Suriye krizinde bugün gözler Tahran'da. Türkiye, Rusya ve İran'ın temsilcileri İran'ın başkenti Tahran'da bir araya gelecek. Gündem ise Mayıs ayında yapılan Astana zirvesinde kararlaştırılan çatışmasızlık bölgeleri olacak.
Astana'da genel çerçevesi çizilen bölgelerin kesin çizgileri Tahran zirvesinde belirlenecek.
Açıklamayı Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov yaptı. Filipinler'in başkenti Manila'da yapılan Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği ASEAN zirvesi sırasında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüşen Lavrov, "Türk mevkidaşımla Astana süreci çerçevesinde varılan anlaşmaların yerine getirilmesini görüştük. Rusya, İran ve Türkiye temsilcilerinin Tahran'da 8-9 Ağustos'ta düzenlenecek görüşmenin hazırlanmasını da ele aldık. Bu görüşmenin gündeminde çatışmasızlık bölgelerinin ileride de pekiştirilmesi yer alacak" dedi.
Suriye'de üç çatışmasız bölgenin oluşturulduğunu dile getiren Lavrov, "Şu an İdlib'te bulunan en büyük ve belki de en zor bölgenin oluşturulması üzerinde çalışmalara devam ediliyor" dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise Lavrov ile "Çatışmasızlık bölgeleri, önümüzdeki günlerde yapılacak Astana toplantısı için hazırlık ve vize konusunu görüştük" dedi.
Güvenli bölge mutabakatı
Tahran'da iki gün sürecek Suriye zirvesinde söz konusu çatışmasızlık bölgelerinin statüsü ele alınacak. Mayıs ayında yapılan Astana zirvesinde çatışmasızlık bölgeleri 6 aylığına geçici olarak ilan edilmişti. Türkiye, Rusya ve İran tarafından imzalanan mutabakatta şu kritik ifadeler yer alıyordu:
1- Güvenli bölgelerde, çatışan taraflar arasındaki hava saldırıları da dahil olmak üzere her türlü silah kullanımı durdurulacak.
2- Güvenli bölgelerin sınırları boyunca çatışan taraflar arasında çarpışmaları önlemek amacıyla güvenlik şeritleri oluşturulacak.
3-Kontrol ve gözlem noktalarındaki çalışmalar ve güvenli bölgelerin yönetimi Garantör ülkeler tarafından mutabakata dayalı olarak gerçekleştirilecek.
4- Garantör ülkeler, ateşkes rejiminin çatışan taraflar tarafından uygulanmasını sağlamak için gerekli tüm tedbirleri alacağını; güvenli bölgelerin içerisi ve dışarısında IŞİD, El Nusra ve El Kaide veya IŞİD ile ve BMGK tarafından terör örgütü olarak kabul edilen tüm örgütlerle bağlantılı her türlü kişi, grup, oluşum, kuruluşlarla mücadeleyi sürdürmeye yönelik tüm tedbirleri alacağını; şimdiye kadar katılmamış olan silahlı grupların ateşkes rejimine katılmalarını sağlamaya yönelik çabalarına devam edeceğini taahhüt eder.
Suriye'yi Yugoslavya'dan beter yaptılar
Mart 2011'de başlayan iç savaş Suriye'yi tam 7 parçaya ayırdı. Bu haliyle içinden 7 ülke çıkan Yugoslavya'dan çok daha beter durumda. Daha ince bir çalışma yapıldığında 185 bin 180 kilometrekarelik ülke üzerinde hak iddia edenlerin sayısı daha da artıyor! Yeni Mesaj'da 31 Temmuz'da yayınlanan "Suriye 7 parça " başlıklı haberde Suriye'deki 7 parça şu şekilde sıralanmıştı:
Parça 1: Başkent Şam ve ülkenin Akdeniz sahili tümüyle Esad güçlerinin denetiminde. Esad'ın elindekileri Rusya, İran ve Hizbullah ile paylaştığını da hatırlatalım.
Parça 2: Cerablus ve Elbab... Bu bölge Özgür Suriye Ordusu ve TSK denetiminde... Ancak alan olarak çok küçük... Bin 500 kilometrekare var yok.
Parça 3: Suriye'nin kuzeyinde PKK/YPG hâkimiyeti. Türkiye'nin Suriye ile olan sınırının 600 kilometreden fazla kısmı PKK/YPG'nin elinde. ABD'nin desteğindeki PKK/YPG'nin elindeki toprak parasının Esad'ın elindekinden fazla olduğunu söyleyebiliriz. En az 30 bin kilometrekare...
Parça 4: DEAŞ... Ülkenin doğusundaki Rakka'nın yanı sıra Palmira ve Deyr Zur'u elinde tutuyor. DEAŞ'ın elindeki toplam alan bin kilometrekare var yok.
Parça 5: Çatışmasızlık bölgesi. Ülkenin kuzeyinde İdlib ve Humus'ta Rusya ve Türkiye, Astana görüşmelerine binaen çatışmasızlık bölgeleri oluşturdu. Burada zaman zaman ateşkes ihlalleri yaşanıyor. ABD ve Rusya da Deraa'da böyle bir bölge tesis etti.
Parça 6: İsyancılar... Onlar irili ufaklı gruplar halinde birçok yerde bulunuyor. Aralarında El Nusra da var, Ahrar'uş Şam da... Halep'te de varlar, ülkenin güneyinde de...
Parça 7: Ülkenin yaklaşık yüzde 35'ini oluşturan ve az sayıda Bedevinin yaşadığı çöl arazi. Buranın şimdilik taliplisi yok!
İşte güvenli bölgeler
Suriye'de ilan edilen güvenli bölgeler şu şekildeydi:
1- İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri.
2- Humus ilinin kuzeyindeki belli bölgeler.
3- Başkent Şam'daki Doğu Guta, Suriye'nin güneyinin belli bölgeleri ve Deraa ve Kuneytra vilayetleri.