iPhone nasıl yaptırımlardan yırttı?
Kamuoyu Çarşamba günü Türkiye'nin yaptırım uyguladığı ABD menşeli ürünler arasında iPhone'u göremeyince şaşkınlık geçirdi. Ancak işin perde arkasında birçok neden var. En önemlisi de iPhone satışlarından elde edilen vergi geliri
16.08.2018 00:00:00
RECEP BAHAR/DETAY HABER
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Salı günü SETA'da yaptığı konuşmada, Türkiye'nin ABD'nin ürettiği elektronik ürünlerine boykot uygulayacağını dile getirerek, "Onların iPhone'u varsa öbür tarafta Samsung var, Venüs var Vestel var. Ne yaptığımızı anlasınlar. Biz kendimize yeteceğiz" ifadelerini kullanmıştı. Ticaret Bakanlığı, Çarşamba günü cevizden bademe, SUV araçlardan pirince bir dizi ABD menşeli ürüne yaptırım kararı aldı.
Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders, Çarşamba akşamı düzenlediği basın toplantısında, ABD'nin Türkiye'ye getirdiği ilave çelik ve alüminyum gümrük vergilerinin "ABD'nin ulusal güvenliğine" binaen getirildiğini ancak Türkiye'nin ABD'ye karşı getirdiği son ilave gümrük vergilerinin ise 'misilleme' olduğunu savundu.
"Türkiye'nin son misilleme kararını desteklemiyoruz" diyen Sanders, Türkiye'nin getirdiği son gümrük vergilerinin kabul edilemez olduğunu ve yanlış istikamette atılmış bir adım olduğunu iddia etti.
iPhone neden listeye alınmadı?
Peki, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın güçlü açıklamasına rağmen neden her yıl Türkiye'de 1 milyar doların üzerinde satış yapan Apple'ın iPhone'una yaptırım uygulanmadı? Bir kere şunu netleştirelim: Erdoğan konuşmasında 'boykot'tan söz etmişti, yaptırımdan değil. Boykotu vatandaşlar uygular, yaptırımı ise devlet! Boykot malın bulunurluğunu ve fiyatını etkilemez; yaptırım etkiler.
Gelelim kritik soruya: ABD ile derin bir kavga içindeyken, neden iPhone'u bunun bir parçası haline getirmedik. Bu kararın 4 temel nedeni var.
1. Apple Türkiye, bugüne kadar ülkemizde sattığı telefon sayısını ve yaptığı ciroyu açıklamadı. Ancak veriler şu anda 10 milyon kişinin iPhone kullandığını gösteriyor. Yılda ortalama 12 milyon cep telefonu ithal eden Türkiye, 2007-2017 yılları arasında yurtdışından toplam 142 milyonu aşkın cep telefonu aldı. Söz konusu telefonlar için 10 yılda ödenen toplam tutar ise 24 milyar doları buldu. Bu fatura içinde Apple'ın iPhone modelleri için ödenen toplam tutarın ise 7 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor. Yıllık bazda son yıllarda ödenen tutar ise pahalı modeller nedeniyle 1 milyar doları aşmış durumda. Devlet, cep telefonu satışlarından ciddi vergi alıyor. Eğer iPhone'a yaptırım uygulansa, vatandaş bu ürünü yurtdışından temin etmeye kalkardı zira iPhone kullananlar başka markaları tercih etmeye istekli değil. Bu takdirde devletin geliri 170 TL'lik kayıt ücreti ile sınırlı kalırdı. Oysa 8500 liralık bir iPhone X'ten devlet yüzde 25 ÖTV, yüzde 18 KDV ve yüzde 6 TRT bandrolü olarak yaklaşık 3060 lira vergi alıyor. iPhone satışı farzedelim 5 milyar lira oldu Türkiye'de... Zaten tahminimize göre de bu rakama ulaşıyordur. Bunun 1.8 milyarı vergi olarak devletin kasasına akıyor.
2. Apple, 1 trilyon doları aşan değeri ile dünyanın en büyük şirketi ve de aynı zamanda en değerli markası. Böyle bir şirketin ürünlerine yaptırım uygulamak, Apple'ın Türkiye'ye yatırım yapma niyeti hiç olmasa da 'hükümetin yıllardır savunduğu küresel sermayeyi çekme strateji'si ile pek örtüşmüyor.
3. Arçelik, Vestel gibi Türk markaları ABD'ye ihracat yapıyor. iPhone'a uygulanacak bir yaptırımın beraberinde misillemeyi getirmesi kaçınılmaz olurdu.
Darbe girişimi iPhone ile engellendi
4. Cumhurbaşkanı Erdoğan, darbe girişiminin yaşandığı gece İPhone'un Facetime özelliği ile CNNTürk'e bağlanmıştı. Böyle bir duygusal bağ da var. Bu arada Erdoğan'ın ekibinin ve bakanların da çok büyük bölümü iPhone kullanıyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Salı günü SETA'da yaptığı konuşmada, Türkiye'nin ABD'nin ürettiği elektronik ürünlerine boykot uygulayacağını dile getirerek, "Onların iPhone'u varsa öbür tarafta Samsung var, Venüs var Vestel var. Ne yaptığımızı anlasınlar. Biz kendimize yeteceğiz" ifadelerini kullanmıştı. Ticaret Bakanlığı, Çarşamba günü cevizden bademe, SUV araçlardan pirince bir dizi ABD menşeli ürüne yaptırım kararı aldı.
Beyaz Saray Sözcüsü Sarah Sanders, Çarşamba akşamı düzenlediği basın toplantısında, ABD'nin Türkiye'ye getirdiği ilave çelik ve alüminyum gümrük vergilerinin "ABD'nin ulusal güvenliğine" binaen getirildiğini ancak Türkiye'nin ABD'ye karşı getirdiği son ilave gümrük vergilerinin ise 'misilleme' olduğunu savundu.
"Türkiye'nin son misilleme kararını desteklemiyoruz" diyen Sanders, Türkiye'nin getirdiği son gümrük vergilerinin kabul edilemez olduğunu ve yanlış istikamette atılmış bir adım olduğunu iddia etti.
iPhone neden listeye alınmadı?
Peki, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın güçlü açıklamasına rağmen neden her yıl Türkiye'de 1 milyar doların üzerinde satış yapan Apple'ın iPhone'una yaptırım uygulanmadı? Bir kere şunu netleştirelim: Erdoğan konuşmasında 'boykot'tan söz etmişti, yaptırımdan değil. Boykotu vatandaşlar uygular, yaptırımı ise devlet! Boykot malın bulunurluğunu ve fiyatını etkilemez; yaptırım etkiler.
Gelelim kritik soruya: ABD ile derin bir kavga içindeyken, neden iPhone'u bunun bir parçası haline getirmedik. Bu kararın 4 temel nedeni var.
1. Apple Türkiye, bugüne kadar ülkemizde sattığı telefon sayısını ve yaptığı ciroyu açıklamadı. Ancak veriler şu anda 10 milyon kişinin iPhone kullandığını gösteriyor. Yılda ortalama 12 milyon cep telefonu ithal eden Türkiye, 2007-2017 yılları arasında yurtdışından toplam 142 milyonu aşkın cep telefonu aldı. Söz konusu telefonlar için 10 yılda ödenen toplam tutar ise 24 milyar doları buldu. Bu fatura içinde Apple'ın iPhone modelleri için ödenen toplam tutarın ise 7 milyar doları bulduğu tahmin ediliyor. Yıllık bazda son yıllarda ödenen tutar ise pahalı modeller nedeniyle 1 milyar doları aşmış durumda. Devlet, cep telefonu satışlarından ciddi vergi alıyor. Eğer iPhone'a yaptırım uygulansa, vatandaş bu ürünü yurtdışından temin etmeye kalkardı zira iPhone kullananlar başka markaları tercih etmeye istekli değil. Bu takdirde devletin geliri 170 TL'lik kayıt ücreti ile sınırlı kalırdı. Oysa 8500 liralık bir iPhone X'ten devlet yüzde 25 ÖTV, yüzde 18 KDV ve yüzde 6 TRT bandrolü olarak yaklaşık 3060 lira vergi alıyor. iPhone satışı farzedelim 5 milyar lira oldu Türkiye'de... Zaten tahminimize göre de bu rakama ulaşıyordur. Bunun 1.8 milyarı vergi olarak devletin kasasına akıyor.
2. Apple, 1 trilyon doları aşan değeri ile dünyanın en büyük şirketi ve de aynı zamanda en değerli markası. Böyle bir şirketin ürünlerine yaptırım uygulamak, Apple'ın Türkiye'ye yatırım yapma niyeti hiç olmasa da 'hükümetin yıllardır savunduğu küresel sermayeyi çekme strateji'si ile pek örtüşmüyor.
3. Arçelik, Vestel gibi Türk markaları ABD'ye ihracat yapıyor. iPhone'a uygulanacak bir yaptırımın beraberinde misillemeyi getirmesi kaçınılmaz olurdu.
Darbe girişimi iPhone ile engellendi
4. Cumhurbaşkanı Erdoğan, darbe girişiminin yaşandığı gece İPhone'un Facetime özelliği ile CNNTürk'e bağlanmıştı. Böyle bir duygusal bağ da var. Bu arada Erdoğan'ın ekibinin ve bakanların da çok büyük bölümü iPhone kullanıyor.