Çarpık özelleştirme vatandaşı mağdur ediyor... Elektrikte özelleştirmenin önünü açan yasada, kaçak elektriğin faturasının dürüst aboneye çıkartılması tüketiciyi öfkelendirdi Yeni yasaya göre 5 yıl boyunca kayıpların tamamı tüm abonelere yansıtılacak. Tüketiciler Birliği, yanlıştan dönülmemesi halinde AİHM'ye gidecek. Türkiye'yi her yıl 1,5 milyar YTL'lik zarara uğratan kaçak elektrik kullanımını en aza indireceği belirtilen yasal düzenleme dürüst abonenin faturasını daha kabarık hale getirecek. Elektrik Piyasası Kanunu'nda değişiklik öngören kanun, elektrik dağıtımı özel şirketlere devredilse de mevcut uygulamada olduğu gibi çeşitli hilelerle elektrik tüketenlerin yol açtığı zararın düzenli olarak fatura ödeyen abonelerden tahsil edilmesine imkan tanıyor. Buna göre 100 liralık elektrik tüketiminin sadece 25 lirasının tahsil edilebildiği Mardin'deki açık diğer illere de yansıtılıyor. Tahsilatın 95 liraya çıktığı Kütahya'daki aboneler de Mardin'deki kaçak elektriğin faturasını ödemek zorunda kalıyor. Enerji uzmanları kanun değişikliğinin kangren haline gelmiş yaranın tedavi edilmesi yerine pansuman görevinin vatandaşa havale edildiğini belirterek, "Şirketler bu şartlarda kaçakçıya karşı niye mücadele etsin? Hazine de zararı üstlenmediğine göre fatura yine dürüst vatandaşa çıkarıldı." tespitinde bulunuyor. 5 yıllık süre dolduğunda ise her bölge kendi içinde zararın telafisini sağlayacak. Özelleştirmenin bu şekliyle ucuzluk getirmeyeceğini belirten Tüketiciler Birliği Başkanı Bülent Deniz, gerekirse maddenin iptali için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvurabileceği uyarısında bulunuyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu da kaçakların tüm abonelere eşit miktarda yansıtılmasını 'haksız bir uygulama' diye nitelendiriyor. Tedaş ise serbest piyasa mantığına aykırı olsa da düzenlemenin zorunluluktan kaynaklandığını ileri sürüyor. 2005 itibarıyla 27 milyon abonenin 16 milyonu kaçak elektrik denetiminden geçirildi. Hileli yollarla elektrik kullandığı tespit edilen 840 bin aboneden 186 bini hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunuldu. Söz konusu abonelerden 260 milyon YTL'lik ceza tahsil edilirken, kayıp-kaçak oranı yüzde 18'e çekildi. Aynı oran iki yıl öncesine kadar yüzde 25'e yakındı. Kamunun elindeki elektrik dağıtım şirketinin (Tedaş) bölgeler halinde özelleştirilmesine imkân tanıyan kanunî düzenleme Meclis'te kabul edildi. Özelleştirmenin önündeki en büyük engel olarak gösterilen kayıp kaçak oranlarında yük vatandaşın sırtında kalırken, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), piyasanın tam anlamıyla serbestleşebilmesi için her bölgenin kendi içindeki maliyetlerle değerlendirilmesi gerektiği görüşünde. Kurum, abonelerin mağduriyetinin fiyatın Hazine tarafından sübvanse edilmesi halinde giderilebileceğini belirtiyor. Kurum ayrıca, elektrik sektöründe faaliyet gösteren kamu kurumlarının çapraz sübvansiyon uygulamasını da gerçek maliyetleri yansıtmadığı gerekçesi ile doğru bulmuyor. Tüketiciler Birliği Başkanı Avukat Deniz, kaçağın yüksek olduğu yerde, elektrik fiyatının yüksek olmasının normal olduğunu belirterek, burada öncelikle yapılması gerekenin kayıt dışı kullanımın önlenmesine yönelik tedbirlerin artırılması olduğunu söylüyor. Deniz tepkisini, "Bir bölgede kayıp-kaçak yüzde 60'larda, diğerinde ise 9-10. Arada büyük bir fark var. Bunun bir havuza toplanıp bütün elektrik kullananlara paylaştırılması, hem oranın düşük olduğu illere hem de seviyenin yüksek olduğu yerdeki dürüst aboneye haksızlık olur. Bu uluslararası yasalarda yer verilmiş tüketicilerin ekonomik haklarının koruması uygulamalarına aykırıdır." sözleriyle dile getiriyor.