Anayasa değişikliğinde ikinci raund

YSK tarafından halkoylamasına ilişkin kesin sonuçları açıklamasının ardından Anayasada yapılan değişiklikler yürürlüğe girerken, şimdi de gözler yapılacak yasal düzenlemelere çevrildi. Anayasa değişikliklerinin çıkarılmasını şart koştuğu çok sayıda kanunun TBMM'de görüşülürken sert tartışmalara yol açması bekleniyor. Bunların başında da HSYK ile ilgili kanun geliyor. Çıkarılacak kanunlar Anayasa Mahkemesi'nin denetimine tabi!

YENİ MESAJ - İSTANBUL

Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) anayasa referandumuna ilişkin kesin sonuçları yayınlamasının ardından gözler çıkarılacak 'uyum yasaları'na düzenlemelere çevrildi. Başta özürlülerle ilgili düzenlemeler olmak üzere Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun (HSYK) yapısınının yeniden düzenlenmesini öngören kanunların ekim ya da kasım aylarında çıkarılması bekleniyor. Ayrıca Anayasanın 'Sendika Kurma Hakkı' başlıklı 51. maddesinin "Aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olunamaz" şeklindeki dördüncü fıkrası yürürlükten kaldırıldı. Sendikalar Kanunu'nda yapılacak değişiklikle işçiler aynı anda birden fazla sendikaya üye olabilecek. Anayasanın başlığı "Toplu İş Sözleşmesi ve Toplu Sözleşme Hakkı" şeklinde değiştirilen 53. maddesi ise memurlar ve kamu görevlileri açısından çok fazla önemi olmayan bir düzenlemeyi ihtiva ediyor. Böylece memurlar ve diğer kamu görevlilerine, toplu sözleşme yapma hakkı tanınıyor. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde ise taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilecek. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu'nun kararları kesin ve toplu sözleşme hükmünde olacak. Toplu sözleşme hükümleri memur emeklilerine de yansıtılacak. Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar Kamu Görevlileri Sendikaları Kanunu'nda düzenlenecek. Bu kanunun ne zaman TBMM gündemine geleceği ise belirsizliğini koruyor.

Grev yasakları daraltıldı

Anayasa'nın 'Grev Hakkı ve Lokavt' başlıklı 54. maddesinde yapılan değişiklikle grev esnasında greve katılan işçilerin ve sendikanın kasıtlı veya kusurlu hareketleri sonucu, grev uygulanan işyerinde sebep oldukları maddi zarardan sendika sorumlu tutulamayacak. Ayrıca Anayasa'daki siyasi amaçlı grev ve lokavt, dayanışma grev ve lokavtı, genel grev ve lokavt, işyeri işgali, işi yavaşlatma, verim düşürme ve diğer direnişlere ilişkin yasakları kaldırılacak. Anayasa'nın 54. maddesindeki değişiklerin hayata geçmesi için Sendikalar Kanunu ile Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu'nda düzenleme yapılması gerekiyor. Anayasanın, memurların disiplin kovuşturması konusunda hükümler getiren 129. maddesinde değişiklik yapılarak, uyarma ve kınama cezaları da yargı denetimine açılıyor. Bu düzenlemede ilgili mevzuattaki değişiklikle yürürlüğe girecek.

Yurtdışı çıkışları

Anayasa'nın 23. maddesinin 3. fıkrasında yapılan değişiklikle de "vatandaşların yurt dışına çıkışları ancak suç soruşturması ve kovuşturması sebebiyle hakim kararı bağlı olarak" sınırlandırılabilecek.Öte yandan paketin 2. maddesine göre Anayasanın 20. maddesine aşağıdaki fıkra eklendi. Buna göre, "Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak; kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirilme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir. Kişisel verilerin korunmasına ilişkin esas ve usuller kanunla düzenlenir." Bu maddenin öngördüğü kanunun ne zaman çıkacağı ise belirsizliğini koruyor.

Bireysel başvuru 2 yıl sonra

Referandumla Anayasanın 148. maddesi değiştirilerek, vatandaşlara Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru hakkı tanındı. Bu çerçevede 148. maddeye şu hükümler eklendi: "Herkes, Anayasada güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından, ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilir. Başvuruda bulunabilmek için olağan kanun yollarının tüketilmiş olması şarttır. Bireysel başvuruda, kanun yolunda gözetilmesi gereken hususlarda inceleme yapılamaz. Bireysel başvuruya ilişkin usul ve esaslar kanunla düzenlenir." Yine aynı konuda Anayasanın 149. maddesinde ise şu düzenleme yapıldı: "Bireysel başvuruların kabul edilebilirlik incelemesi için (Anayasa Mahkemesinda) komisyonlar oluşturulabilir." Anayasa değişikliği paketine eklenen geçici 18. maddeye göre ise , "Bireysel başvuruya ilişkin gerekli düzenlemeler iki yıl içinde tamamlanır. Uygulama kanununun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bireysel başvurular kabul edilir" denilmektedir. Dolayısıyla bütün bu hükümler ele alındığında Anayasa Mahkemesine bireysel başvurunun 2012 yılını bulabileceği ortaya çıkıyor.