Yabancılar, 2003 yılından bu yana Türkiye'de 17 milyar 243 milyon dolarlık gayrimenkul satın aldı. Yabancılar 2008'deki 2 milyar 937 milyon dolarlık alımla rekor kırarken, 2009'da gerileyen rakam 2010'da yeniden yükselişe geçti

RECEP BAHAR

Yabancıların Türkiye'den gayrimenkul alımları Adalet ve Kalkınma Partisi'nin işbaşına gelmesiyle birlikte yükselişe geçti. Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Türkiye ve Dünya Gayrimenkul Sektör Raporu 4. Çeyrek 2010'a göre, 2003 yılında Türkiye'de 998 milyon dolarlık gayrimenkul satın alan yabancılar, küresel ekonomik krizin piyasaları etkilediği 2009'a kadar Türkiye'ye özel bir iştah gösterdi. 2004'te 1 milyar 343 milyon dolar, 2005'te 1 milyar 841 milyon dolar, 2006'da 2 milyar 922 milyon dolar, 2007'de 2 milyar 926 milyon dolar, 2008'de 2 milyar 937 milyon dolarlık gayrimenkul satın alan yabancılar, 2009'da vites düşürerek alım miktarını 1 milyar 782 milyon dolara indirdi. Geçen yıl ise bu rakam 2 milyar 494 milyon dolara yükseldi. Öte yandan yabancı yatırımcılar, Türkiye'de 6 milyon 285 bin metrekareye ulaşan AVM'lerdeki  (Alışveriş Merkezi) kiralanabilir alan büyüklüğünün 2 milyon 71 bin 887 (yüzde 33) metrekaresini ellerinde bulunduruyor. Bu başlıkta 530 bin metrekare ile Hollandalı Turk Mall (Forum İstanbul, Forum Marmara...) yabancı yatırımcılar arasında lider konumda bulunurken, sözkonusu şirketi 328 bin metrekare ile Fransız Carrefour izliyor.

Ruhsat da rekor kırıldı ancakDr. Can Fuat Gürlesel tarafından hazırlanan GYODER raporuna göre, konut inşaatlarının başlama iznini oluşturan konut yapı ruhsatları yıllar itibari ile konut üretimini ve gelişimini göstermekte. 2008 yılında krizin etkisiyle düşüşe geçen konut yapı ruhsatları 2009 yılında ise 516 bin 229 adede indi. Konut yapı ruhsat sayısı 817 bin 92 ile tüm zamanların rekorunu kırdı. Ancak 2010'datoplam yapı kullanım izin belgesi (iskan izni) 350 bin 40 ile sınırlı kaldı. 2009'da tapu harçları teşvkiyle 531 bin konut satılırken, bu rakamın 2010'da 357 bine gerilemesi dikkat çekti. Konut kredileri stoku da 2009 yılında 42.6 milyar TL iken, 2010 yılında yaklaşık olarak 57 milyar TL'ye yükseldi. Konut kredilerinin 22 milyar 204 milyon TL'si İstanbul'da, 8.1 milyar TL'si Ankara'da kullandırıldı. Türkiye'de konutların yüzde 75'i banka kredisiyle satılıyor. 

GYODER Raporu'ndan rakamlar* 2010 içinde toplam 23 AVM açıldı. 2011'de açılan 5 AVM ile sayı 266'ya yükseldi. Türkiye'nin 48 ilinde AVM bulunuyor. Ankara'da bin kişiye 200 metrekare AVM düşerken, İstanbul'da bu rakam 192 metrekare. Türkiye ortalaması 85.3 metrekare. * 2009 yılında 74 milyar TL olan inşaat yatırımları 2010 yılında 91.6 milyar TL'yi aştı. Bunun 55.5 milyar TL'si özel sektör, 36.1 milyar TL'si ise kamu sektörü tarafından hayata geçirildi.

Devlet dar gelirliyi desteklemeliGYODER Yönetim Kurulu Başkanı Işık Gökkaya, Türkiye'de 18 milyon konut stoğu olduğuna işaret ederek, bunun yüzde 55'inin ömrünü tamamladığına dikkatleri çekti. Türkiye'de genç nüfus nedeniyle yılda 600 - 700 bin konuta ihtiyaç duyulduğunu bildiren Gökkaya, Türkiye'de konut alımına yönelik güçlü bir potansiyel olduğunu kaydetti. Halkın yüzde 20'sinin nitelikli konut alabildiğine işaret eden Gökkaya, şunları söyledi: "Türkiye'de birçok rakam büyüyor ama tasarruf oranı yerinde sayıyor. Tasarruf oranı yüzde 13. Tasarrufu olmayan konut alamaz. Burada devlet devreye girmelidir. İmarlı arsa üretmelidir. Düşük gelir grupları sübvanse edilmelidir."