Türk Medeni Kanun Tasarısı, 76 yıl sonra değişiyor. TBMM Başkanlığı'na 2 yıl önce gönderilen 1030 maddelik tasarı, yaklaşık 5 ay süren komisyon maratonunun ardından 24 Ekim 2001 Çarşamba günü Genel Kurul'da görüşülmeye başlanacak.

"Başlangıç", "Kişiler Hukuku", "Aile Hukuku", "Miras Hukuku" ve "Eşya Hukuku" başlıklarını taşıyan dört kitaptan oluşan tasarı, temel kanun olarak 10 bölüm halinde görüşülecek.

Tasarının dili, Anayasa ve günümüz Türkçesine uygun hale getirildi.

Tasarı, Adalet Komisyonu'nda görüşülmeye başlandığı ilk günden itibaren dili nedeniyle eleştirilirken, 1926 yılında yürürlüğe giren Türk Kanunu Medenisi'nin, dönemin Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt tarafından kaleme alınan gerekçesi yeni tasarıda da korundu.

Vazgeçilemeyen kelimeler de var

Tasarıda "karı" yerine, "kadın" sözcüğü kullanılmasına özen gösterildi. Ancak, sınırlı da olsa bazı maddelerde "karı" kelimesi yer aldı. Bununla birlikte tam karşılığı bulunamayan "ehliyet", "velayet", "kayyım", "tereke", "zilyetlik", "irtifak", "intifa hakkı", "muacceliyet", "emtia", "terkin", "ihraz" gibi kelimeler aynen korundu.

Evlenme yaşı 18

Tasarıyla getirilen düzenlemeyle evlenme yaşında kadın ve erkek arasındaki eşitsizlik gideriliyor. Daha önce erkek için 17, kadın için 15 olan evlenme yaşı, her ikisi için de 17 yaşın doldurulması, 18 yaşından gün alma şartına bağlanıyor. Olağandışı durumlarda ise kadın-erkek arasındaki fark kaldırılarak 16 yaşını doldurma, 17 yaşından gün alma olarak değiştiriliyor.

Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca bulunmadığı resmi sağlık kurulu raporuyla anlaşılmadıkça evlenemeyecekler.

Eşit mali sorumluluk

Kocanın, "kadın ve çocukların bakımından sorumlu olduğu" ilkesi kaldırılarak, yerine eşit mali sorumluluk getiriliyor. Evin giderlerine katılmada eşlerin mali güçleri, emek ve mal varlıkları esas alınacak. Eşlerden her biri meslek ve iş seçiminde serbest olacak. Ancak bu seçimde diğer eşin ve aile birliğinin huzuru ve yararı gözönünde bulundurulacak.

Boşanma davasına gizli oturum

Boşanma sebepleri arasında "onur kırıcı davranışlar" da sayılıyor.

Boşanma sebepleri arasında yer alan "terk"te süre 3 aydan 6 aya çıkarılıyor. Buna göre, halen 3 ay sonunda ihtar çekme zorunluluğu kaldırılıyor. Bunun yerine 6 ay sonunda uyarıya gerek kalmaksızın boşanma davası açma imkanı getiriliyor.

Boşanma davalarında, taraflardan birinin istemesi halinde hakime, davanın gizli olarak sürmesine karar verme yetkisi tanınıyor.

Boşanma halinde eşlerin aile konutu ve ev eşyasını kimin kullanacağı konusunda anlaşamamaları halinde, nihai karar hakime bırakılıyor.

Tartışmalı mal rejimi

Tasarı, eşler arasında sorunlara neden olan "mal ayrılığı rejimi" yerine, "edinilmiş mallara katılma" rejimini yasal mal rejimi olarak kabul ediyor. Evlilik birliğinin boşanma, ölüm veya diğer sebeplerle sona ermesi halinde, "edinilmiş mallara katılma" yasal mal rejimi olarak kabul edilmesine karşılık eşler, istedikleri takdirde "mal ayrılığı", "paylaşmalı mal ayrılığı" ve "mal ortaklığı" rejimlerinden birini,mal rejimi sözleşmesi yaparak seçebilecekler. Edinilmiş mallara katılma rejimi, evlilik süresince edinilen mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsayacak. "Her eşin bu mal rejimi süresince karşılığını vererek elde ettiği mal varlığı, edinilmiş mal" olarak değerlendirilecek.