İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'nin işbaşına gelmesinden sonra dış politika alanında uygulamaya koyduğu diyalog ve gerginlikleri giderme politikası, Türkiye ile ilişkilerde özellikle son iki yılda büyük gelişmeler kaydedilmesine neden oldu. Özellikle sınır güvenliği ve terörizmle mücadele konusunda iki ülkenin oluşturduğu ortak komite ve komisyonların çalıştırılmaya başlanması sonucu, bu alandaki sorunlar büyük ölçüde giderildi ve bu mekanizmalar çalışır hale getirildi.
Bunun yanı sıra iki ülke arasındaki ikili ziyaretlerde de önemli bir artış gözlenmeye başlanırken, ziyaretler sadece siyasi ve diplomatik alanlarla da sınırlı kalmadı ve ticaret heyetlerinin ve işadamlarının karşılıklı ziyaretleri arttı.
İkili ziyaretler
İkili ilişkilerde 2001 yılı, eski Ulaştırma Bakanı Enis Öksüz'ün Karma Ulaştırma Komisyonu (KUK) toplantısı öncesinde 30 Ocak-2 Şubat arasında Tahran'ı ziyaretiyle başladı. Dışişleri Bakanı İsmail Cem'in 12-13 Şubat'ta yaptığı ziyaret sırasında ise ikili görüşmelerin yanı sıra 2001-2003 yıllarını kapsayan Kültürel Değişim Programı imzalandı.Yılın en önemli ziyaretlerinden birini ise eski İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın 8-11 Mayıs'ta Tahran'a yaptığı ziyaret oluşturdu.
Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Şükrü Sina Gürel ise Birleşmiş Milletler Irkçılık, Irk Ayrımcılığı ve Hoşgörüsüzlüğe Karşı Dünya Konferansı'nın Tahran'da 18-19 Şubat'ta yapılan Asya Bölge Toplantısı için İran'a geldi.
Hayata geçen projeler
2001 yılında, İran-Türkiye ilişkilerinin yanı sıra bölge açısındanda önemli iki ekonomik gelişme yaşandı.
Mart ayında yaklaşık 10 yıldır kesik olan İstanbul-Tahran yolcu treni seferleri, Tahran ve İstanbul'dan kalkan karşılıklı trenlerle birlikte yeniden başladı. İstanbul ve Tahran'dan haftada bir gün yolcutreni seferleri düzenli olarak başlarken, Türkiye üzerinden geçen Tahran-Şam yolcu treni seferleri de başlatıldı.
2001 yılı biterken ise uzun yıllardır beklenen ve uzun tartışmalara yol açan İran'dan Türkiye'ye doğalgaz ihracı başladı.
1996 yılında Tahran'da imzalanan anlaşmaya göre, iki ülke topraklarında kurulan doğalgaz boru hatlarının döşenmesi ve gerekli teknik hazırlıkların tamamlanmasının ardından, İran'dan Türkiye'ye doğalgaz ihracı 1 yıl gecikmeli olarak 10 Aralık'ta İran tarafından Türkiye'ye gaz akışının başlamasıyla hayata geçirilmiş oldu.
Beklentiler
Bölgede önemli gelişmelerin yaşandığı bir döneme, İran ve Türkiye'nin ilişkilerindeki gelişme eğilimiyle girmeleri, iyi bir eğilim ve fırsat olarak yorumlanırken, iki ülke ilişkilerinde son 2-3 yılda yakalanan gelişme ve güçlenme eğiliminin devam etmesi bekleniyor.
Özellikle güvenlik ve sınır sorunlarının çözümüyle ilgili kurulan ortak güvenlik mekanizmalarının işlemesi ilişkilerdeki iyileşmenin önemli bir yönü olarak görülürken, İçişleri Bakanı Sadettin Tantan'ın Tahran ziyareti, bu mekanizmaların işlemesi açısından önemli bir ziyaret olarak değerlendiriliyor. Beklenen önemli bir gelişme ise Cumhurbaşkanı Necdet Sezer'in Tahran ziyareti.
Son olarak eski İran Cumhurbaşkanı Ali Ekber Haşimi Rafsancani'nin Aralık 1996'da yaptığı Türkiye ziyaretinin ardından, Türkiye Cumhurbaşkanı'nın İran'a yapacağı ziyaret bekleniyor. Cumhurbaşkanı Sezer'in Tahran'a 2002 yılında yapması beklenen ziyaretin, iki ülke ilişkilerinin düzeyinde önemli bir yükselmeye neden olacağı düşünülüyor.
Yarın: Almanya ile ilişkiler