1916'da Almanya'nın barış düşünceleri

1915 yılını askeri ve diplomasi yönünden başarılı olan Bağlaşık devletlerin önderi olan Almanya, zaferi kesin olarak daha göremediği için zaman, zaman ümitsizliğe düşer. Çünkü ordunun ve halkın temel ihtiyaç maddeleri ile ilgili stokları her geçen gün azalmaktaydı. Romanya, Anlaşma gurubu ile barış görüşmelerine başlayınca, 1916 yılı için temel ihtiyaç maddelerinin temin edilmesi düşündürücüdür. Evet, Berlin- İstanbul yolunun açılması ile rahat bir nefes almasına rağmen endişeleri vardır. Akdeniz'de de İngiliz ve Fransız donanması egemen olduğu için kendisine çok pahalıya mal olacaktır. Başta sanayi üretimini değerlendiremeyecektir. Bu ortam içerisinde, Alman Meclisinde yapılan çalışmalarda Başbakan Betman- Holveg, 1916 yılı ile ilgili barış düşüncelerini şöyle ifade eder: "?Öteden beri türlü uluslara bağımsızlık verilmesi ilkesini ileri sürüp duran İngiliz Hükümeti Başbakanı Akuis merak etmesin, Almanya ile bağlaşıkları Baltık kıyılarında Volhiniya bataklıklarına kadar olan yerlerde kurtardıkları ulusları yani Lehleri, Baltları, Letonları, Lituvanyalıları tekrar Rus boyunduruğu altına bırakmayacaklardır? Rus çinovik (Memur) ve Rus Kazaklarının, birinciler halktan daha bir sürü paralar kopararak ve ikincilerde her şeyi yağma ederek boşalttıkları Lehistan artık geçmişe karışmıştır. Yaşadığımız olaylardan sonra eski durum olduğu gibi kalamaz. Bundan sonra Rusya, Almanya'nın doğu sınırlarına asker yığamayacaktır? Almanya ilerisi için geleceğinin güvenini sağlayacaktır? Almanya bundan böyle Belçika'nın, İngiltere ile Fransa'ya tabi bir devlet olmaması, askerlik ve ekonomik bakımdan Almanya'ya karşı bir türlü kurgan durumunda bulunmaması için inancalar elde edecektir. Bundan başka Belçika'da yaşayan Felemenk unsuru yeniden Fransızlığa teslim etmemeği manevi ve ahlaki bakımdan uygun buluyoruz?. Almanya bir daha kendi aleyhinde birleşip onu yok etmeye çalışacak komşular değil, onunla dostluk içinde yaşayacak komşular istiyor? Bu korkunç savaştan çıkacak Avrupa'nın birçok parçaları eskisine hiç benzemeyecektir? Barıştan sonra bağlaşıklarımızla var olan dostluk devam edecektir ve daha da kuvvetlenecektir? İngiltere savaştan sonra da bizim ezilmemiz için tecim savaşını sürdürmek gibi tedbirler düşünüyor. Bu istekler sonuçsuz kalacaktır? Düşmanlarımız, bağlaşıklarımızdan çok bizim ezilmemizi istiyor? Biz ise barıştan sonra herkesle iyi geçinmeyi ve rahat yaşamayı istiyoruz?.Biz savaşı ve sınırlarımızı genişletmeyi düşünmedik. Savaş bizim isteğimizle çıkmadı. Biz hiçbir ulusun varlığını yok etmeyi düşünmedik?"Betman-Holveg, devletinin o günkü durumuna göre aşırı isteklerde bulunmamasına rağmen, düşmanlarını yukarıdaki istekleri doğrultusunda mesajlar vererek barışa razı olacağını söylüyor. Yusuf Hikmet Bayur Bey bir diplomat olarak Alman Başbakanının yukarıdaki barış ile ilgili düşüncelerini şöyle yorumluyor:""Betman-Holveg Lehistan ve Rusya'dan işgal etmiş olduğu topraklarda, bir daha Rus egemenlinin olamayacağını söylemekle Rusya ile ayrı bir barış yapma olanağını kaldırmaktadır. Bizce bu düşünce pek yerinde değildir. Çünkü daha önceleri gördüğümüz gibi, Çar, Boğazlar sorumunu Rusya lehindeki çözümlenmesi yolundaki yönergelerin hiç birine aldırış etmeyip barışa yanaşmamıştı. Belçika hakkındaki düşünceler de yanlıştı. Bu böyle olunca İngiltere ve Fransa'nın kesin bir yenilgiye uğramadan barışa yanaşmaları imkânı yoktu? Wilhem, önce Belçika kıralı Alber'in, Tanrının lutfuyla kral olduğu için onun elinden tahtını almayacağını, ancak bundan sonra Alber'in kendisinin her buyruğuna uyması gerekeceğini söyler ve düşüncesini şöyle toplar (Onun benimle münasebetlerini Mısır Hidivinin, İngiltere Kralı ile münasebetleri gibi tasavvur ediyorum.)Almanya, Sırbistan'ın işgalinden sonra, Berlin- Belgrat- İstanbul yolunun açılması ve Gelibolu'nun İngilizlerce boşaltılması ile çok rahatlamıştır. Halbuki Çanakkale vuruşmaları yapılırken, Boğazların açılması ihtimalinde düşeceği felaketi gören Almanya,Osmanlı devletinin başkenti İstanbul ve Boğazları,ayrı bir barış karşılığında,Rusya'ya 6 nisan ve20 temmuz 1915 tarihlerinde iki defa teklif eder.Rus Dışişleri Bakanı Sazonof, İngiltere ve Fransa ile yaptığı iki antlaşma ile elde edince bu tekliflere hayır cevabını vermiştir. Gerek Gelibolu'nun boşaltılması ile ve gerekse Berlin-İstanbul yolunun açılması ile düşüncesini değiştirir. Üstelik Rusya da 1 Şubat 1916 da Başbakan olan Ştürmer (Çarlık Rusyanın kurtuluşunu barışta gördüğünü) ilan etmesine rağmen Almanya'nın Baltık ülkeleri ile düşüncesini beyan etmesi, Onu Rusya'yı istediği bir barışa zorlamak istemesindendir diye düşünüyorum. Betman Holveg'in, Osmanlı Devleti ile ilgili düşünceleri de dostça değil haincedir. Savaş döneminde, iç ve dış siyasamızda ve Ordumuzun savaşmasında Emperyalist bir devlet davranışları ile karışmasını savaş sonrasında da devam etmek istediğini açık bir şekilde söyleyebilmektedir. Alman Başbakanının bu tip konuşmaları, Emperyalist İngiliz, Fransız ve Rusların Osmanlı topraklarını kendi aralarında paylaşma görüşmelerinin başlanmasını sağlamıştır. Bunun neticesi de Türk Milletini, Türk Bağımsızlık savaşına mecbur kılmıştır.