3 Eylül 1915'ten sonra İngilizler, Gelibolu'yu alarak Boğazı ele geçirmek için yeni bir saldırı başlatamazlar kıyı şeridinde mevcudu korumak için savunmaya geçerler. Türk ordusu ile düşman ordusu arasında siper savaşları şeklinde devam eder. Bu tip savaşla düşman daha çekilmedim, buradayım demektedir. Bazen de karadan obüslerle karadan, denizden de donanma topları ile Türk siperleri dövülüyordu. Fakat her iki tarafın askeri de bir saldırı olursa diye eller tetikte birbirini kollamaktadır. Bu nedenle asker silah ve cephanesi ile siperde her an savaşa hazır durumda beklemektedir. Siperde bekleyen askerin silah ve cephanesi kadar ihtiyacı olan bir şey daha vardır. O da beslenmedir.Erol Mütercimler "Gelibolu" isimli eserinde Napolyon Bonapart'ın "Ordu, midesinin üstünde yürür" sözü ile beslenmenin önemini değerlendirerek, Türk resmi kaynaklarındaki TAYİNAT ve YEM kanununa göre devletin sorumluluklarını çok güzel bir şekilde açıklamıştır:Kanuna göre bir erin günlük payı 600 gr. un, 250 gr. Et veya 125 gr. kavurma, pastırma veya sucuk, 86 gr. Pirinç, 10 gr. yağ ve 20 gr.soğan, tuzdur. Etin ¼ düne karşılık nohut, fasulye ve sebze de verilebiliyor. Çanakkale'de kiordu birliklerinin yiyecekleri ve hayvan yemleri Harbiye Nazırı Levazım dairesince sağlanıyordu. Halkın elinde bulunan maddelerden ekmek için buğday, çavdar, mısır, hayvan yemi için arpa, yulaf, saman ve kuru ot, askeri personel için kuru sebzelerden mercimek, nohut ve kuru fasulye TEKALİF-İ MİLLİYE KOMİSYONLARINCA halktan temin ediliyordu.Çanakkale vuruşmalarında genellikle 12-13 Temmuz II. Kerevizdere vuruşmaları hariç, askeri birliklerde yiyecek sıkıntısı çekilmemiştir. Bunu da Güney Gurup Komutanı Mirliva Vehip Paşanın 3 Ağustos 1915 tarihinde Levazım Dairesi başkanlığına çektiği telden anlıyoruz:"Et yasal ölçüsünün ¼ olan 60 gr. üzerinden hesaplanarak haftada ancak iki kez veriliyordu ki, günlük 16 gr. düşer. Ekmek? Ambarlar bomboştur. Bir çok birlik demirbaş erzakı yemiştir.? Yedirip içirme bu biçimde giderse güçsüz kalma, erlerin niceliği ile beraber moralini de kemirecektir. Ne yazık ki erlerde görülen hastalıkların kökeninin gıdasızlığın oluşturduğunu bildirmek zorunda ve Başkomutanlığımızca durumun, gereğine göre yoluna konulacağı kanısındayım." Bu belgenin haricinde Çanakkale vuruşmaları döneminde benzer bir belge veya evrakın görülmediği beyan edilmektedir. Kanlısırt'ta görev yapan ve erlerle beraber kalan küçük rütbeli bir subay olan Mehmet Fasih beyin günlüğünde verilen yemeklerden bir asker için günlük her türlü gereksinimlerinin karşılandığını görüyoruz: "19/10/1915? Fena halde acıktım. Çünkü sabahleyin çay içmemiştik. Yemek geldi. Kemali iştahıyla dört arkadaş yemek yedik. Tabur Komutanının yanına giderek bayramlaştık Bu gün bayram. Ancak bombalar yağıyor.21/10/1915? Saat 12,00'de yemek için kaldırıldım. Saat 17,30 Akşam yemeği geldi. Hep beraber toplanarak yedik? Saat 18,30. Yerime geldim. Bir kahve içtim.22/10/1915? Ateş geldi yataktan kalktım. Bir kahve içtim. Bölük karavana yemiş. Güzel bir konserve çorbası. Akşam yemekleri saat 17,00 çekilmiş. Gecenin hangi saati olursa olsun çay ve kahve pişirilebiliyor.26/10/1915- Saat 12,00 yemek yedik. Güzel bir imambayıldı idi. Saat 17,30 da akşam yemeği yedim. Bir kahve ile yemeği tamamladık." Görüldüğü gibi siperlerde her şey var.
Ahmet Oğuz Bahadır / diğer yazıları
- Erzincan ateşkesi ve sonucu / 14.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011
- Bolşevik Rusya'nın Ermeni siyaseti / 12.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar - II - / 10.02.2011
- Savaş şurası'nda alınan kararlar / 09.02.2011
- Alman - Gürcü işbirliği ve amaçları / 06.02.2011
- Başkan Wilson'un ince hesapları / 05.02.2011
- Başkan Wilson'un siyasi amaçları / 04.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - II / 03.02.2011
- Brest Litovks Konferansı'na İngiltere'nin tepkisi - I / 02.02.2011
- Mustafa Kemal'in Almanya seyahati / 01.02.2011