Ekonomik krizden dış destekle çıkmaya çalışan Türkiye'de, vergi sistemi de adaletsizliklerle dolu. Devlet, bir gecede milyon dolarları har vurup harman savuranlarla 'asgari ücretliyi' aynı kefeye koyuyor. Durum bu olunca, az kazanıp, az harcayan çok vergi vermeye devam ediyor
Türkiye, 57. Koalisyon Hükümeti'nin uyguladığı ekonomik programlar nedeniyle IMF ve Dünya Bankası'nın binbir şartla dayattığı reçetelerle
ekonomik darboğazdan kurtulmaya çalışırken, en önemli iç kaynak olan vergiden ise istediği sonucu bir türlü alamıyor. Bu yıl verilen vergi beyannameleri de, Türkiye'de çok kazananların ne kadar az, az kazananların ise ne kadar çok vergi ödediklerini ortaya koydu.
Kaçıran kaçırana
Gelir vergisi beyanname sonuçları, Türkiye'nin yıllardır çözemediği vergi kaçağı sorununun, bu yıl çok daha derinleştiğini gözler önüne serdi. Gelirler Genel Müdürlüğü toplam vergi gelirlerinin yüzde 90'lık bölümünü karşılayan otomasyonlu vergi dairelerinden gelen gelir vergisi beyannameleri üzerinde genel bir değerlendirmeye gitti.
Buna göre, sanayiciler, ticaret erbabı, müteahhitler, kuyumcular, doktor ve avukatlar ile diğer serbest meslek erbabı ve sanatçılardan oluşan 804 bin 530 kişi, bu yıl Mart ayında verdikleri gelir vergisi beyannamelerinde 2000 yılı için 2 katrilyon 559 trilyon 109.7 milyar liralık kazanç bildirdi. Bunun vergisi de 705 trilyon 821 milyar lira olarak hesaplandı.
2000 yılında verilen beyannamelerine göre de, belirtilen mükelleflerin gelirlerinde yüzde 40, ödeyecekleri vergilerde ise yüzde 23.3 oranında bir artış kaydedildi.
Gelirde sanatçılar 3. sırada
Gelir sıralamasında üçüncü sırada sanatçılar yeraldı. Bin 39 sanatçı, devlete 2000 yılı içinde 18 trilyon 492 milyar 767 milyon lira kazanç elde ettiklerini bildirdi. Bunun vergisi de 7 trilyon 160 milyar 886 milyon lira olarak saptandı.
Böylece, saatte milyarlar kazanan, mal varlıkları ve harcamalarıyla da sürekli gündemde olan sanat dünyasının ünlülerinin yıllık ortalama gelirleri 17 milyar 798 milyon lirada kaldı. Bir başka ifadeyle beyanlarına göre, sanatçıların aylık ortalama geliri 1 milyar 483 milyon 218 bin lira, aylık ortalama vergileri de 574 milyon 341 bin lira oldu.
Sanayiciler 'minik karlar' edinmiş
Gelirler Genel Müdürlüğü verileri, sanayicilerin ise ilaç ve ecza deposu işletenler ile sanatçılar kadar dahi gelir elde edemediği sonucunu verdi.
Deterjan sanayicileri grubunda yeralan 42 mükellef, 675 milyar 916 milyon liralık gelir bildiriminde bulundu. Bunların yıllık ortalama geliri 16 milyar 93 milyon, ortalama vergisi de 5 milyar 968 milyon lira olarak tespit edildi.
Bildirimleri sonucunda deterjan sanayicilerinin aylık ortalama geliri 1 milyar 341 milyon 103 bin, demir çelik sanayicilerinin 300 milyon 472 bin, deri imalatçılarının 166 milyon 359 bin, elektrikli ev aleti imal edenlerin 252 milyon 58 bin, iplik imal eden mensucat sanayicilerinin 171 milyon 453 bin, kumaş imalatıyla uğraşan mensucat sanayicilerinin de 305 milyon 104 bin lira olarak gerçekleşti.
Bunlardan demir çelik sanayicilerinin aylık vergisi 77 milyon 710 bin lira, deri imalatçılarının 37 milyon 560 bin lira, elektrikli ev aleti imalatçılarının 63 milyon 66 bin lira, iplik sanayicilerinin de 40 milyon 73 bin lira oldu.
Bir muayene 50 milyon; aylık kazanç 308 milyon!
Bu tablo içinde özel muayene ücretleri 50 milyon liradan başlayan doktorların aylık ortalama kazancı 308 milyon 614 bin lira, aylık ortalama vergisi 85 milyon 172 bin lira, avukatların da aylık ortalama kazancı 440 milyon 912 bin, aylık ortalama vergileri de 131 milyon 456 bin lira olarak saptandı.
Geliri düşenler de var
Bu arada, İstanbul ve Ankara gibi kentlerde 500 milyardan başlayıp 1 trilyon lirayı bulan fiyatlarla villalar yapıp satan, yine lüks konutlara en az 250 milyar fiyat biçen müteahhitler ise bir önceki yıldan da daha az kazanç beyan etti.
2000 yılında verilen beyannamelerde ortalama 243 milyon 179 bin lira aylık kazanç beyan eden bina inşa müteahhitlerinin 2001 yılı beyannamelerinde aylık kazancı 134 milyon 689 bin liraya geriledi.
Deterjan ve çırçırlama sanayicileri ile ihracat ve ithalatçılar da gelirlerini düşürdü. Deterjan sanayicilerinin 2000 yılı beyanlarında 1 milyar 898 milyon 732 bin lira olan ortalama aylık kazanç 2001 beyannamelerinde 1 milyar 341 milyon 103 bine inerken, bu rakamlar çırçırlama sanayicilerinde 441 milyon 99 bin liradan 413 milyon 353 bin liraya, ihracatçı ve ithalatçılarda da 948 milyon 778 bin liradan 855 milyon 928 bin liraya geriledi.
Çapraz kontrollü inceleme
Gelirler Genel Müdürlüğü, gelir vergisi beyannamelerinde yer alan yıllık kazançları çok düşük gösteren mükellefleri, çapraz kontrol yöntemiyle incelemeye alacak.
Vergide Tam Otomasyon Projesi'nin de (VEDOP) yardımıyla gerçekleştirilecek incelemeler sırasında, Vergi İstihbarat Merkezi'ne gelen bilgilerden de yararlanılacak.
Maliye yetkilileri, vergi numarasının motorlu taşıtlar ve gayrımenkul alımlarının ardından bankacılık sektöründe de kullanılmaya başlamasıyla birlikte, çok kazanıp da çok az vergi ödeyenlerin çok daha iyi şekilde ortaya çıkacağını ve bunlar hakkında hızlı bir şekilde takibat yapılabileceğini bildirdiler.
Türkiye, 57. Koalisyon Hükümeti'nin uyguladığı ekonomik programlar nedeniyle IMF ve Dünya Bankası'nın binbir şartla dayattığı reçetelerle
ekonomik darboğazdan kurtulmaya çalışırken, en önemli iç kaynak olan vergiden ise istediği sonucu bir türlü alamıyor. Bu yıl verilen vergi beyannameleri de, Türkiye'de çok kazananların ne kadar az, az kazananların ise ne kadar çok vergi ödediklerini ortaya koydu.
Kaçıran kaçırana
Gelir vergisi beyanname sonuçları, Türkiye'nin yıllardır çözemediği vergi kaçağı sorununun, bu yıl çok daha derinleştiğini gözler önüne serdi. Gelirler Genel Müdürlüğü toplam vergi gelirlerinin yüzde 90'lık bölümünü karşılayan otomasyonlu vergi dairelerinden gelen gelir vergisi beyannameleri üzerinde genel bir değerlendirmeye gitti.
Buna göre, sanayiciler, ticaret erbabı, müteahhitler, kuyumcular, doktor ve avukatlar ile diğer serbest meslek erbabı ve sanatçılardan oluşan 804 bin 530 kişi, bu yıl Mart ayında verdikleri gelir vergisi beyannamelerinde 2000 yılı için 2 katrilyon 559 trilyon 109.7 milyar liralık kazanç bildirdi. Bunun vergisi de 705 trilyon 821 milyar lira olarak hesaplandı.
2000 yılında verilen beyannamelerine göre de, belirtilen mükelleflerin gelirlerinde yüzde 40, ödeyecekleri vergilerde ise yüzde 23.3 oranında bir artış kaydedildi.
Gelirde sanatçılar 3. sırada
Gelir sıralamasında üçüncü sırada sanatçılar yeraldı. Bin 39 sanatçı, devlete 2000 yılı içinde 18 trilyon 492 milyar 767 milyon lira kazanç elde ettiklerini bildirdi. Bunun vergisi de 7 trilyon 160 milyar 886 milyon lira olarak saptandı.
Böylece, saatte milyarlar kazanan, mal varlıkları ve harcamalarıyla da sürekli gündemde olan sanat dünyasının ünlülerinin yıllık ortalama gelirleri 17 milyar 798 milyon lirada kaldı. Bir başka ifadeyle beyanlarına göre, sanatçıların aylık ortalama geliri 1 milyar 483 milyon 218 bin lira, aylık ortalama vergileri de 574 milyon 341 bin lira oldu.
Sanayiciler 'minik karlar' edinmiş
Gelirler Genel Müdürlüğü verileri, sanayicilerin ise ilaç ve ecza deposu işletenler ile sanatçılar kadar dahi gelir elde edemediği sonucunu verdi.
Deterjan sanayicileri grubunda yeralan 42 mükellef, 675 milyar 916 milyon liralık gelir bildiriminde bulundu. Bunların yıllık ortalama geliri 16 milyar 93 milyon, ortalama vergisi de 5 milyar 968 milyon lira olarak tespit edildi.
Bildirimleri sonucunda deterjan sanayicilerinin aylık ortalama geliri 1 milyar 341 milyon 103 bin, demir çelik sanayicilerinin 300 milyon 472 bin, deri imalatçılarının 166 milyon 359 bin, elektrikli ev aleti imal edenlerin 252 milyon 58 bin, iplik imal eden mensucat sanayicilerinin 171 milyon 453 bin, kumaş imalatıyla uğraşan mensucat sanayicilerinin de 305 milyon 104 bin lira olarak gerçekleşti.
Bunlardan demir çelik sanayicilerinin aylık vergisi 77 milyon 710 bin lira, deri imalatçılarının 37 milyon 560 bin lira, elektrikli ev aleti imalatçılarının 63 milyon 66 bin lira, iplik sanayicilerinin de 40 milyon 73 bin lira oldu.
Bir muayene 50 milyon; aylık kazanç 308 milyon!
Bu tablo içinde özel muayene ücretleri 50 milyon liradan başlayan doktorların aylık ortalama kazancı 308 milyon 614 bin lira, aylık ortalama vergisi 85 milyon 172 bin lira, avukatların da aylık ortalama kazancı 440 milyon 912 bin, aylık ortalama vergileri de 131 milyon 456 bin lira olarak saptandı.
Geliri düşenler de var
Bu arada, İstanbul ve Ankara gibi kentlerde 500 milyardan başlayıp 1 trilyon lirayı bulan fiyatlarla villalar yapıp satan, yine lüks konutlara en az 250 milyar fiyat biçen müteahhitler ise bir önceki yıldan da daha az kazanç beyan etti.
2000 yılında verilen beyannamelerde ortalama 243 milyon 179 bin lira aylık kazanç beyan eden bina inşa müteahhitlerinin 2001 yılı beyannamelerinde aylık kazancı 134 milyon 689 bin liraya geriledi.
Deterjan ve çırçırlama sanayicileri ile ihracat ve ithalatçılar da gelirlerini düşürdü. Deterjan sanayicilerinin 2000 yılı beyanlarında 1 milyar 898 milyon 732 bin lira olan ortalama aylık kazanç 2001 beyannamelerinde 1 milyar 341 milyon 103 bine inerken, bu rakamlar çırçırlama sanayicilerinde 441 milyon 99 bin liradan 413 milyon 353 bin liraya, ihracatçı ve ithalatçılarda da 948 milyon 778 bin liradan 855 milyon 928 bin liraya geriledi.
Çapraz kontrollü inceleme
Gelirler Genel Müdürlüğü, gelir vergisi beyannamelerinde yer alan yıllık kazançları çok düşük gösteren mükellefleri, çapraz kontrol yöntemiyle incelemeye alacak.
Vergide Tam Otomasyon Projesi'nin de (VEDOP) yardımıyla gerçekleştirilecek incelemeler sırasında, Vergi İstihbarat Merkezi'ne gelen bilgilerden de yararlanılacak.
Maliye yetkilileri, vergi numarasının motorlu taşıtlar ve gayrımenkul alımlarının ardından bankacılık sektöründe de kullanılmaya başlamasıyla birlikte, çok kazanıp da çok az vergi ödeyenlerin çok daha iyi şekilde ortaya çıkacağını ve bunlar hakkında hızlı bir şekilde takibat yapılabileceğini bildirdiler.