Türk-İslâm medeniyetinin ince bir uzantısı ve gönül saraylarından kopup gelen bir merhametin aynası olarak yapılan kuş sarayları, eşsiz bir mimarî güzellik taşıyor
Camilerde, kervansaraylarda, köprülerde, çeşmelerde... hemen hemen bütün mimari eserlerimizde yer alan kuş sarayları, atalarımızın engin ruh dünyalarını da ortaya koyuyor.
Müslüman Türkler, gönül dünyasında barındırdığı sevgi ve merhamet hislerinin dış tabiata yansımasıyla, hayvanlar için de hayat kaynağı olabilecek eserler kurmuşlardır. Kuşlar için yapılan köşkler, cami avlularındaki kuş havuzları ve mermer tekneler bizim Türk- İslam medeniyetine has çarpıcı inceliklerdir
Kuşlar, saraylarda barınıyor
Olağanüstü taş işçiliğine sahip, dinî mimariden sivil mimariye pek çok yapıda ve birbirinden farklı güzellikte, kuşların barınması için yapılan yuvalar: "kuş köşkleri" olarak adlandırılır.
Mimarimizde özgün bir yeri vardır kuş evlerinin. Genellikle binaların en çok güneş alan, sert ve soğuk rüzgarlardan korunan cephelerine, insan elinin veya kedi köpek gibi hayvanların erişemeyecekleri yükseklikteki güvenli yerlerine yapılan küçük ama sıcacık yuvalardır kuş köşkleri.
Müslüman Türklerde
merhamet anlayışı
Tıpkı kuşlar gibi, olabildiğince hür ve özgür yaşamaya alışmış olan Türkler, bu yönleriyle adetâ kuşlarla özdeşleşmiş, engin ruh dünyalarının bir göstergesi olarak bu şirin mi şirin varlıklara şanına yakışır köşkler, saraylar yapmışlardır. Kuşlara yem vermek ve beslenmelerine yardım etmek için ayrıca sayısız vakıflar kurmuşlardır.
Türklerin kuşlara olan sevgileri İslam inancı ile bağlantılıdır. Allah'a kullukta kemâl mertebesine ulaşmış olan bir Mümin, iç âleminde meknuz tüm nefsî duygularından sıyrılmış olduğu için gerçek hürriyetine kavuşmuş; ve kuşlar gibi uçarcasına sonsuzluğa temayül etmiş; ufuklara açılan, ebediyete kanat çırpan bir psikolojiye kavuşmuştur. Bu geniş kalplilik varlık sahnesinde, özgürlüğe kanat çırpan kuşlara teşbih edilir.
Mimari açıdan bu kuş barınakları
Kuş köşkleri, bazı istisnalar dışında binaların en çok güneş alan cephelerine, erişilemeyecek yükseklikteki saçak altlarına yerleştirilmişlerdir. Yağmur ve kardan korunmaları için geniş saçakların veya büyük profilli kornişlerin konsollarının altları tercih edilmiştir. Edirne Eski Cami, Edirne Rüstem Paşa Kervansarayı, İstanbul Süleymaniye Camii, İstanbul Yeni Cami, Üsküdar Yeni Valide Camii'ndeki kuş evleri mimari açından en iyi örnekler arasındadır.
Sanat değeri taşıyan kuş sarayları
Sanatsal değer taşıyan küçük mimari maketlerin en önemli niteliği, insanların yaşadığı saray, köşk, ev gibi yapıların, camilerin tıpkı modelleri olmasıdır. Asıl yapılardan farkı olmaksızın aynı malzeme ile balkonlar, pencereler, küçük odacıklar, pencere kafesleri, saçaklar en küçük detaylarına kadar işlenmiştir.
Üsküdar Ayazma, Üsküdar Yeni Valide Camii, Üsküdar Selimiye Camii, Anadolu'da; Kayseri Kurşunlu Camii, Tokat Ulu Cami, Amasya S. Beyazıt Camii, İshak Paşa Sarayı'nda bulunan kuş evleri bu gruba verilebilecek en güzel örneklerdendir. Kervansaray, köprü, çeşme, ev gibi hemen hemen bütün mimari yapılarda bulunan kuş evleri geleneği zamanımızda Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin'in eski evlerinde yaşamaktadır. Yöre halkının güvercine olan sevgisi nedeniyle hemen her eski taş evin iç avluya bakan cephelerinde pencere ve kemer aralarında güvercinlerin korunabileceği oval, yuvarlak veya köşeli boşluklar bırakılmıştır. Boşlukların etrafı taş işçiliğinin çok güzel örnekleri ile bezenmiştir.
Camilerde, kervansaraylarda, köprülerde, çeşmelerde... hemen hemen bütün mimari eserlerimizde yer alan kuş sarayları, atalarımızın engin ruh dünyalarını da ortaya koyuyor.
Müslüman Türkler, gönül dünyasında barındırdığı sevgi ve merhamet hislerinin dış tabiata yansımasıyla, hayvanlar için de hayat kaynağı olabilecek eserler kurmuşlardır. Kuşlar için yapılan köşkler, cami avlularındaki kuş havuzları ve mermer tekneler bizim Türk- İslam medeniyetine has çarpıcı inceliklerdir
Kuşlar, saraylarda barınıyor
Olağanüstü taş işçiliğine sahip, dinî mimariden sivil mimariye pek çok yapıda ve birbirinden farklı güzellikte, kuşların barınması için yapılan yuvalar: "kuş köşkleri" olarak adlandırılır.
Mimarimizde özgün bir yeri vardır kuş evlerinin. Genellikle binaların en çok güneş alan, sert ve soğuk rüzgarlardan korunan cephelerine, insan elinin veya kedi köpek gibi hayvanların erişemeyecekleri yükseklikteki güvenli yerlerine yapılan küçük ama sıcacık yuvalardır kuş köşkleri.
Müslüman Türklerde
merhamet anlayışı
Tıpkı kuşlar gibi, olabildiğince hür ve özgür yaşamaya alışmış olan Türkler, bu yönleriyle adetâ kuşlarla özdeşleşmiş, engin ruh dünyalarının bir göstergesi olarak bu şirin mi şirin varlıklara şanına yakışır köşkler, saraylar yapmışlardır. Kuşlara yem vermek ve beslenmelerine yardım etmek için ayrıca sayısız vakıflar kurmuşlardır.
Türklerin kuşlara olan sevgileri İslam inancı ile bağlantılıdır. Allah'a kullukta kemâl mertebesine ulaşmış olan bir Mümin, iç âleminde meknuz tüm nefsî duygularından sıyrılmış olduğu için gerçek hürriyetine kavuşmuş; ve kuşlar gibi uçarcasına sonsuzluğa temayül etmiş; ufuklara açılan, ebediyete kanat çırpan bir psikolojiye kavuşmuştur. Bu geniş kalplilik varlık sahnesinde, özgürlüğe kanat çırpan kuşlara teşbih edilir.
Mimari açıdan bu kuş barınakları
Kuş köşkleri, bazı istisnalar dışında binaların en çok güneş alan cephelerine, erişilemeyecek yükseklikteki saçak altlarına yerleştirilmişlerdir. Yağmur ve kardan korunmaları için geniş saçakların veya büyük profilli kornişlerin konsollarının altları tercih edilmiştir. Edirne Eski Cami, Edirne Rüstem Paşa Kervansarayı, İstanbul Süleymaniye Camii, İstanbul Yeni Cami, Üsküdar Yeni Valide Camii'ndeki kuş evleri mimari açından en iyi örnekler arasındadır.
Sanat değeri taşıyan kuş sarayları
Sanatsal değer taşıyan küçük mimari maketlerin en önemli niteliği, insanların yaşadığı saray, köşk, ev gibi yapıların, camilerin tıpkı modelleri olmasıdır. Asıl yapılardan farkı olmaksızın aynı malzeme ile balkonlar, pencereler, küçük odacıklar, pencere kafesleri, saçaklar en küçük detaylarına kadar işlenmiştir.
Üsküdar Ayazma, Üsküdar Yeni Valide Camii, Üsküdar Selimiye Camii, Anadolu'da; Kayseri Kurşunlu Camii, Tokat Ulu Cami, Amasya S. Beyazıt Camii, İshak Paşa Sarayı'nda bulunan kuş evleri bu gruba verilebilecek en güzel örneklerdendir. Kervansaray, köprü, çeşme, ev gibi hemen hemen bütün mimari yapılarda bulunan kuş evleri geleneği zamanımızda Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin'in eski evlerinde yaşamaktadır. Yöre halkının güvercine olan sevgisi nedeniyle hemen her eski taş evin iç avluya bakan cephelerinde pencere ve kemer aralarında güvercinlerin korunabileceği oval, yuvarlak veya köşeli boşluklar bırakılmıştır. Boşlukların etrafı taş işçiliğinin çok güzel örnekleri ile bezenmiştir.