Kriz pahalıya mal oldu
13.09.2009 00:00:00
Uluslararası Para Fonu'nun G20 maliye bakanlarına sunduğu verilere dayanarak yapılan hesaplamalara göre, büyük ekonomiler krizde toplam 10 trilyon dolar harcadı.
Veriler, özellikle ABD ve İngiltere gibi geniş mali sektörlere sahip zengin ülkelerin krizden ne kadar sert şekilde etkilendiğini ortaya koyuyor.
En çok harcama ABD ve İngiltere'denKrizde, en çok harcamayı ABD ve İngiltere yaptı. İngiltere'nin yaptığı harcamalar gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 94'ünü, ABD'nin ise yüzde 25'ini teşkil ediyor. Bu da İngiltere'de kişi başına 30 bin sterlin (50 bin dolar), ABD'de ise 10 bin dolar harcama yapıldığı anlamını taşıyor. Özel mali sektörün varlık silmelerinin toplamının 4 trilyon doları bulduğu, bunun, üçte ikisinin Citigroup ve RBS gibi büyük bankalardaki kayıplardan kaynaklandığı tahmin ediliyor. Bu kayıpların yaklaşık yarısı (1,8 trilyon doları) yüksek riskli tutsat (subprime mortgage) kaynaklı menkul kıymet silmelerinden oluşsa da krizin yarattığı hasar diğer varlıklara hızla yayıldı. Bankacılık sektörünün 10 yıllık karını buharlaştıran bu büyük varlık silmeler, bankaların sermaye yapısını tekrar oluşturarak, borç verir hale gelmelerini de zorlaştırdı. Dünya ekonomisi daralıyorDünya ekonomisinin bu yıl yüzde 2,3 (1 trilyon dolar) küçülmesi bekleniyor. Bu kaybı tüm vatandaşlar ortak paylaşsa da bundan özellikle sayıları artan işsizler etkilenecek. Dünya ekonomisinin durgunluktan kaynaklanan kaybı 2 trilyon doları buluyor. Öte yandan, hükümetler, büyümeyi artırmak için teşvik fonlarına milyarlarca dolar aktardılar. Önümüzdeki 5 yıl içinde İngiltere'de kamu borcunun 600 milyar sterlinden 1,4 trilyon sterline, ABD'de ise borcun ikiye katlanacak 10 trilyon dolara yükselmesi bekleniyor. Bu kamu borçları gelecekte vergi ödeyenlerden tahsil edilecek. Dolayısıyla bu ülkeler Milli Ekonomi Modeli'nin tüketimi teşvik projelerini hayata geçirseler de bunun finansını senyorajla değil de borçlanarak karşıladıkları için krizi geçici olarak ertelemiş oldular. Uzmanlar, eğer fatura yine millete kesilirse krizin daha da derinleşeceğini belirtiyorlar.Tahminlere göre, İngiltere'de kişilerin elindeki ulusal servet 2007 yılı sonu ile kıyaslandığında geçen yıl sonunda 815 milyar sterlin geriledi. Bunun yüzde 15'ini konutların değerinin düşmesi, yüzde 9'unu ise diğer mali varlıkların değerinin düşmesi oluşturdu.
Veriler, özellikle ABD ve İngiltere gibi geniş mali sektörlere sahip zengin ülkelerin krizden ne kadar sert şekilde etkilendiğini ortaya koyuyor.
En çok harcama ABD ve İngiltere'denKrizde, en çok harcamayı ABD ve İngiltere yaptı. İngiltere'nin yaptığı harcamalar gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 94'ünü, ABD'nin ise yüzde 25'ini teşkil ediyor. Bu da İngiltere'de kişi başına 30 bin sterlin (50 bin dolar), ABD'de ise 10 bin dolar harcama yapıldığı anlamını taşıyor. Özel mali sektörün varlık silmelerinin toplamının 4 trilyon doları bulduğu, bunun, üçte ikisinin Citigroup ve RBS gibi büyük bankalardaki kayıplardan kaynaklandığı tahmin ediliyor. Bu kayıpların yaklaşık yarısı (1,8 trilyon doları) yüksek riskli tutsat (subprime mortgage) kaynaklı menkul kıymet silmelerinden oluşsa da krizin yarattığı hasar diğer varlıklara hızla yayıldı. Bankacılık sektörünün 10 yıllık karını buharlaştıran bu büyük varlık silmeler, bankaların sermaye yapısını tekrar oluşturarak, borç verir hale gelmelerini de zorlaştırdı. Dünya ekonomisi daralıyorDünya ekonomisinin bu yıl yüzde 2,3 (1 trilyon dolar) küçülmesi bekleniyor. Bu kaybı tüm vatandaşlar ortak paylaşsa da bundan özellikle sayıları artan işsizler etkilenecek. Dünya ekonomisinin durgunluktan kaynaklanan kaybı 2 trilyon doları buluyor. Öte yandan, hükümetler, büyümeyi artırmak için teşvik fonlarına milyarlarca dolar aktardılar. Önümüzdeki 5 yıl içinde İngiltere'de kamu borcunun 600 milyar sterlinden 1,4 trilyon sterline, ABD'de ise borcun ikiye katlanacak 10 trilyon dolara yükselmesi bekleniyor. Bu kamu borçları gelecekte vergi ödeyenlerden tahsil edilecek. Dolayısıyla bu ülkeler Milli Ekonomi Modeli'nin tüketimi teşvik projelerini hayata geçirseler de bunun finansını senyorajla değil de borçlanarak karşıladıkları için krizi geçici olarak ertelemiş oldular. Uzmanlar, eğer fatura yine millete kesilirse krizin daha da derinleşeceğini belirtiyorlar.Tahminlere göre, İngiltere'de kişilerin elindeki ulusal servet 2007 yılı sonu ile kıyaslandığında geçen yıl sonunda 815 milyar sterlin geriledi. Bunun yüzde 15'ini konutların değerinin düşmesi, yüzde 9'unu ise diğer mali varlıkların değerinin düşmesi oluşturdu.
