2006 yılının Mayıs-Haziran döneminde, dolar kuru gördüğü zirveyi yani 1.55-1.75 bandını test ederken, bir TV kanalında şöyle bir konuşma dinledim: "Kısa vadede kur daha da yukarı gidebilir, amatör yatırımcıların dolar kredilerini kapatmaları yararlı olacaktır..." Bunu söyleyen bir bankanın başekonomisti, onaylayan da programın yapan arkadaştı... Daha sonra birçok programda aynı mantığı değişik ifadelerle izledim; her şey çok kötüydü ve asla "dönüş yoktu." Bu kadar karamsar olanlar ve özellikle "dalgalı kur sisteminin" ana yapısını gözden kaçıranlar, açıkçası şunu ortaya koyuyorlardı; üzerinde yol aldığımız gemi batabilir, siz en iyisi şimdiden köpekbalığı kaynayan suya atlayın... Maalesef bazı yatırımcılar da atladı...Sevgili dostlar; o dönemde yazdıklarımda ve TV'de, söylenenlerin "aksini" defalarca ifade etmeye çalıştım. Çalıştım ama artan "panikle" algılaması bozulan bazı yatırımcılar, "maliyetine, o güne kadar ödedikleri taksitte ortaya çıkan kur kazançlarına, kurun geri dönebileceği gerçeğine" bakmadan kredilerini kapattı...Peki tam dalgalanma sırasında bu tip yorumlara inanarak panik halinde üç-dört yıldır ödediği kredileri 1.55- 1.75 bandında kapatanlar sonrasında kâr mı etti? Panik halinde hareket etmek onlara ne kazandırdı? Daha doğrusu kime kazandırdı? Sadece şu kadar söylemem yeterli; bırakın dalgalı kur sisteminde "dip-zirve-ortalama" analizi gibi detaylı maliyet bilgilerini, bırakın uzun vadeli kredilerde "ilk yıllar ana paranın ödeme kadar azalmadığı" gerçeğini; sadece kura bakarak bile şunu söyleyebiliriz : "o günlerde değil, takip eden yıl içinde ne zaman olursa olsun kapatsalardı" kesin daha kârlı olacaklardı...Giriş sonrası aklınıza şu soru gelebilir; bugün bu konuyu neden gündeme getirdim ve özellikle "dalgalı kur sistemini" vurgulayarak ne demek istiyorum?Söylemek istediğim çok açık; kurda ne zaman hareket olsa hemen "alım ile" kâr edileceğini düşünmek veya her harekette "devam eden" krediyi kapatmayı düşünmek "en doğru" davranış değildir...Detayları birlikte grafiğe de bakarak sorgulayalım...Grafik bize neler diyor? * 2002 sonundan itibaren dolar kredisi alanlar, kredilerini "kur" 1 milyon 300 bin üstündeyken kullanmaya başlamış... * 2001-2003 başı arasında kur 1 milyon 300 bin-1 milyon 500 bin arasında dalgalanırken, 2003'ün Mart ayında 1 milyon 770 bin test edilmiş... Bu dönemde kredi kullananlar 1 milyon 700 bin seviyesinden TL karşılığını alırken, taksitleri düşen kurdan ödemiş... * 2003'ün başında 1 milyon 770 bin test edilmesinden itibaren kur gerilemeye başlamış ve 2006 başına kadar 1 milyon 250 bin dip olmak üzere devamlı düşen bir trend oluşmuş... * 2005-2006 döneminde 1.25 dibini test eden kur daha sonra 1.75 zirvesini zorlamış ve bugün itibarıyla yeniden 1.25-1.35 yani gördüğü " dip" bölgesinde... Sonuçlar:1- 2001 sonrası dolar ile kredi kullananlar özellikle bazı dönemlerde, TL karşılığını yüksek kurdan alıp, gerileyen dinamik içinde düşen kurdan ödedi. Bu gerçeğe özellikle 2001-2003 arasındaki TL faizlerinin dolar faizine göre ne kadar yüksek olduğu detayını da ekleyin, ortaya çıkan sonuç net: 2001-2006 arasında dolar ile kredi kullananlar TL ile kredi kullananlara göre kıyaslanmayacak kadar fazla kâr etti... 2- TL ile döviz arasındaki geçmiş ve geleceğe yönelik incelemelerinizi şu formüle göre yapabilirsiniz: Örneğin dolar ile aylık ödemeniz 1000 dolar, aynı paraya TL ile ödemeniz 1.800 YTL ise; 1 dolar 1.800 YTL olana kadar dolar kredinizde kârdasınız. Kullanacağınız kredinin "dolar" ve "YTL" karşılığı aylık ödemelerini kıyaslayabilirsiniz. Burada çok önemli bir detay daha var; dolar kuru ne kadar süre tahmin ettiğiniz aralıkta kalacak? 3- Dalgalı kur sisteminde ödemenizi belirleyen ana unsurların sabit veya sadece yukarı eğimli artan değil, değişken ve aşağı-yukarı gidebilen dinamikler olduğunu lütfen unutmayın ve en önemlisi, hesap yaparken lütfen "heyecanınıza" göre değil, matematik gerçekler ile hareket edin...Son söz: Dünya zor bir dönemden geçiyor, aynen 2001-2007 döneminde oluşan "trend" içinde birkaç kez daha olduğu gibi... Burada önemli ayrıntı "yaşadıklarımız, önceki gibi kırılma mı yoksa ana trend mi değişiyor" sorusunda gizli... Bu soruya kesin cevap bulamadığımız sürece özellikle "dolar ile ilgili kararlarınızda" soğukkanlı olmanızda yarar var... Yiğit Bulut