RECEP BAHAR / İSTANBULSon zamanlarda bir milyondan fazla yabancı kaçak işçinin ülkelerine gönderildiği Suudi Arabistan'da şirketi bulunan bir Türk işadamı, Yeni Mesaj'a bu ülkedeki istihdam dünyasını anlattı. Suudi Arabistan yasaları gereği çok sayıda Suudi vatandaşını çalıştırdıklarını ifade eden işadamı, "Ancak onların işe gelmesini pek istemiyoruz zira sürekli izin alarak çalışma düzenini aksatıyorlar. Maaşlarını veriyoruz, işe gelmekte serbest bırakıyoruz" dedi. Yabancı kaçak işçilere kapı gösteriliyorSuudi Arabistan Kralı Abdullah, ülkede yaşayan yaklaşık 9 milyon 100 bin yabancı işçi arasında kaçak yaşayan ve oturum izinlerini yenilemeyenler için süresi 3 Kasım'da sona eren bir af çıkarmıştı. Kral Abdullah'ın affından istifade eden bir milyon kişi ülkelerine gönderilmişti. Akabinde Suudi güvenlik güçleri ülkelerine gitmeyen yabancı işçilere yönelik operasyon üstüne operasyon düzenlemeye başlamıştı. Bu çerçevede başkent Riyad'da yabancı işçilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmalarda 2 kişi hayatını yitirmişti. Çok sayıda yabancı işçinin ülkeden ayrılması üzerine Suudi Arabistan'da işçilik maliyetleri artmaya başladı. Suudi işverenler ve ülkede işyeri ya da fabrika açan yabancı işletmeler, işçilik maliyetlerinin yükselmeye başladığından şikâyet etmeye başladı. Ancak bu durum,  Kral Abdullah'ın kararında bir değişikliğe yol açmadı. Yabancı işçilerin ülkeden gönderilmesiyle birlikte küçük işletmelerde, tamircilerde, lokantalarda, bakkallarda sorunlar yaşanmaya başladı. Bu işletmelerin kağıt üstünde sahipleri Suudiler görünse de gerçekte yabancılar tarafından çalıştırılıyorlar. Suudiler nasıl çalışıyor?Suudi Arabistan'da resmi işsizlik oranı yüzde 12... Ancak bu rakama aktif olarak iş aramayanlar dahil değil. Zira devletin sağladığı imkânlar nedeniyle çok sayıda kişi çalışma gereği duymuyor. Ülkede 20 milyondan fazla Suudi vatandaşı yaşıyor ama işgücünün yüzde 55'ini yabancılar oluşturuyor. Peki, Suudi vatandaşları ne yapıyor? Bu durumu uzun yıllardır bu ülkede işletmesi olan bir Türk işadamı ile konuştuk. İşadamı bize özetle şunları anlattı: "Suudi Arabistan'da mesai saatleri 7.30 ile 14.30 arasında ancak Suudi çalışanlarımız 9.30'dan önce işe gelmiyor. Bu arada öğle namazı ve öğle yemeği nedeniyle de yaklaşık 1.5 saat izin kullanıyorlar. Hanımının ve annesinin ihtiyaçlarını gidermek için de sık sık izin talep ediyorlar. Kadınlar araç kullanmadığından hanımları gündüzleyin bir yerden bir başka yere, mesela hastaneye kocaları getirmek zorunda. Bu durumda işletmeler Suudi çalışanlarına izin veriyor. Suudi Arabistan yasalarına göre yabancı işletmeler belli sayıda Suudi vatandaşını çalıştırmak zorunda. Bunların maaşları bin dolardan başlıyor. İşletmeler genel de Suudi çalışanlarının maaşlarını bankaya yatırıyor. İşe gelmeleri pek istenmiyor." Suudi Arabistan'da günde 8 saatten fazla çalışan yabancı işçilerin maaşları ise 200 - 600 dolar arasında. Kritik görevlerde çalışanların maaşları ise oldukça yüksek. Suudiler tamircilik, inşaat işçiliği gibi işlere iltifat etmiyorlar ama son zamanlarda durumun değiştiği ifade ediliyor. Bazı Suudi gençlerini artık geçmişte burun kıvırdıkları satış elemanı gibi pozisyonlarda görmek mümkün. Genç nüfus oranı yüksekSuudi Arabistan'da oldukça yüksek oranda genç nüfus bulunuyor ve çalışma yaşında olan gençlerin önemli bir bölümü için iş bulunmuyor. Suudi Arabistan yönetimi bunları genelde bürokraside istihdam ediyor ama bu durum devlet dairelerinde kadro şişkinliğine yol açıyor. Yönetim petrol gelirlerini halka dağıtmak için de bürokrasiyi bir araç olarak kullanıyor. Bazı yorumculara göre Suudi yönetimi yabancı işçileri uzun vadede ülkelerine göndererek yerlerine kendi vatandaşlarını istihdam etmeyi planlıyor. Ancak bunun için Suudi vatandaşlarının daha aktif olması gerektiği tezi savunuluyor. Öte yandan, Arap Baharı'nın başlamasıyla birlikte 2011 yılında Kral Abdullah, bürokraside yüz binlerce yeni iş açılacağını, maaşların ve primlerin yükseltileceğini, işsizlik yardımı verileceğini, vatandaşlara ucuz konut sağlanacağını açıklamıştı. Bütün bu paketlerin tutarı ise 110 milyar dolara ulaşıyor.