15 bin 393 bina ve 47 bin 126 arsanın da aralarında olduğu 302 bin 946 devlet malı işgal altında. 220 milyon metre karelik vakıf arazisi ve dükkanı kullanan 25 bin 718 işgalcinin devlete verdiği zarar da 400 trilyon lira

l Devlet malı deniz...

Devlet mallarının korunmasından sorumlu Maliye Bakanlığı'nın bir bürokratının yaptığı araştırma, Hazine'ye ait taşınmazların nasıl yağmalandığını, devletin de bu konuda ne kadar yetersiz kaldığını gözler önüne serdi. Devlet mallarının korunması ile görevli kuruluşlar, bu mallara yönelik tecavüzleri önleyemiyor. Yurttaşların devlet malına bakışının 'devlet malı deniz'e yatkın olması, kamuoyunun da bunu olağan karşılaması, işgalleri kolaylaştırıyor.

l Her yer işgal altında

Araştırmada devlet mallarına yönelik şu tespitler yer alıyor: Haziran 2004 sonu itibarıyla ülkemiz genelinde 15 bin 393 bina, 47 bin 126 arsa, 24 bin 592 arazi, 174 bin 72 tarla, 19 bin 814 bağ-bahçe, 9 bin 45 orman alanı, 7 bin 220 orta malı (kamunun kullanımında olan mallar), 3 bin 906 deniz dolgu alanı, bin 106 su ve su ürünü alanı, 534 tarih ve kültür alanı, 140 adet de maden ve ocak alanı olmak üzere toplam 302 bin 946 adet devlet malı işgal edilmiş durumda bulunuyor.

Devlet mallarının korunması ile görevli kuruluşlar, bu mallara yönelik tecavüzleri önleyemiyor. Yurttaşların devlet malına bakışının 'devlet malı denize' yatkın olması, kamuoyunun da bunu olağan karşılaması, işgalleri kolaylaştırıyor.

Devlet mallarının korunmasından sorumlu Maliye Bakanlığı'nın bir bürokratının yaptığı araştırma, Hazine'ye ait taşınmazların nasıl yağmalandığını, devletin de bu konuda ne kadar yetersiz kaldığını gözler önüne serdi.

24 yıldır Maliye Bakanlığı'nda çeşitli görevlerde bulunan ve halen Personel Genel Müdür Yardımcılığı yapan İlhami Söyler'in, "Devlet Mallarının Yönetimi ve Kamu Finansmanı Açısından Değerlendirilmesi" konulu doktora tezi, mülkiyet anlamında Türkiye'nin yaklaşık yüzde 60'ına sahip bulunan Hazinenin mallarına nasıl sahip çıkılamadığını ortaya koydu.

Her yer işgal altında

Araştırmada devlet mallarına yönelik şu tespitler yer alıyor:

Haziran 2004 sonu itibarıyla ülkemiz genelinde 15 bin 393 bina, 47 bin 126 arsa, 24 bin 592 arazi, 174 bin 72 tarla, 19 bin 814 bağ-bahçe, 9 bin 45 orman alanı, 7 bin 220 orta malı (kamunun kullanımında olan mallar), 3 bin 906 deniz dolgu alanı, bin 106 su ve su ürünü alanı, 534 tarih ve kültür alanı, 140 adet de maden ve ocak alanı olmak üzere toplam 302 bin 946 adet devlet malı işgal edilmiş durumda bulunuyor. Toplam büyüklüğü 2 milyar 241 milyon 76 bin 612 metre kare olan bu alanlardan devlet, ecri misil alıyor. 2004 yılında buralardan 50 trilyon lira ecri misil geliri beklendiği dikkate alındığında, işgal edilen bu alanlar için devlete metre kare başına yıllık ortalama 22 bin 310 lira ödeniyor.

Devlet mallarının korunması ile görevli kurum ve kuruluşlar, personel, araç ve gereç yetersizliği nedeniyle özellikle Hazine arazileri ve Vakıflara ait taşınmaz mallara yönelik tecavüzleri önleyemiyor. Örneğin çoğu Osmanlı devletinden kalma 220 milyon metre kare vakıf arazisi ve dükkanını izinsiz kullanan 25 bin 718 işgalcinin devlete verdiği zarar, 400 trilyon lira olarak ifade ediliyor. Hiç kira ödenmeden işgal edilen vakıf arazileri arasında İstanbul'un Okmeydanı, Sarıyer ve Beykoz gibi yerleşim yerlerindeki arazilerle, tarihi Mısır çarşısındaki dükkanlar da bulunuyor.

Sonuçta, devlete ait malların kamu finansmanına katkıları, mevcut malvarlığı potansiyeli ile çok orantısız bir görünüm sergiliyor. ABD, Almanya, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde vergi dışı normal gelirler içerisinde yer alan devlet malları gelirleri, toplam bütçe gelirlerinin yüzde 7'sini oluştururken, bu oran ülkemizde yüzde 0.7 civarında kalıyor.