29 Ekim 1923'te toplanan Meclis'in Cumhuriyet idaresine geçtiğimizi ifade eden ve oy birliği ile kabul edilen Anayasa maddesi şöyledir:
"Hâkimiyet, bilâkaydü şart milletindir. İdare usûlü halkın mukadderatını bizzat ve bilfiil idare etmesi esasına müstenittir. Türkiye Devletinin şekl-i Hükûmeti, Cumhuriyettir."
Cumhuriyet rejimini ve sistemini özetleyen madde budur.
Bu maddenin başına da, ortasına da, sonuna da aynı kelime mührünü vurmuştur:
Millet… Millet… Millet…
Nedir Cumhuriyet?
İsteseydi tek başına padişah da, halife de olma imkânı olan bir liderin, devletin başına "halkın iradesini" getirme azmini göstermesinin adıdır.
Nedir Cumhuriyet?
Bütün dünyanın ve emperyal güçlerin gözü önünde, çöken bir imparatorluğun küllerinden, Türk milletini baş tacı yapan bir sistemin doğduğunu dosta da düşmana da ilan etmenin adıdır.
Nedir Cumhuriyet?
Buğday dahi üretemeyen, yiyecek ekmek bulamayan, arpa üretemeyen, yulaf üretemeyen Türk köylüsünü "milletin efendisi" ilan ederek; köylüye uygun kredi vererek, tohum vererek, fidan vererek, ziraat enstitüsü açarak, tohum islah istasyonları, tarım kredi kooperatifleri, Toprak Mahsülleri Ofisleri açarak, devlet üretme çiftlikleri kurarak ekili arazi sathını 1.829.000 tondan 6.802.000'e çıkarmanın adıdır.
1930'larda Türk köylüsünü Almanya'ya arpa, İtalya'ya arpa ve yulaf, Belçika, İtalya ve Almanya'ya buğday satar hale getirmenin adıdır.
Nedir Cumhuriyet?
Batan bir ülkeden, işgalden kurtulmuş bir ülkeden, 11 yıl cepheden cepheye savaşmış bir ülkeden, yüzde 8.9'luk bir tarımsal büyüme elde etmenin adıdır.
Nedir Cumhuriyet?
Fabrikanın ne olduğunu bilmeyen, üretim kavramından habersiz, sanayiden bigâne olan bir devletin, 1920'lerde 10-15 olan imalathane sayısını, 1930'larda 2000 fabrikaya çıkarmanın, bütün ülkeyi fabrika bacalarıyla örmenin, üretim ve istihdam seferberliği yapmanın adıdır.
Nedir Cumhuriyet?
Nuri Demirağ uçak fabrikasının, Kayseri uçak fabrikasının, Bünyan Dokuma fabrikasının, Nuri Killigil fişek fabrikasının, Keçiborlu kükürt fabrikasının, Turhal şeker fabrikalarının, İstanbul otomobil montaj fabrikasının, Kırıkkale elektrik santralinin, Gölcük tersanesinin, Paşabahçe şişe ve cam fabrikasının, Eskişehir hava tamirhanesinin, Malatya sigara fabrikasının, İzmit kağıt fabrikasının, Zonguldak taş kömürü fabrikasının, Bakırköy bez fabrikasının, Nazilli basma fabrikasının adıdır.
Nedir Cumhuriyet?
Yokluklardan var olan bir devletin, Gazi'nin öncülüğünde ürettiği uçaktır, kâğıttır, kumaştır, tersanedir, silahtır, toptur, fişektir, camdır, demir-çeliktir, basmadır, kömürdür, şekerdir, buğdaydır, pamuktur…
Kalkınmadır, üretimdir, fabrika dumanıdır, kumaş tezgâhıdır, traktördür.
Eğitimdir, okuldur, üniversitedir, bilimdir, sanattır.
Etrafınıza bakın ve Atatürk'ün size armağan ettiği değer ve kurumların artık ne kadarına sahibiz, ne kadarına hâkimiz, ne kadarını yabana peşkeş çektik diye hayıflanın ve 95 yıl önce "Hakimiyet kayıtsız şartsız milletindir" diyen Atatürk'ün hediye ettiği Cumhuriyet'i bu duygulara kutlayın.
Bayramınız kutlu olsun!
