AKP hükümetinin emeklilik sisteminde yaptığı değişikliklerin ardından, emekli aylıklarının asgari ücretin de altına düşme riskiyle karşı karşıya olduğu ortaya çıktı.

AKP'nin emeklilik sisteminde yaptığı değişikliklerin ardından, emekli aylıkları asgari ücretin altına düşüyor. Bu çerçevede, çalışma hayatını asgari ücrete tabi olarak tamamlayan bir sigortalıya, 50 yıl çalışsa dahi asgari ücretten düşük emekli aylığı bağlanabilecek.

Sosyal Güvenlik Reformu çerçevesinde emeklilik sisteminde yapılan değişiklikler, bazı emekli aylıklarının asgari ücretin altına düşmesi riskini doğurdu. Bu sonuçta, aylık bağlama oranlarının düşürülmesi, emekli aylıklarındaki mevcut 'alt sınır'ın kaldırılması ve yeni düzenlemeye aylık bağlama oranının yüzde 90'ı geçemeyeceği yönünde hüküm konulması etkili oldu. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasa Tasarısı, önceki gün TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Yasa 1 Ocak 2007'de yürürlüğe girecek.

Yeni yasaya göre, mevcut düzenlemede emekli aylıkları için uygulanan 'alt sınır' yürürlükten kalkacak. Yani çalışanların kanun yürürlüğe girdikten sonraki dönem için hesaplanacak aylıkları 'alt sınır'dan az olsa bile, bugüne kadar olduğu gibi yukarı çekilmeyecek. Özel bir yöntemle hesaplanan ve uygulamasına son verilecek olan 'alt sınır'ın bugüne kadar asgari ücret düzeyi ve üzerinde belirlendiğine işaret edildi. Bu çerçevede, tüm çalışma hayatını asgari ücrete tabi olarak tamamlayan bir sigortalıya, 50 yıl çalışsa dahi asgari ücretten düşük bir emekli aylığı bağlanabilecek. Öte yandan, Genel Sağlık Sigortası ile de birçok yeni düzenleme getiriliyor. Buna göre, eşi doğum yapan erkeğe 6 ay emzirme yardımı ödenecek. Çocuğu olmayan kişinin 2 kere tüp bebek tedavi masrafı karşılanacak. Ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi için 2 YTL alınacak. Estetik amaçlı sağlık hizmeti ise kapsam dışı olacak.

Asgari ücretten az aylıkTasarı yasalaştığında aylık bağlama oranı yüzde 90'ı geçemeyecek. Örneğin, 50 yıl boyunca çalışan ve prime esas kazancı 600 YTL olan bir SSK'lının oranı yüzde 120.5 olmasına karşın, şimdi bu yüzde 90'ı geçemeyecek. Böylece aylık ortalama prime esas kazancı 600 YTL olduğu kabul edilen bir çalışan yüzde 102.5 üzerinden hesaplandığında 615 YTL aylık alırken, bu miktar 540 YTL'ye düşecek. 30 yıl çalışan bir asgari ücretli (prime esas kazancı 550 YTL) mevcut mevzuata göre 398 YTL, yeni düzenlemeye göre ise 354 YTL alacak.

Aylık neydi, ne olacak?Yasanın yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2007'den sonra yapılacak TÜFE ve prime esas ortalama kazanç artışları sıfır kabul edilerek, memurlar için ek gösterge ve derece dikkate alınmaksızın yapılan hesaplamalar emekli aylıklarındaki düşüşü net bir şekilde gösteriyor.

Bir örnek: Yukarıdaki varsayımlara göre yapılan hesaplara göre, 30 yıl çalışan ve aylık ortalama prime esas kazancı 600 YTL olan SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı iştirakçilerinin emekli aylıkları eski ve yeni sistem uyarınca şöyle olacak: Mevcut düzenlemeye göre bu şartlardaki memur 480 YTL, işçi ve esnaf ise 435 YTL emekli aylığı alıyor. Yeni düzenlemeye göre 2037'de emekli olacak işçi, memur ve esnaf 387 YTL alacak.

Bugünkü mevzuata göre aylık ortalama prime esas kazancı (çalışma hayatı boyunca aldığı aylıkların ortalaması) 500 YTL olan ve 25 yıl çalışan bir SSK'lı yaklaşık 325 YTL emekli aylığı alıyor. Söz konusu çalışan 1 Ocak 2007'de sigortalı olursa ve 25 yıl çalışırsa 272.5 YTL alacak.