Kabızlık Nedir?

Kabızlık kişiler arasında farklı anlamları olan bir belirtidir. Genellikle büyük abdestin sık olmaması olarak ifade edilir, fakat büyk abdestin hacim ve ağırlık olarak azalması, büyük abdest için zorlanma ihtiyacı, büyük abdest sonrası var olan tam boşaltamama hissi ya da normal bir tuvalet fonksiyonu için ilaç alma ihtiyacının olması şeklinde de ifade edilmektedir. Günde ya da haftada 3 kez büyük abdest normal olabilir. Başkaları haftada veya daha uzun süre içinde bir kez büyük abdest yapmaktadır ve hiçbir rahatsızlık hissetmemektedirler. Normal barsak alışkanlığının diet ile ilişkisi vardır. Sağlıklı bir büyük abdest için günde 25-30 gram lif ve 2 3lt sıvı alınmalıdır. Sporunda düzenli büyük abdeste olumlu etkisi vardır. Kısa süreli kabızlık normaldir. Haftada 3 defadan daha az büyük abdest kabızlık olarak değerlendirilebilir. Herkesin günde en az bir kez büyük abdest yapması gerekir anlayışı gereksiz ilaç kullanımına yol açmıştır ki bu görüş terkedilmiştir.

Kabızlık Sebebi Nedir?Yeterince lif ve sıvı almamak, hareketsiz yaşam, yer ve çevre değişiklikleri gibi bir çok nedeni olabilir. Seyehat, hamilelik ve dietteki değişikliklerde kabızlık artar. Tuvalet ihtiyacını erteleme (okulda teneffüse bırakma,...) alışkanlığı da kabızlık nedeni olabilir. Kabızlığın daha ciddi nedenleri barsakta yer kaplayan kitle veya barsağı daraltan hastalıklardır, bu nedenle ısrar eden kabızlıklarda bu konu ile ilgili bir doktora danışmak faydalı olur. Kabızlık nadiren skleroderma, lupus gibi hastalıkların veya tiroid, multipl skleroz, parkinson, felç, omurilik yaralanması gibi sinir sistemi ve endokrin sistem hastalıklarının bir belirtisi olarak da görülebilir.

İlaçlar Kabızlıka Neden Olabilir mi?Evet, ağrı kesiciler, antidepresanlar, tranklizanlar, diğer psikiatri ilaçları, tansiyon ilaçları, diüretikler, demir preparatları, calciumlu preparatlar, aluminyum içeren antiasidler kabızlıka neden olabilirler ya da kabızlık varsa daha da kötüleştirirler.

Kabızlığı Olanlar Hangi Durumda Doktora Başvurmalıdır?Tuvalet alışkanlığında herhangi bir değişiklik (büyük abdest sıklığında veya miktarında artma ya da azalma, büyük abdestte artan bir zorluk gibi) dikkat gerektirir. Kabızlığın 3 haftadan fazla sürdüğü durumlarda bu konuyla ilgili bir doktora başvurulmalıdır. Şayet büyük abdestte kan varsa bir cerrahın değerlendirmesi doğru olur.

Kabızlık Nedeni Nasıl Teşhis Edilir?Kabızlık birçok nedeni olabilir tedavinin tam ve kolay yapılabilmesi için nedenin bulunması gerekir. Doktorunuz barsakta yer kaplayan kitle ve daralmalar gibi anatomik nedenleri araştırmak için sizi muayene edecektir. Parmakla muayne ilk adımdır, çünkü basit bir muayenedir ve çok önemli bilgiler verir. Barsakların kolonoskopi (barsagın içine girebilen ve görüntü alan alet) veya lavman opaklı kolon grafisi ile incelenmesi polip, tümör, divertikül gibi nedenleri bulmaya yardımcı olur. Tetkikler neticesinde neden bulunduğunda da ona yönelik tedavi uygulanır. Fonksiyonel nedenleri de test eden testler vardır. Yine anüs ve rektumun fonksiyonel durumunu ölçen testler de vardır (anal manometri, defekografi gibi).

Bazı durumlarda kabızlığı açıklayacak herhangi bir neden bulunamaz ve nonspesifik olarak değerlendirilir.

Yarın: Kabızlığın tedavisi

Op. Dr. Şaban COŞKUN