RECEP BAHAR / HABER - ANALİZİran ile Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesi (ABD, Rusya, Fransa,  İngiltere ve Fransa) ve Almanya arasında yürütülen ve Tahran'ın nükleer programını sınırlandırması karşılığında yaptırımların hafifletilmesini öngören görüşmelerde uzlaşma sağlanamadı. Diplomatik kaynaklar uzlaşma sağlanamamasında Fransa'nın etkisi olduğunu ifade ediyor. Kaynaklar, Fransa'nın İran'a daha ağır şartlar getirilmesini istediğini bildirdi. Paris yönetimi "müzakerelere daha fazla zaman tanımayı ve gerilimi gidermeyi amaçlayan geçici önlem anlaşmasını" bloke etti. Diğer ülkelerin diplomatları bunun üzerine Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius'un tavrına öfkelendi zira Fabius, Cumartesi sabahı Cenevre'de müzakerelerin detayları konusunda Fransız medyasına açıklamalarda bulunmuştu ve ayrıca Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ile İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif'in önceki gece Cenevre'de düzenleyeceği basın toplantısı öncesinde 'zirve sonuçları'nı kamuoyuna açıklamıştı.  Fransa İsrail'in safındaFabius temel sorunlardan birinin İran'ın Arak'ta bulunan ve önümüzdeki yıl tamamlanması beklenen ağır su reaktörü olduğuna işaret etti. Batı dünyası ve İsrail,  İran'la varılacak geçici anlaşmanın parçası olarak inşaatın durdurulmasını talep ediyor. İran ise reaktörün amacının tıbbi ve tarımsal amaçlı kullanım için izotop üretilmesi olduğunu savunuyor. İsrail ise söz konusu reaktörü daha önce bombalama tehdidinde bulunmuştu. Görüşmeler 9 gün sonra sürecekCatherine Ashton, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelere 20 Kasım'da devam edilmesine karar verildiğini bildirdi. Ashton ve İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, Cenevre'de iki gün planlanan ancak son bölümüne ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Almanya dışişleri bakanları ile Çin dışişleri bakan yardımcısının da katılmasıyla üç güne uzayan müzakereler sonucunda Uluslararası Konferanslar Merkezi'nde ortak basın toplantısı düzenledi.Farklılıklar sürüyorYayımladıkları ortak açıklamayı okuyan Ashton, üç gün boyunca yoğun ve yapıcı görüşmeler yaptıklarını belirterek, "Pek çok somut gelişme sağlandı ama bazı farklılıklar devam ediyor" dedi. Görüşmelere katılan bakanlara teşekkür eden Ashton, "Bakan Zarif ve ben, İran müzakere ekibi ve 5+1 ülkeleri siyasi yetkilileri ile burada 20 Kasım'da tekrar bir araya geleceğiz" dedi. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ise "Birlikte çalışıyoruz ve umut ederim ki bir anlaşmaya varacağız" dedi. Fransa'nın görüşmeler sırasında farklı bir tutum sergileyip sergilemediği sorusunu cevaplarken de Ashton, Fransa'nın 5+1'de önemli bir rol oynadığını söyledi. Görüşmeler konusunda detay vermeyeceklerini belirten Ashton, kendisinin Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius ve diğer bakanları bu sürece destek vermeleri için çağırdığını kaydetti. Bir anlaşmaya varılamaması ve Fransa'nın pozisyonu nedeniyle hayal kırıklığına uğrayıp uğramadığının sorulması üzerine Zarifi, detaylara girildiğinde değişik görüşlerin olmasının doğal olduğunu ve bunu beklediklerini kaydetti. Fransa'yla ilgili sorunun yinelenmesi üzerine Zarifi, "Hepsinden memnunum" dedi.ABD'den İsrail vurgusuABD Dışişleri Bakanı John Kerry de ç gün süren ve 20 Kasım'da tarafların tekrar bir araya gelme kararı aldığı Cenevre'deki müzakerelerin ardından Uluslararası Konferanslar Merkezi'nde basın toplantısı düzenledi. Kerry, İran'ın nükleer programına ilişkin müzakerelerle ilgili olarak, "Kitle imha silahlarının yayılmasının engellenmesine ve müttefiklerimizi korumaya bağlılığımızı sürdürüyoruz. Özellikle o bölgedeki müttefiklerimizin güvenliği çok kritik bir konu" görüşünü seslendirerek, İsrail'in güvenliğinin kendileri açısından kritik olduğunu öne çıkardı. Kerry, İran'ın programının barışçıl olduğunu ispatlaması gerektiğini kaydetti.Rusya'dan yapıcı tutumRusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran ve 5+1 Grubu'nun Cenevre'deki müzakerelerde, gelecekte nükleer sorunun çözümüne yönelik ortak çalışmalar için temel oluşturduğunu açıkladı. Rus bakan, müzakerelerin uzun sürdüğünü ancak bu zamanın boşuna kullanmadığını söyledi. Lavrov, bundan böyle İran nükleer sorunun çözümüne yönelik çalışmaların, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UEAK) ve BM Güvenlik Konseyi'nin kararlarında yer alan taleplerin yerine getirilmesi temelinde yürütülmesi gerektiğini vurguladı. Çalışmanın Rusya'nın önerdiği gibi aşamalılık ve karşılıklılık ilkelerinde gerçekleştirileceğini kaydeden Lavrov, Rusya'nın uzun süre boyunca bu ilkeleri teklif ettiğini ve şimdi nihayetinde bu ilkelerin ortak belge hazırlama çalışmaları için temel olarak alındığını ifade etti. Uranyum zenginleştirmesi sürecekİran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, yaptırımlar ve ayrımcılık tehditlerine rağmen ülkesinin uranyum zenginleştirme programından vazgeçmeyeceğini açıkladı.İran'ın ISNA ajansına göre Ruhani'nin, "Müzakere ortaklarımıza, hiçbir tehdide boyun eğmeyeceğimizi söyledik. Ne yaptırım, ne aşağılama, ne de ayrımcılık tehditlerine boyun eğmeyiz. İslam Cumhuriyeti, herhangi bir hükümetin tehditleri karşısında boyun eğmiyor ve eğmeyecek de" sözlerine yer verdi. Ruhani'nin İran Ulusal Meclisi'nde yaptığı bu açıklama, BM Güvenlik Konseyi daimi üyeleri ve Almanya'nın oluşturduğu 5+1 Grubu ile İran arasında Cenevre'de yapılan müzakerelerin ardından geldi. Müzakerelerde İran nükleer programı konusunda anlaşmaya ulaşılacağı umudu doğduğu bildirilmişti. Ruhani, "Bizim, aşamayacağımız kırmızı çizgilerimiz var. Uluslararası hukuk çerçevesinde uranyum zenginleştirme hakkı dahil ulusal çıkarlarımız bu çizgilerin içinde" diye vurguladı.