başım!" diye bağırıyordum. Şöyle buyurdu: "Ey Âişe, asıl ben vay başım demeliyim. Benden önce ölürsen ne zararın olur ki, seni yıkarım, kefenlerim, namazını kılıp defnederim." Dedim ki: "Şimdi Seninle beraberim, Sen öyle yaparsan, sonra benim evime döner, orada hanımlarından biriyle gerdeğe girersin." Bunun üzerine Allah Resûlü (s.a.a.) tebessüm etti. Aynı tebessümü öldüğünde de mübarek yüzünde görüldü. (Ahmed, VI,228; Ebû Dâvûd,I,37; İbn Mâce,No.1465; Dârekutnî II,74; Beyhakî,III,396). (devam edecek…)