Kobalt, altından fazla kazandırdı
Akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayar ve elektrikli arabalar gibi birçok teknoloji ürününü çalıştıran bataryaların ana maddelerinden kobaltın değeri her geçen gün yükseliyor. Elektrikli araçlara küresel talebin artması, akıllı telefon üreten şirketlerin kobalta yatırım yapacağını açıklaması ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde yüksek vergiler beklentisiyle fiyatlar son iki yılda yüzde 334 arttı. Londra Metal Borsası verilerine göre, kobaltın Şubat 2016'da 21 bin 750 dolar olan ton başına fiyatı, 22 Mart itibarıyla 95 bin 250 dolara ulaştı. A
BD Jeolojik Araştırmalar Merkezi tarafından da küresel kobalt üretiminin geçen yıl yüzde 1 azalarak 110 bin ton olduğu bildirildi. Demokratik Kongo Cumhuriyeti, yaklaşık 3.5 milyon tonla dünyada kanıtlanmış kobalt rezervlerinin yarısına ev sahipliği yapıyor. İkinci sırada 1.2 milyon tonla Avustralya yer alıyor. 2020'ye kadar elektrikli otomobillerin yaygınlaşmasının kobalta talebi artırması ve yıllık toplam talebin 120 bin tonun üzerine çıkması bekleniyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Maden Fakültesi Cevher Hazırlama Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ekrem Yüce, doğada saf kobaltın çok nadir bulunduğunu söyledi. Kobaltın çeşitli bileşiklerle birlikte yeryüzüne çıkarıldığını ve bazı işlemlerin ardından kobalt elde edildiğini belirten Yüce, "Küresel bazda, kobaltın önde gelen kullanımı şarj edilebilir batarya elektrotlarıdır. Gaz türbini motorları için parçalar yapmak amacıyla kullanılan süper alaşımlar, kobaltın bir başka ana kullanım alanıdır" dedi.
Dünyadaki mevcut kaynakların büyük çoğunluğunun Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Zambiya ve Avustralya'nın da aralarında yer aldığı ülkelerde bulunduğuna dikkati çeken Yüce, "Dünya kobalt üretiminin yüzde 60'ı Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki kaynaklardan sağlanmaktadır. Avustralya, Belçika, Brezilya, Çin, Kanada, Küba, Fransa, Finlandiya, Hindistan, Japonya, Madagaskar, Fas, Norveç, Rusya, Güney Afrika, Uganda ve Zambiya kobalt üretiminin en fazla yapıldığı ülkeler" diye konuştu.
Talep daha da artacak
Türkiye'de kobalt kaynağı olarak Adana-Tufanbeyli, Balıkesir-Dursunbey, Elazığ-Keban, Gümüşhane-Şiran, Kastamonu-Küre, Manisa merkez ve Turgutlu, Sivas-Suşehri ve Uşak-Banaz cevherleşmelerinin sayılabileceğini belirten Yüce şunları kaydetti: "Dünyada rafine edilmiş kobalt tedarikindeki büyümenin, kobalt tüketiminden daha düşük bir oranda arttığı ve bunun da başta şarj edilebilir pil ve havacılık sektörlerindeki güçlü büyümeden kaynaklandığı tahmin edilmektedir. Elektrikli otomobillerin talep içindeki payının artmasının beklentisi de en önemli kaynak olarak kobalta olan talebi hızla artıracaktır. Son yıllarda artan savaşlar ve silah, mühimmat, savaş gereçleri gibi gereksinimlerdeki hızlı artışın da diğer metallerde olduğu gibi kobalt fiyatlarındaki artışta etkide bulunduğunu söylemek yanlış olmayacaktır."