Avusturya Macaristan Veliahtı'nın, 28 Haziran 1914 tarihinde bir Sırplı tarafından öldürülmesinin ardından başlayan 1. Dünya Savaşı'nda, İngiltere, Fransa ve Rusya, itilaf devletlerini, Türkiye ve Almanya, İttifak Devletlerini oluşturdu. Osmanlı orduları, bu savaşta Trablusgarp, Balkanlar, Galiçya, Irak, Filistin, Yemen, Suriyeve Kafkaslar'da olmak üzere 8 cephede savaşırken, Çanakkale de bu zincire 9. halka olarak eklendi.
İki Alman savaş gemisinin, Rus Limanlarını bombalaması, Çanakkale Savaşları'nın fitilini de ateşleyen en önemli etken oldu. İngiliz ve Fransızların güçlü alman donanması ile Akdeniz'de üstünlük çatışmaları sürerken, İngilizlerin takibe aldığı iki Alman savaş gemisi "Goben" ve "Breslaw", 10 Ağustos 1914'te Çanakkale Boğazı önlerine geldi. Çanakkale Boğazı'na girişlerine izin verilen Alman gemilerini takip eden İngiliz Filosu, Çanakkale Boğazı açıklarında mevzi alarak Osmanlı Hükümeti'nden bu iki geminin kendilerine teslim edilmesini istedi. Hükümet, gemilerin Almanlardan satın alındığını, adlarının "Yavuz" ve "Midilli" olarak değiştirildiğini belirterek talebi reddetti.
Bu durum, Çanakkale Deniz Savaşı'nın fitilini ateşlemişti. Donanmamız, saldırı ihtimaline karşı önlem alarak Çanakkale Boğaz girişini mayınlayıp, güvenli duruma getirdi. Bu arada, Gelibolu Yarımadası'nda hazırlanan mevzilerde Mehmetçik, gelecek bir saldırıya karşı hazır bekletilmeye başlandı.
Donanmamıza katılan ve içinde Türk ve Alman mürettebatın bulunduğuiki savaş gemisi, Karadeniz'e çıkarak Rusya'nın Odessa, Novorosiski veSivastopol Limanlarını bombalamaya başladı. Bu durum, tarihin en kanlısavaşının da başlamasına neden sayıldı. Çanakkale Boğazı önlerinde konuşlanmış olan itilaf devletlerinin 6 kruvazörü, misilleme olarak, 4Kasım 1914 tarihinde, Orhaniye, Seddülbahir ve Ertuğrul bataryalarımızı bombardımana tuttu.
Seddülbahir'deki Kaleiçi Bataryası'na isabet eden bir mermi, buradaki cephaneliğin havaya uçmasına neden oldu. Patlama sonucu, 5 subay, 81 er şehit oldu. Bu kahramanlar, Çanakkale Deniz Savaşı'nın ilk şehitleri olarak tarihe yazıldı.
Centilmen Mehmetçik Çanakkale Savaşları, dünya tarihine geçen en kanlı savaşlardan biri olduğu kadar, Türk askerinin savaş sırasındaki centilmenliğini deön plana çıkaran ilginç bir insanlık dramı oldu. Çanakkale'de Üsteğmen olarak savaşa katılan, 8.5 ay süren savaştan sağ olarak kurtulduktan sonra 1967 yılında Avustralya Genel Valisi olan Lord Casey, kaleme aldığı anılarında; Çanakkale Conkbayırıcephesinde göğüs göğüse savaş olurken, Türk askerinin yaralı bir anzakAnzac subayını kucağına alarak tedavisi için sperlerin arkasına götürdüğüne gözleriyle tanık olduğunu anlatarak, "Mehmetçik'in mertliği, vatan ve insan sevgisi, bütün insanlığın örnek alacağı bir haslettir" diyerek bu olayı tüm dünyaya duyurdu.
Nusrat'ın mayınları Çanakkale Boğazı'nı yoğun bombardıman altında tutan İngiliz ve Fransız gemileri, artık son harekat için hazırlık yapmaktadır. Boğaza dökülen mayınları temizleyen itilaf kuvvetleri, Çanakkale Boğazı'nı rahatlıkla geçerek İstanbul'a ulaşmak için toplu ve ani hücum emrini beklemektedir.
Ancak hesapta olmayan bir durum, bu planı bozacaktır. İstanbul'dangelen gizli bir emirle 6 Mart'ı 7 Mart'a bağlayan gecenin karanlığında, Yüzbaşı Hakkı Bey komutasındaki Nusrat mayın gemisi, Çanakkale'den hareket eder. Tüm ışıkları söndürülmüş, adeta bir ölüm sessizliğinin hakim olduğu gece karanlığında sessizce ilerleyen Nusrat, Karanlık Liman mevkiine 26 mayın bırakarak geri dönmüştür.
Boğazı temiz zanneden Amiral Dö Robeck komutasındaki itilaf güçlerine ait donanma, 18 Mart Perşembe günü sabahı 3 filo halinde büyük bir harekat başlatmıştır.
Bu hazırlık, Üsteğmen Cemal Bey tarafından Ertuğrul adlı uçakla yapılan keşif sonucu komuta merkezine bildirilir. Gelibolu Yarımadası'nda mevzi alan Mehmetçik, kanı ve canı pahasına vatanını savunmak için hazır beklemektedir. 18 parçadan oluşan İtilaf kuvvetlerine ait donanma, saat 10.30 danitibaren Çanakkale Boğazı'na girmeye başlarken, gemilerden atılan top mermileri de, Anadolu ve Rumeli mevkilerindeki sahil bataryalarımızı ateş altında tutarak geçişi kolaylaştırmayı hedefliyordu. Nusrat'ın döşediği mayınlardan haberi olmayan donanma, Karanlık Liman mevkiine geldiğinde, büyük patlamalar meydana geldi. Bu arada Türk siperlerinden açılan ateş denizi adeta bir cehemme çevirmişti. Mayınlara çarpan Irrestıble, Ocean ve Bouve zırhlıları içindeki mürettabatı ile battı., Inflexible, Golva, Suffen, ağır yara alarak geri çekilmek zorunda kaldı. Nusrat'ın döşediği 26 mayın savaşın kaderini değiştirmiş, büyük bir şaşkınlık yaşayan ve Çanakkale Boğazı'nı geçemeyeceğini anlayan İtilaf kuvvetleri, geri çekilerek karadan çıkarma yapma planlarına başlamıştı.
Mustafa Kemal faktörüÇanakkale Deniz Savaşı, Mehmetçik'in kararlı ve imanlı mücadelesi ile kazanılırken, 15 Nisan 1915'te başlayan kara çıkarması, dahi bir komutanı da ortaya çıkardı. Kurmay Albay olarak komutayı Alman KomutanLiman Von Sanders'ten alan Mustafa Kemal'in Mehmetçik'e ilk emri, "Ben Size Taaruzu Değil, Ölmeyi Emrediyorum" oldu. Her iki taraftan 500 bin insanın kaybedildiği bu savaşta, Gelibolu'nun her karış toprağı adeta kanla yoğrularak büyük bir zafer kazanıldı. Bu zafer, Kurtuluş Savaşı'nın da temellerini atarken, Atatürk gibi büyük bir komutanı ülkeye kazandırdı.