RECEP BAHAR - İSTANBUL Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin düzeltilmesi için Cenevre'de sürdürülen görüşmelerin detayları belli olmaya başladı. Reuters haber ajansı, müzakereler çerçevesinde, İsrail'in Mavi Marmara baskınında hayatını kaybedenlerin ailelerine yaklaşık 100'er bin dolar tazminat ödemeyi teklif ettiğini bildirdi. Türk Dışişleri ise 'bunların spekülatif haberler' olduğunu belirtti. Haberi Dışişleri Bakanı da yalanladı ancak görüşmelerin ana omurgasını tazminat ile özür teşkil ediyor! İsrail basını ise İsrail hükümetinin 'yüklü (!)' tazminat ödeyeceğini yazdı ama rakam telaffuz etmedi. Reuters'e konuşan İsrailli bir yetkili, "Bir tazminat teklifi yaptık ve Türklerden de hukuki kaygılarımızı gidermek için ne yapılması gerekiyorsa yapmasını istedik. Ayrıca çektikleri büyükelçilerini geri göndermelerini istiyoruz. Biz de Ankara'ya yeni büyükelçi atamak istiyoruz" ifadesini kullandı.
'Özür' tartışması
Müzakerelerde, ölenlerin ailelerinden ya da Türk hükümetinden özür dilenmesine konusundaki görüşmeler ise devam ediyor. Türk diplomatlar Türkiye Cumhuriyeti'nden özür dilenmesi (apoligize) üzerinde dururken, İsrail tarafı eseflerini (regrets) bildirmekte ısrar ediyor. Emekli Büyükelçi Özdem Sanberk, Türkiye ile İsrail'in "en kısa zamanda" ilişkileri tamir etmek istediğini ancak çabaların "özür" kelimesi üzerinde yaşanan bir tartışmaya takıldığını belirtti.
Tazminat ne kadar olmalı?
Öte yandan Libya, ABD'nin Libyalı iki ajan tarafından bomba konularak 21 Aralık 1988'de düşürüldüğünü iddia ettiği Amerikan şirketi Pan Am Hava Yolları'na ait uçakta hayatını yitiren 270 kişi için 2.7 milyar dolar tazminat ödemişti. Uçakta bulunan 243 yolcunun (179'u Amerikalı) yanı sıra 16 mürettebat ve uçağın düştüğü İskoçya'nın Lockerbie kentinde 11 kişi hayatını yitirmişti. Soruşturmalar neticesinde Libya istihbarat subayı Abdülbasit Megrahi ile Malta'daki Luka Havaalanı'nda görevli Halife Fehime suçlanmıştı. Her ikisinin de suçlamaları kabul etmemesine rağmen, ABD'nin devreye girmesiyle Birleşmiş Milletler kararıyla Libya'ya ambargo uygulanmıştı. Ambargo Libya'nın 2.7 milyar dolarlık tazminatı ödemesinin ardından ancak 2003'te kaldırıldı.