Türkiye'nin, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yatırımların teşviki için yaptığı destekler meyvelerini vermeye başladı. Türkiye tarafından 1988 yılından itibaren uygulanan teşvikler, 2001 yılından itibaren alınan yeni teşvik tedbirleriyle büyük bir atılım içerisinde büyüyor.

2001 yılında Türkiye Cumhuriyeti ile KKTC arasında imzalanan ve KKTC'de yapılacak yatırımlar için uygun koşullarda 160 milyon ABD Doları kredi sağlanmasının kararlaştırıldığı ek protokol çerçevesinde, KKTC Kalkınma Bankası aracılığıyla yatırımcılara verilmesi öngörülen 20 milyon dolarlık teşvikin 13 milyon dolarlık kısmı, KKTC'ye aktarıldı.

Projeleri KKTC Devlet Planlama Örgütü (DPÖ) tarafından onaylanan 21 yatırımcıya, halen 7.1 trilyon Türk Lirası kullandırılırken, 12 trilyon Türk Lirası da yatırımcıların kullanımını bekliyor. DPÖ'nün onayladığı toplam 39 proje için öngörülen teşvik kredisi miktarı ise 29.3 trilyon Türk Lirası.

İlk teşvik desteği 1988'de

Anavatan Türkiye'nin ilk desteği 1988 yılında gerçekleşti. Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne yapılacak yatırımlara her türlü riske karşı 30 Mart 1988'de imzalanan anlaşmaylagaranti verdi. Bu anlaşmayla KKTC'de yatırım yapan işadamlarının askeri ve siyasi riskler nedeniyle oluşacak zararlarının Türkiye Cumhuriyeti'nce ödenmesi kararlaştırılmıştı. İkinci ve önemli destek 28 Ocak 1998 tarihli anlaşmayla yapıldı. Bu anlaşmayla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde yapılacak yatırımlara,Türkiye'nin kalkınmada öncelikli yörelerinde uygulanan şartlarda teşvik ve krediler verilmesi kararlaştırıldı. Bu anlaşma sonrası Türkiyeli işadamlarına KKTC'de yapacakları yatırımlar için harcayacakları miktarları, Türkiye'deki vergilerinden düşme imkanı sağlandı.

Üçüncü destek ise 24 Eylül 2001'de imzalanan ek protokolle geldi. Bu protokol ile KKTC'de yapılacak yatırımlar için uygun koşullarda 160 milyon ABD Doları kredi verilmesi kararlaştırıldı.

Buna göre, yatırımcıya toplam yatırımının yüzde 60'ı kredi olarak veriliyor. Yıllık Türk Lirası krediler için yüzde 10-15 faiz alınıyor ve 7 yıl vade uygulanıyor.

5 trilyon liranın üzerindeki yatırımlara Türkiye Kalkınma Bankası, altındaki yatırımlara ise KKTC Kalkınma Bankası aracılığı ile kredi veriliyor.

Projeler...

Bu çerçevede, KKTC Devlet Planlama Örgütü'nce bugüne kadar 39 projeye 29,3 trilyon lira Fon kaynaklı kredi öngörüldü. Bunlardan 23 proje KKTC Kalkınma Bankası'nca onaylandı ve kredi kullanılmaya başlandı.

KKTC Kalkınma Bankası'nın kredi kullandırdığı projeler şunlar:

1- MA?USA TIP MERKEZİ: 2003 yılı içinde faaliyetlerine başladı. 20yataklı tıp merkezinin, 2 ameliyathanesi, 1 doğumevi, poliklinikleri ve laboratuvarları bulunuyor.

2- ÖZEL YAŞAM HASTANESİ: Gazimağusa'da 2003 yılı içinde faaliyete başladı. 30 yataklı hastanenin 2 ameliyathanesi, 1 yoğun bakım merkezi, 1 doğumevi, 14 polikliniği, 1 diş kliniği, 1 göz merkezi ve laboratuvarları bulunuyor.

3- KEBAPÇIO?LU SA?LIK MERKEZİ: Lefkoşa'da Göçmenköy'de inşaatı devam ediyor. 21 yataklı sağlık merkezinin, 2 ameliyathanesi, 1 yoğun bakım merkezi, 1 doğumevi, 15 polikliniği ve laboratuvarları bulunuyor.

4- KEMAL BAYKAN Ö?RENCİ YURDU: Lefkoşa Marmara bölgesinde büyük ölçüde tamamlanmış durumda. 90 öğrenci halen faydalanıyor. Bir ay içinde tümüyle tamamlanacak ve 105 öğrenciye hizmet verecek.

5- ALBENA HOTEL: Girne'deki otel, Mehmet Salih Sucuoğlu tarafından tamamlanarak 2 yıldızlı 60 yataklı bir otel olarak hizmete girdi.

6- ONAR VILLAGE TATİL KÖYÜ 2. ETAP: Girne'de, mevcut tatil köyüne 2. etap olarak 22 otel odası, 6 bungalov, kafeterya, kapalı yüzme havuzu, fitness centre ilavesi yapıldı ve hizmete alındı.

7- BITTER WATER HOLIDAY VILLAGE: Alsancak'ta Alpay Ertaç tarafından gerçekleştirilen 90 yataklı yeni otelin yapımı devam ediyor.

8- SAVOY OTEL: Ahmet Arken tarafından Girne'de yapılan 2 yıldızlı 270 yatak kapasiteli otelin yüzde 60'ı tamamlanmış durumda. 2004 yılı Mayıs ayında tamamlanarak hizmete girecek. Otelin 5 yıldızlı olması için proje değişikliği yapılıyor.

9- NOSTALGİA HOTEL 2.ETAP: Girne merkezde Tamer Konat'a ait mevcutotele 24 ek yatak kapasitesi sağlanması için başlatılan çalışmalar devam ediyor. 2004 yılı Şubat ayında tamamlanacak. Ek inşaatların tamamlanmasıyla otelin 1 yıldızdan 3 yıldıza çıkarılması hedefleniyor.

10- OLİVE TREE: Girne Çatalköy'deki mevcut 4 yıldızlı ve 210 yatakkapasiteli otelin modernizasyonu ve geliştirilmesi için kredi verildi.Yatırımlar devam ediyor.

11- ZERO MEDİKAL VE KİMYA: Gazimağusa serbest bölgesinde kalp içinyılda 5 milyon adet kateter üretimi hedefleniyor ve tamamının ihraç edilmesi planlanıyor. Toplam 20 kişi istihdam edilecek. Tesis için makine siparişleri verildi. 2004 yılı Mart ayında üretime başlanacak.

12- GEMARK LTD: Lefkoşa organize sanayi bölgesinde, yılda 50 litrelik 66 bin adet oksijen tüpü doldurma tesisi yapılması amacıyla başlatılan çalışmalarda inşaatlar tamamlandı. Makine-teçhizat siparişleri verilmek üzere. Tesisin 2004 yılı Haziran ayına kadar üretime geçmesi bekleniyor. Tesiste 12 kişiye istihdam imkanı yaratılacak.

21 yatırımcıya 7.1 trilyon

Bu çerçevede toplam 21 yatırımcıya kullandırılan kredi tutarının 7 trilyon 151 milyar liraya ulaştığı, yaklaşık 12 trilyon liranın ise KKTC Merkez Bankası'nda yatırımcıların kullanımını beklediği, KKTC Kalkınma Bankası'nca özel teşvik modeli kapsamında ve kendi kaynaklarından kredi kullandırmaya devam edildiği açıklandı.