Milli Mücadele'de Kilis'in rolü

Milli Mücadeleler kolay mı sanırsınız, diye sorduk ve hiç de kolay olmadığını tekrar hatırladık.  Geçtiğimiz gün sıla-i rahim çerçevesinde Kilis'e gitmiştim. Yakın aile dostlarımızdan Ali Uzun ağabeyimizi ziyaret ettim. Kendileri yaşlılık ve hastalık içerisinde kıvranmaktadır. Allah'tan acil şifalar diliyorum. Ali Uzun bey, hakkında kitaplar yazılacak kadar tarih ve tecrübe kokan bir vatanperverdir. İlerleyen yaşına rağmen bizimle sohbetini esirgemedi. Canlı tarih olduğu kadar hoşsohbet bir şahsiyettir Ali Bey.  Sohbet, vatan müdafaasından açılınca; tabii ki söz Kuva-yı Milliye Mücadelesine geldi. Kilis'teki Milli Mücadele yıllarını babalarından duydukları ve okudukları kaynaklardan bize aktardılar. Kuva-yı Milliye hareketinden bahsettiler. Sonra da tarihle alakalı bazı eski eserleri bana hediye ettiler. İnşallah ilerde bu bilgileri sizlerle paylaşmayı ümit ediyorum.Kilis'teki  kurtuluş mücadelesi; en az diğer vatan topraklarında olduğu kadar çetin geçmiştir. Elimdeki eserden biraz geçmişe uzanalım: "Birinci dünya savaşının kesin sonucu Kilis'tedir. Türkiye'nin mukadderatı, en kısa yoldan çözülebilirdi. Çünkü, Toros'un ötesindeki bütün Osmanlı topraklarının can damarı bu suretle kesilmiş olurdu" (Mareşal Hindenburg)İşgal kuvvetleri ve Kuva-yı Milliye neferleri Kilis'in bu önemli konumunu bildikleri için burası çetin mücadelelere sahne olmuştur. Mücadele her zamanki gibi zor şartlar altında geçmiştir. Hasan  Kamil Demirbaş bu zor günlere ilişkin olarak anılarında şunları yazmaktadır:"Meydanda silah yok, cephane yok! Sadece halkın milli gururu okşanıp uyanık tutulmaya çalışılıyordu. Birçok vatan evladı, ailesini, maişetini unutmuş, malını mülkünü satıp beraberinde sürükledikleri adamlarına silah ve cephane tedarik ediyor, onlara erzak yetiştiriyordu." Kilisli imkansızlıklar içinde mücadele verirken; Kilis'in ekmeğini yiyen Ermeni'ler burada da rahat durmamışlar: "Kilis'teki Ermeniler tümüyle ücret karşılığı Fransızlara yazılmıştır".  Ermeniler, Fransızın safında savaş verirken; savaşa katılmayanlar da ajanlık ve provokatörlük yapmışlardır. Ve hatta bazı zayıf tabiatlı insanları davalarından para ile döndürmüşler: "Fransızlar bol bol paralar döküyor, vaatlerde bulunuyor, Kuva-yı Milliye aleyhinde yalan dolu propagandalar yaptırıyordu."  Her türlü olumsuzluklara rağmen Kilis'te yakılan özgürlük meşalesi sönmemiş ; neticesi kurtuluş olmuştur. Biraz da  Kilis Kuva-yı Milliye kumandanı Polat Beyden bahsetmekte yarar var. Polat Bey çok zeki ve gayretli bir insandı. Halkı sürekli uyanık tutmasını bilir, gerekli manevraları yapardı. Aralarında gevşeklik baş göstermesinden çekindiği için bir defasında Kuva-yı Milliye neferlerini toplayıp onlara yemin ettirmiştir:"Dinim ve memleketim için; malen, canen, bedenen çalışacağıma, Fransızları vatanımızdan çıkarmak için her ne lazımsa yapacağıma, vatana ihanet etmeyeceğime, kötü kimselerle görüşmeyeceğime, kimsenin iğfalatına kapılmayacağıma, tahriklerine uymayacağıma, Kuva-yı Milliye'nin her emrini seve seve ifa edeceğime, şu yanımdaki Müslüman Şehitler huzurunda, önümdeki Kelamı Kadime el basarak, Allah'ıma karşı yemin ve şart ediyorum. Vallahi, Billahi, Tallahi" (Kilis Direniş Kurtuluş ve Sonrası, Şinasi Çolakoğlu).Görüyorsunuz değil mi? Vatanın her karış toprağı için ne mücadeleler verilmiş... Halbuki birilerine, satmak ne kadar da kolay geliyor!