Ortadoğu'da her geçen yıl kriz ve çatışmalar azalmıyor, bilakis daha da artıyor. Oysa bölgede başta ABD olmak üzere dünyanın en güçlü devletleri yıllardır çatışmaları durdurma bahanesiyle boy gösteriyor. Buna rağmen çatışmalarda artış var. Bu durum kafalardaki soru işaretlerini güçlendiriyor.
Ortadoğu bölgesine çeşitli gerekçelerle yapılan dış müdahalelerle giderek şiddetlenen çatışmalar arasında nasıl bir ilişki var? Bu sorunun cevabı 2016 yılında Chicago Üniversitesi'nin yaptığı bir araştırmayla verildi.
Ortadoğu'daki terör eylemleri ve saldırılar ile ilgili Chicago Üniversitesi'nin gerçekleştirdiği kısa adı "CPOST" olan (Chicago Project on Security and Terrorism) araştırmada uluslararası güçlerin Ortadoğu'daki çatışmaların artmasına neden olduklarını net bir şekilde ortaya koyuluyor. Araştırmaya göre dış müdahalelerle dengeleri altüst olan bölgede oluşan kaos kısa süre içerisinde El Kaide, DEAŞ ve El Nusra gibi yüzlerce örgütün ortaya çıkmasına neden oldu. Bu durum bölge genelinde ve yakın coğrafyada bombalı saldırılar ve intihar saldırılarının sayısında patlama yaşanmasına neden oldu.
Chicago Üniversitesi'nin araştırmasında elde edilen sonuçlar, başta ABD olmak üzere dış güçlerin Ortadoğu'ya müdahaleleri sonrasında bölgedeki terörün eskisiyle kıyaslanmayacak noktalara geldiğini gösteriyor. Bu durum bölgeye demokrasi getirileceği gerekçesiyle makul gösterilmeye çalışılan dış müdahaleler hiç gerçekleşmeseydi, binlerce intihar saldırısı ve on binlerce insanın ölümüne neden olan terör saldırılarının yaşanmayabileceği gösteriyor.
İntihar saldırısı sıfırdı ABD geldi 2 bini aştı
Dış müdahale öncesindeki Afganistan ve Irak'ın durumuyla müdahale sonrasındaki durumu kıyaslayan araştırmaya göre; ABD'nin işgalinden önce Irak'ta hiçbir intihar saldırısı yaşanmamıştı. İşgalden sonra ise ülke 2 bin 152 intihar saldırısı kayıtlara geçti. Yine Afganistan'da 2003 yılına kadar yalnızca 2 intihar saldırısı gerçekleşmişken, 2003-2016 yılları arasındaki dönemde bu rakam bin 143 olarak tespit edildi.
Kaos her yere sirayet etti
Dış müdahaleler, yalnızca Irak, Afganistan, Libya ve Suriye gibi ülkeleri kaosa sürüklemekle kalmadı, aynı zamanda bu ülkelerin yakın coğrafyaları da etkilendi. Chicago Üniversitesi'nin söz konusu araştırmasına göre Afganistan ve Irak müdahalelerinden en çok etkilenen ülkelerden biri Pakistan oldu. 2001'den sonra ortaya çıkan grupların hedefi haline gelen Pakistan'da Afganistan işgali öncesi hiçbir intihar saldırısı yaşanmamışken, 2003'ten sonra yüzlerce insanın ölümüne neden olan 500'den fazla intihar saldırısı yaşandı.
İntihar saldırıları dış müdahaleyle arttı
Arap Baharı, Libya, Mısır, Yemen ve Suriye'de çatışma ve iç savaşa neden oldu. Mısır'da birçok intihar saldırısı gerçekleştiren DEAŞ, Libya'da daha etkin bir güce erişmiş durumda. Batı karşıtı bir politika izleyen Kaddafi'nin Arap Baharı'yla devrilmesi Libya'yı büyük bir iç savaşın ve bölünmenin içine sürükledi.
DEAŞ başta olmak üzere yüzlerce farklı silahlı grubun etkin olduğu Libya'da şimdi her gün onlarca insan öldürülüyor. CPOST verilerine göre Muammer Kaddafi devrilmeden önce hiçbir intihar saldırısı yaşanmayan Libya'da Kaddafi'nin öldürüldüğü Ekim 2011 ile 2016 yılı arasındaki dönemde 44 intihar saldırısı yaşandı. Dış müdahalelerden şüphesiz en çok etkilenen Ortadoğu ülkesi ise Suriye oldu. 2011 yılında olaylar başlamadan önce intihar saldırılarına pek rastlanmayan Suriye'de 2011'den sonra 5 yıl içerisinde 259 kanlı intihar saldırısı gerçekleştirildi.