Velayetin başı hikmet kapısı Ali

Prof. Dr. Haydar Baş, Rahmetenli'l-Âlemin Hz. Muhammed isimli eserinde ilim şehrinin kapısı İmam Ali hakkında şunları yazıyor: 
Pek çok hasletleriyle zirvede olan o büyük insan Hz. Ali'nin (k.v.) asırlara damgasını vuran, Kıyamete kadar da feyiz menbaı olarak devam edecek olan ulvi ve temel hususiyeti; onun hikmet kapısı ve velayetin başı olmasıdır. Son Peygamberden sonra Hakk'a vuslatta kapanan nübüvvet yolunun yerine velayet yolu kâim olmuştur. Bu yolun sahibi ve başı Hz. Ali'dir (k.v.). Kıyamete kadar insanlara feyz saçacak olan Ehl-i Sünnet meşreplerinden 8'i cehri zikri esas alarak Hz. Ali'ye metod olarak ve 12 hak meşrebin tamamı da feyz menbaı olarak O'na istinat eder.
Celaleddin Suyutî (r.a.) Hazretleri, çeşitli yollardan çıkardığı hasen hadislerle Hz. Ali'nin (k.v.), cehri zikri Resul-i Ekrem'den (s.a.v.) nasıl ahz ü telakkun ettiğini şöyle rivayet ediyor: "İmam-ı Ali'den (r.a.) rivayet olunuyor ki: Ben, Allah'ın Resulü'n den sordum, dedim ki: 'Ya Resulallah, Bana Allah'a varan en yakın yolu göster. Kullara en kolay ve Allah indinde en üstünü olsun.' Efendimiz (s.a.v.) buyurdular ki: 'Ya Ali! Allah Teâlâ Hazretlerini gizli ve âşikâre zikretmelisin.' Ali dedi ki: 'Ya Resulallah, insanların hepsi zikrediyorlar. Ben, Bana mahsus bir şey söylemeni istiyorum.' Peygamber (s.a.v.) buyurdu ki: 'Benim ve Benden önceki peygamberlerin söylediklerinin en üstünü Lailahe illallah'tı. Eğer yedi kat gök ve yedi kat yer bir kefeye, 'Lailahe illallah' da öteki kefeye konulsa, 'Lailahe illallah' ağır gelir.' Sonra buyurdu ki: 'Ya Ali! Yeryüzünde Allah Allah diye zikredenler bulundukça kıyamet kopmaz.' Bunun üzerine Ali (r.a.) arz eyledi ki; 'Nasıl zikredeyim ya Resulallah?' Peygamber (s.a.v.) Efendimiz buyurdular ki: Ya Ali! Gözlerini yum ve Ben üç kerre lailahe illallah diyeyim, Benden işit sonra üç kerre lailahe illallah'ı Sen söyle, Ben işiteyim." (Şa'ranî, el-Envârü'l-Kudsiye).Böylece, velayet yolundan seyr ü sülûk edeceklerin ders ve evradı tarif edilmiş oldu. Ve Hz. Ali, kurb-u velayet yolunun sahibi oldu.
İmam Ali (k.v.), velayet yolunun sır ve hikmetini Resulullah'tan alınca, nübüvvet şehrine açılan kapı oldu. Onda ilim zahirî ve bâtinî olarak bir derya gibi genişledi. Buyururlar: "Kur'an'dan yalnız Fâtihâ hakkında bildiklerimi söylesem, yetmiş katır kitap yükleyebilirim." (Itkan, c.2, s.186). Yine buyurur: "Yakîn dört dala ayrılır; zeka görüşü, hikmet te'vili, ibret mev'izası ve evvelkilerin sünneti. Fıtrat gören hikmeti anlar, hikmeti anlayan ibreti bilir, ibreti bilen evvellerdedir." (Kutu'l-Kulûb, c.1, s.49). Resul-i Ekrem (s.a.v.) buyurdu: "Kur'an yedi harf üzere indirildi. Ondan her harfin zâhiri ve bâtını vardır. Ali İbn-i Ebi Tâlib'de zâhir ve bâtın bilgisi vardır." (Ebû Nuaym, Hilye, c.1, s.65-66). "Ben ilmin şehriyim, Ali kapısıdır." (Hâkim, 'sahihtir' demiştir.).
Hz. Ali (k.v.) Hicrî 35 yılında Zilhiccenin 19. cumartesi günü, şehit Osman'ın (r.a.) cenazesi henüz evde yatarken halife seçildi. Allah Resulü'nün, "Ali Bendendir, Ben de O'ndanım" buyurduğu büyük insan, Hz. Talha ve Zübeyr'in ısrarları sonucu hilafeti kabul etti ve halk O'na biat etti. O'nun halifeliğinde fütuhâtlar olmakla beraber, fitne ve iç karışıklıklar asıl meşgalesini teşkil etti. Ulviyet ve hikmet madeni Hz. Ali (r.a.), 4 sene, 8 ay, 23 gün hilafette kaldıktan sonra Hicrî 40 (miladi 660) Ramazanının 17. cuma günü sabah namazına mescide giderken Haricî taifesinden İbn-i Mülcem isimli lanetlinin kılıcı ile vuruldu ve yaralandıktan 2 gün sonra da ebediyyet âlemine göçtü. İbn-i Mülcem'i yakalayıp yatağının başına getirdiler. Emir verdi: "Onu hapsedin, kendisine yiyecek ve içecek verin. Eğer Ben ölürsem, siz de onu öldürürsünüz. Eğer kurtulursam, Ben ne yapacağımı bilirim."
Kılıç darbelerinin acısını içine çekerken son dakikalarında oğullarını yanına çağırıp onlara nasihat etti: "Benim iki gözümün nurları! Allah'a kulluktan ayrılmayınız. Dünya size gelse bile, siz ondan kaçın! Dünyadan herhangi bir şey elde edemediğiniz için kasavet çekmeyiniz. Daima hakkı söyleyiniz. Yetimlere acıyınız, zavallılara imdat ediniz! Her işiniz Allah için olsun. Zalime düşmanlığınız ve mazluma sevginiz hep Allah için olsun, Allah'ın emrini yerine getirirken işlerine gelmeyenlerin hiç sözünü dinlemeyiniz!"
Son sözü kelime-i şahadet oldu. İmam Ali (k.v.) Kûfe Mescidi'nin yanına gömüldü. Aynı gün katili hapisten çıkarılıp idam edildi. Abdullah İbn-i Mes'ud diyor ki; "Hz. Ali'den başka hiçbir fert, halka; 'Bir müşkülünüz varsa Bana danışın' diyemezdi. Zira, Hz. Ali şöyle buyururlardı: Allah'ın Kitabı'nı Bana sorunuz! Hiçbir ayet nâzil olmamıştır ki, Ben onun kim hakkında ne vesileyle, hangi sebeple, gece mi gündüz mü, dağda mı sahrada mı indiğini bilmeyeyim." 
İbn-i Abbas, "İlmin onda dokuz payı Ali'ye verildi. Ve geriye kalan biri de insanlara dağıtıldı" der. Resul-i Ekrem (s.a.v.), O'nun hakkında, "Ali, hüküm ve kaza işinde hepinizden üstündür" buyurdu. Hz. Ömer (r.a.), O'nun hakkında; "Eğer Ali olmasaydı, Ömer helak olmuştu. Ali, bizim en büyük kadımızdır" der. Bir gün Derrar b. Hamza'ya dediler ki; "Ne olur, bize Ali'yi anlatın." O da şöyle anlattı: "Ali (r.a.) hikmetle söyler, adaletle hükmeder. İlim O'nun yüreğinden fışkırır, hikmet O'nun lisanından akar. Dünyadan ve bütün dünya süslerinden tiksinir. Geceleri işi ve arkadaşı ibadettir.Allah korkusundan çok ağlar."
O büyük insan hakkındaki malûmâtı, O'nun sözleriyle noktalayalım: "İlim, mirasın hayırlısıdır. Edep, sanatın hayırlısıdır. Takva, azığın hayırlısıdır. İbadet, sermayenin hayırlısıdır. İyi amel, öncünün hayırlısıdır. İyi ahlak, yakın dostun hayırlısıdır. Hilm, yardımcının hayırlısıdır. Ölüm, uslandırıcının hayırlısıdır. Akıl gibi mal, iyi huy gibi dost, edep gibi miras, tevfik gibi rehber, ilim gibi şeref bulunmaz." Allah (c.c.), şefaatlerinden mahrum etmesin.