UNESCO'nun girişimiyle Paris'te biraraya gelen uzmanlar, Bağdat Müzesi'nin yağmalanmasını ve tahrip edilişine seyirci kalınmasını "insan uygarlığına karşı işlenen bir suç" olarak değerlendiriyor.

Dünya kültür örgütü UNESCO Paris'te bir açıklama yayınlayarak Irak'tan çalınan sanat eserleri ve antikaların ticaretini yasaklasa da uzmanlar, yağmalanan tarihi değerlerin çoktan kara borsada el değiştirmeye başladığını söylüyorlar.

UNESCO'nun Paris'teki toplantısına katılan Uluslararası Tarihi Eserleri Koruma Kurulu Başkanı Michael Petzet, Bağdat'ta müzeden yağmalanan objelerden kiminin çoktan Paris'teki antikacıların tezgahına ulaştığı yolunda duyumlar geldiğini söylüyor. Petzet, "Çalınan tüm eserlerin yeniden günışığına çıkmasına zaten kimse ihtimal vermiyor. Ancak asıl önemli olan soru, böyle bir soyguna nasıl göz yumulduğu? Bunun Londra'daki British Museum ya da Paris'teki Louvre Müzesi'nin yağmaya açılmasından hiçbir farkını göremiyorum" diyor.

Örgütlü suç işlendi

Bazı uzmanlar ise Irak'taki müzelerin yağmalanmasının ardında örgütlü bir gücün bulunduğu kanısında. Chicago Üniversitesi'nden arkeolog McGuire Gibson, yağmalama olayının Irak'ın elindeki tarihi değerleri yasadışı yoldan yurtdışına kaçırmayı önceden planlamış bir çete tarafından gerçekleştirildiğinden emin. Amerikalı uzman, Irak Din İşleri Bakanlığı arşivindeki el yazımı Kuran-ı Kerim'lerin tahrip edilmesinin altında da kasıt aramak gerektiğini düşünüyor.

Tepkisiz kalınmamalı

Michael Petzet, bu konuda en büyük sorumluluğu olaylara seyirci kalan Amerikan birliklerinde görüyor ve bu ilgisizliği insan uygarlığına karşı işlenmiş ciddi bir suç olarak değerlendiriyor ve şöyle diyor: "Neden insan uygarlığı? Çünkü Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bu topraklar hep 'uygarlığın beşiği' olarak tanımlanmıştır. Çamur levhalara yazılı ünlü Hammurabi Yasaları, tekerleğin icadı, insanların kentleşme evresi... Tüm bu uygarlık kanıtlarına ilişkin belge ve eserler işte bu müzede saklanmaktaydı. Bu nedenle bu olaylara tepkisiz kalmak ağır bir uygarlık suçu olarak görülmelidir."

Envanterini çıkarmak zor

Uzmanlar, Irak'tan çalıntı eserlerin kesin bir envanterini çıkarmanın şu anda mümkün olmadığı kanısındalar. Kayıp tarihi eserlerin sayısı konusunda da kesin bir bilgi bulunmadığı 170 bin olarak yapılan bildirimlerin gerçeği yansıtmadığı görüşü hakim.

Paha biçilmez eserler

Ancak bazı uzmanlar da şu anda kayıp olduğu belirtilen birçok eserin 1991 yılındaki savaş sırasında güvenlik nedeniyle bazı depolara kaldırıldığı ve ondan sonra da bu eserlerin yeniden sergilendiğine tanık olunmadığını söylüyorlar. Berlin Üniversitesi'nden arkeologlar, şu anda kayıp olduğu bildirilen, paha biçilmez değere sahip eserlerin başında; Babil ve Sümer kültürlerine ait en önemli belgeler niteliğindeki, MÖ 3000 yılından kalma 40 bin kadar çivi yazılı çamur levha geliyor.