Selçuklu döneminde bazı değişikliklere uğrayan Türk tezhip sanatı günümüze kadar ulaşmayı başarsa da son dönemde unutulmaya yüz tuttu. Türkiye'de genellikle hat levhalarına altın tozu ile yapılan bu sanat, el emeği, altın ve hattata ödenmesi gereken yüksek tutarlar nedeniyle sadece koleksiyonculardan ilgi görüyor.
İstanbul'da faaliyet gösteren Keskiner Tezhip Atölyesi'nde çalışan yaklaşık 15 yıllık müzehhip (tezhip yapan sanatçı) Gülümser Üstel, önceden beğenilerek alınan tezhiple süslenmiş hatların artık fazla ilgi görmediğini kaydetti.
Bunun, tezhiple uğraşan kişilerin sayısının azalması, altınla süslenen hatların çok pahalıya mal olmasından kaynaklandığını belirten Üstel, şunları söyledi: "Günümüze kadar ulaşmış Türk el sanatı olan tezhip, uzun süren elemeği isteyen bir süsleme sanatıdır. Hattatlardan aldığımız hatların çevresini altınla, desenin çeşidine bağlı olarak 3 gün ile 1 ay arasında değişen sürede süsleyebiliyoruz. Bugün süsleme sanatı için kullanılan 25 yapraklı bir (altın defterini) 35 Euro'ya alıyoruz. Bir hat levhası için 3 defterin gittiği bile oluyor. Ayrıca, çevresine işleme yapacağımız hatları almak için de belli bir ücret ödüyoruz. Bunlar toplandığında tezhiple süslenen normal boyutlardaki bir hat levhası en az 250 milyon liraya mal oluyor."
Fiyatlar nedeniyle ilgi giderek azalıyor
Üstel, bazı levhaların ise verilen emeğe ve harcanan altına bağlı olarak 5 milyar liraya kadar çıktığını belirterek, yüksek fiyatları nedeniyle yılda sadece birkaç kez satış yapabildiklerini anlattı. Daha önce genellikle ileri yaşlardaki kişilerden talep gören tezhibe ilginin giderek azaldığını vurgulayan Üstel, "Günümüzde tezhip, sadece koleksiyoncular tarafından ayakta tutuluyor. Onlar da ellerinde olmayan hat ve çevresindeki süse göre alıyorlar. Yılda 5 tane satabilirsek kendimizi şanslı görüyoruz" dedi.
Bakanlığın sahip
çıkması lazım
Tezhibin ayrıca yurt dışından gelen el sanatları meraklıları tarafından ilgi gördüğünü ifade eden Üstel, "Yabancılar bile kendi elsanatımızı bizden iyi biliyor. Tezhiple uğraşan arkadaşlarımdan da duyduklarıma göre en fazla ABD, İtalya ve Fransızlar satın alıyor. Kendi kültürümüzün en önemli değerlerinden biri olan tezhip sanatının içinde bulunduğu durum bu işe gönül veren herkesi üzüyor" diye konuştu. Üstel, unutulmaya yüz tutmuş bu süsleme sanatının yeniden canlanması için desteklenmesi gerektiğini ifade etti.