Büyümek böyle mi olur?

Türkiye büyümüş hem de Çin'i bile geride bırakarak büyümüşüz de biz farkında değiliz. Çin, 2004 yılında 600 milyar dolar ihracat, 526 milyar dolar ithalat yaparak 74 milyar dolar dış ticaret fazlası verdiği halde ancak 9,1 oranında büyüyebildi.

Türkiye ise 2004 yılında 62,8 milyar dolar ihracat yaparken, ithalat 97,2 milyar doları buldu. Yani Türkiye 34,4 milyar dolar dış ticaret açığı verdi. Ama buna rağmen büyümede yüzde 9,9 oranını yakalayarak Çin'i bile geride bıraktı. Bunun olması gerçekten mümkün mü?

Bütün gazete manşetlerinde "rekor" ifadeleriyle bu büyüme oranı günlerdir gündem ediliyor. Bu büyüme gerçek mi yoksa çölde su gördüğünü zanneden suya muhtaç kişinin psikolojisini mi yaşıyor Türkiye?

Bu sorulara cevap vermeden önce bazı verileri sizinle paylaşmak istiyorum.

987'de Türkiye ekonomisi yüzde 9,8 büyürken, 1988'de büyüme yüzde 1,5'e düştü. Türkiye ekonomisi 1990'da yüzde 9,4 büyüdüğü halde 1991'de büyüme yüzde 0,3'e düştü. 2000'de yüzde 6,3 büyüdük. 2001'de yüzde 9,5 küçüldük.

Türkiye'nin 2004 yılındaki faiz harcaması 56,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Yani yapılan ihracatın yüzde 90'ı borç faizlerine gitti. 1999 yılında 2200 dolar olan kişi başına borç rakamı, 2004 yılında 4328 dolara yükseldi.

Şimdi bu sorulara cevap verelim.

Büyümenin veya büyüdük gibi gözükmesinin en önemli sebebi, yılın ilk aylarında iç talepteki ortaya çıkan artıştır. Parası olup uzun süredir ihtiyaçlarını erteleyen üst gelir grubu harcamaya yapmaya başladı. Tüketici kredileri ve taksitli satışlar talebi büyüttü. Dayanıklı tüketim malı satışı arttı. Sanayi talebi karşılamak için üretimi artırdı, yatırım yapmaya başladı. Döviz ucuz olduğu için ithalat tırmanışa geçti. Sanayideki ve ithalattaki artış ticaret ve ulaştırma sektörüne hareket getirdi.

Düşük gelir grubundaki ülkelerde insanlar, gelirleri artınca önce gıdaya para harcar. 2004'te ülke yüzde 9,9 büyürken, gıda harcamaları sadece yüzde 2,8 artmış, buna karşılık orta ve üst gelirlinin dayanıklı tüketim malı harcamaları yüzde 29 büyümüş. 2004 yılında kişi başına gıda harcaması 2000 yılında yapılan gıda harcamasının çok altında bir seviyededir.

İşte bu veriler bu büyümenin serap olduğunu gerçek ve kalıcı bir büyüme olmadığını göstermektedir.

Üst gelir grubunun özellikle dayanıklı tüketim mallarına olan ilgisi, yılın ilk aylarında kısa süreli bir talep doğurmuştur. Bu talep 2004 yılı son aylarında ortadan kayboldu. Bu geçici talebi, yıllardır beklediği adeta susadığı ekonomik hareketlilik olduğunu zanneden Türkiye ekonomisi, büyük bir yanlış yaparak yatırıma ve üretime yönelmiştir.

Yatırım ve üretim yapmak neden yanlış olsun? diye düşünebilirsiniz. Doğru. Ama ekonominin olmazsa olmazı olan bu iki unsur ortada bir talep varsa karşılığını bulacaktır. Türkiye'de böyle bir talep olmadığı için yatırım ve üretim stokları artırmaktan ve yeni iflaslar doğurmaktan başka bir şeye yaramayacaktır.

Nitekim, 2004'ün sonuna doğru bu talepteki yavaşlama nedeniyle sanayi üretimi hız kesti ve üretimlerini stoklamaya başladı. Yatırımlar yavaşladı. İthalattaki patlama sonucu döviz açığı büyüdü.

Stok artışlarını bile büyümeyi artıran bir unsur olarak algılayan ekonomi yönetimi yüzde 9,9 oranını açıklayarak büyüme rekorları kırdığını ifade etmeye çalışıyor. Bakalım 2005'te ortaya çıkacak olan beklenmedik iflaslarla Erdoğan hükümeti hangi rekorları kıracak.

Yukarıda belirttiğim gibi Türkiye 1987'den 2001'e kadar bir büyümüşse iki küçülmüş.

Türkiye böyle suni büyüme rekorlarıyla bir yere gelemez. Çok acil bir şekilde topyekün ekonomik kalkınma hamlesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ekonomik kalkınma IMF'den borç alarak değil, milli bir ekonomik modeli hayata geçirmekle mümkün olacaktır.

Türkiye'nin ekonomik problemlerini çözebilecek bu milli model yalnızca BTP genel Başkanı Haydar Baş tarafından ortaya konulmuştur. Türk milleti Prof. Dr. Haydar Baş'ın ekonomik modeli hayata geçtiği zaman gerçek zaferlerle tanışacaktır.