YENİ MESAJ / İSTANBUL
Başbakan Erdoğan'ın "Putin'e bizi Şanghay Beşlisi'ne alın, AB'yi unutalım dedim" sözleriyle Türkiye gündemine oturan Şangay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) İstanbul Üniversitesi'nde masaya yatırıldı. "AB'nin alternatifi Şangay İşbirliği Örgütü mü?" sorusunun tartışıldığı panele Hazar Strateji Enstitüsü (HASEN) uzmanları da konuşmacı olarak katıldı.
Panele İstanbul Üniversitesi Avrasya Enstitüsü ev sahipliği yaptı. Seyyid Hasan Paşa Külliyesi'nde gerçekleşen toplantının konuşmacıları Prof. Dr. Beril Dedeoğlu, Yrd. Doç. Dr. Vügar İmanov ve HASEN uzmanları Doç. Dr. Bekir Günay, Doç. Dr. Fatih Özbay ve Doç. Dr. Cemil Ertem'di.
Panelde ilk sözü alan Prof. Dr. Beril Dedeoğlu, "AB'nin alternatifi var mıdır?" başlıklı konuşmasında Avrupa Birliği'nin kuruluş koşullarını anlattı ve Avrupa Birliği sürecinin ortaya çıkmasına yol açan koşulların dünyanın bir başka yerinde mevcut olmadığını belirtti.
"AB karşılaştırılabilir bir örgüt değil" diyen ve "AB'nin uzun zamana yayılarak aşama aşama gelişen bir sistem üzerine kurulduğunu" açıklayan Dedeoğlu başka bölgesel, ekonomik örgütlenmelerin içlerinde ise çok güçlü tek bir oyuncunun öne çıktığını anlattı.
"Orta Asya'da siyasi bütünleşme amacıyla kurulan örgütlerde Rusya veya Çin büyük bir belirleyiciliğe sahip" diyen Dedeoğlu, "Dolayısıyla karşılıklı bağımlılık oluşturulamıyor. Mutlaka bu büyük güç diğerlerini kendine bağımlı hale getiriyor. Avrupa Birliği modelini özgün kılan birbirlerine karşılıklı bağımlılık ilişkisi içerisinde olmaları" ifadesini savundu.
Doç Dr. Cemil Ertem ise Avrupa Birliği karşısında Avrasya Birliği'nin ekonomik olarak mümkün olmadığını dile getirdi. Ancak Ertem, Hazar bölgesinde ulus devletleri aşan entegrasyonlar, birliktelikler olacağını söyledi.
Şangay İşbirliği Örgütü'nün Türkiye'ye bakışını ise Türk-Rus ilişkilerinde uzman Doç. Dr. Fatih Özbay yorumladı. "Şangay İşbirliği Örgütü, Türkiye'yi içine almaya kesinlikle hazır değildir" diyen Özbay, "Örgüt, 1996 yılında Çin ve Rusya'nın inisiyatifiyle güvenlik, terörizme karşı işbirliği amacıyla kurulmuştur. Şangay İşbirliği Örgütü, Rusya ve Çin'in rekabet ettiği bir platformdur. Bu iki ülke hâkim güç olmak için bilek güreşine tutuşmuştur. Rusya ve Çin bu örgüt aracılığıyla birbirlerini kontrol ediyor" diye konuştu. Özbay, ŞİÖ'yü "Doğunun NATO"su olarak tanımladı ve şunları söyledi: "Şangay İşbirliği Örgütü, AB'nin değil, NATO'nun eşdeğeridir. Doğunun NATO'sudur. Bu örgütle, ABD'nin politikaları karşısında bir blok oluşturulması amaçlamıştır."