Türkiye etrafında enerji dansı
10.03.2007 00:00:00
Rusya'nın petrol ve özellikle de doğalgaz kaynaklarını siyasi baskı amacıyla kullanacağı endişesi, dün İstanbul'da toplanan Altıncı Enerji Arenası gündemine damgasını vurdu.
Önemli konuşmacılar vardı. Enerji Bakanı Hilmi Güler, Avrupa Birliği'nin Orta Asya ve Enerji Özel Temsilcisi Pierre Morel ve ABD Dışişleri'nin Güneydoğu Avrupa ve Kafkaslar Genel Müdürü Matthew Bryza'nın konuşmaları siyasi ağırlıkta oldu ve hepsi de Rusya ve Rusya'nın muhtemel hareket tarzını konuşmalarının merkezine yerleştirdiler. Daha fazla ayrıntıya girmeden önce, bu önemli enerji toplantısının yapıldığı sırada, Türkiye'de ve Türkiye'yi ilgilendiren konularda neler olduğunu kısaca anımsayalım: Dün AB enerji bakanları Brüksel'de önemli bir toplantı yaptı. Toplantının konusu, Rus doğalgazına daha az bağlı olmak için (Gazprom gelirlerinin yüzde 70'inden fazlası AB ülkelerine gaz satışından geliyor) alternatif kaynaklara yönelmek. Bu çerçevede nükleer enerji kullanımının yeniden Avrupa gündeminde öne çıkacağı anlaşılıyor. Ahmet Çalık dün Hindistan'da Hint Petrol Şirketi ile Samsun-Ceyhan (SC) petrol boru hattı için son görüşmeleri yaptı. İtalya, Kazakistan ve Japonya'dan sonra Hindistan'ın da ilgi gösterdiği SC hattının temel atma töreninin 26 Mart'ta Ceyhan'da yapılması bekleniyor. Yine dün, yine İstanbul'da Irak'taki PKK varlığının engellenmesi üzerine ABD Özel Temsilcisi Joseph Ralston, Türk Özel Temsilci Edip Başer'in konuğu oldu. Bryza, Enerji Arenası'ndaki konuşmasının ardından Ralston ve ABD'nin Ankara Büyükelçisi ile bir araya gelerek durum değerlendirmesi yaptılar. Bryza ve Güler, bugün Irak Enerji Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili ile İstanbul'da bir araya gelecek. Bu, Kerkük-Ceyhan petrol boru hattına paralel olarak Musul'dan Ceyhan'a doğalgaz taşıyacak bir boru hattının ilk resmi görüşmesi olacak. Bryza ve Güler, bugün Irak Enerji Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili ile İstanbul'da bir araya gelecek. Bu, Kerkük-Ceyhan petrol boru hattına paralel olarak Musul'dan Ceyhan'a doğalgaz taşıyacak bir boru hattının ilk resmi görüşmesi olacak. Bryza, Irak doğalgaz toplantısı ardından Atina'ya uçacak. Orada Başbakan Kostas Karamanlis dahil üst düzey temaslarda bulunacak. Amaç, Türkiye ile Yunanistan arasında Temmuz 2007'de tamamlanması planlanan doğalgaz boru hattı ile işletmeye açılacak Türkiye-Yunanistan-İtalya (TYİ) boru hattının Azerbaycan gazı ile işlemesini garantiye almak. Amerikalılar, Türkiye ve Rusya arasında ikinci Mavi Akım ihtimalinin Azerbaycan'ı caydırabileceğinden ve hem Azerbaycan ve Türkmenistan, hem de Avrupa açısından stratejik önemdeki Şahdeniz ve Nabucco projelerini baltalayabileceğinden endişe ediyor. Yani oldukça fazla sayıda enerji ve güvenlik bağlantılı gelişme bir arada vuku buluyor. Ve diyebiliriz ki, olay Rusya'da geçiyor. Ancak Enerji Arenası toplantılarında ABD'den AB'ye, Avusturya'dan Türkmenistan'a, İtalya'dan Norveç ve Pakistan'a pek çok ülke aktif temsilcilerle katılırken, bir tek Rus yetkili ya da Rus şirketi temsilcisi yoktu. Rusya ile ilgili konuları tartışmak, yıllardır Rus şirketleri ile çalışan Bosphhorus Gaz şirketinden Tuğrul Erkin'e düştü. Toplantıyı düzenleyen STEAM şirketi yetkilileri, Gazprom yönetiminden önce olumlu işaret aldıklarını, ancak daha sonra kimsenin katılmayacağının bildirildiğini söylüyor. AB Temsilcisi Morel, Avrupa'nın Rusya'nın ana alıcısı olduğuna dikkat çekerek, Rusya'yı 'Zero-sum-game' yani bir tarafın kazançlı çıkacağı bir oyundan çok, 'Win-win' yani her tarafın bir şeyler kazanacağı bir oyuna çekmeye çalıştıklarını söylüyor. AB bu amaçla, özellikle Orta Asya ülkeleriyle, daha çok da Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan gibi enerji zengini ülkelerle ilişkilerini geliştirmek, bu ülkelerin 'Devlet yapısı, kurumlar ve hukuk açısından güçlenmesine yardımcı olmak' hedefini önüne koymuş. Ancak ismini vermek istemeyen kıdemli bir diplomatın dün yaptığı değerlendirmeye göre, "Rusya bu sözlere aldırmıyor. Hepsini istiyor. Ve şimdi istiyor". Rusya bölgede asli enerji oyuncusu. Petrol ve gaz kaynaklarını elinde tutuyor. Bölgede içinde Rusya olmadan enerji oyunu oynamak zor. Bölgede içinde Türkiye'nin olmadığı enerji ve güvenlik denklemleri kurmak da zor. Ancak burada kibrin gözleri kör etmemesi gereken bir nokta var. Türkiye'nin coğrafyası bir mecburiyet değil, bir fırsat. Fırsat trenleri, zamanında değerlendirilmezse kaçabilir. Dikkatle oynanması gereken tehlikeli bir oyun bu.Murat Yetkin
Önemli konuşmacılar vardı. Enerji Bakanı Hilmi Güler, Avrupa Birliği'nin Orta Asya ve Enerji Özel Temsilcisi Pierre Morel ve ABD Dışişleri'nin Güneydoğu Avrupa ve Kafkaslar Genel Müdürü Matthew Bryza'nın konuşmaları siyasi ağırlıkta oldu ve hepsi de Rusya ve Rusya'nın muhtemel hareket tarzını konuşmalarının merkezine yerleştirdiler. Daha fazla ayrıntıya girmeden önce, bu önemli enerji toplantısının yapıldığı sırada, Türkiye'de ve Türkiye'yi ilgilendiren konularda neler olduğunu kısaca anımsayalım: Dün AB enerji bakanları Brüksel'de önemli bir toplantı yaptı. Toplantının konusu, Rus doğalgazına daha az bağlı olmak için (Gazprom gelirlerinin yüzde 70'inden fazlası AB ülkelerine gaz satışından geliyor) alternatif kaynaklara yönelmek. Bu çerçevede nükleer enerji kullanımının yeniden Avrupa gündeminde öne çıkacağı anlaşılıyor. Ahmet Çalık dün Hindistan'da Hint Petrol Şirketi ile Samsun-Ceyhan (SC) petrol boru hattı için son görüşmeleri yaptı. İtalya, Kazakistan ve Japonya'dan sonra Hindistan'ın da ilgi gösterdiği SC hattının temel atma töreninin 26 Mart'ta Ceyhan'da yapılması bekleniyor. Yine dün, yine İstanbul'da Irak'taki PKK varlığının engellenmesi üzerine ABD Özel Temsilcisi Joseph Ralston, Türk Özel Temsilci Edip Başer'in konuğu oldu. Bryza, Enerji Arenası'ndaki konuşmasının ardından Ralston ve ABD'nin Ankara Büyükelçisi ile bir araya gelerek durum değerlendirmesi yaptılar. Bryza ve Güler, bugün Irak Enerji Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili ile İstanbul'da bir araya gelecek. Bu, Kerkük-Ceyhan petrol boru hattına paralel olarak Musul'dan Ceyhan'a doğalgaz taşıyacak bir boru hattının ilk resmi görüşmesi olacak. Bryza ve Güler, bugün Irak Enerji Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili ile İstanbul'da bir araya gelecek. Bu, Kerkük-Ceyhan petrol boru hattına paralel olarak Musul'dan Ceyhan'a doğalgaz taşıyacak bir boru hattının ilk resmi görüşmesi olacak. Bryza, Irak doğalgaz toplantısı ardından Atina'ya uçacak. Orada Başbakan Kostas Karamanlis dahil üst düzey temaslarda bulunacak. Amaç, Türkiye ile Yunanistan arasında Temmuz 2007'de tamamlanması planlanan doğalgaz boru hattı ile işletmeye açılacak Türkiye-Yunanistan-İtalya (TYİ) boru hattının Azerbaycan gazı ile işlemesini garantiye almak. Amerikalılar, Türkiye ve Rusya arasında ikinci Mavi Akım ihtimalinin Azerbaycan'ı caydırabileceğinden ve hem Azerbaycan ve Türkmenistan, hem de Avrupa açısından stratejik önemdeki Şahdeniz ve Nabucco projelerini baltalayabileceğinden endişe ediyor. Yani oldukça fazla sayıda enerji ve güvenlik bağlantılı gelişme bir arada vuku buluyor. Ve diyebiliriz ki, olay Rusya'da geçiyor. Ancak Enerji Arenası toplantılarında ABD'den AB'ye, Avusturya'dan Türkmenistan'a, İtalya'dan Norveç ve Pakistan'a pek çok ülke aktif temsilcilerle katılırken, bir tek Rus yetkili ya da Rus şirketi temsilcisi yoktu. Rusya ile ilgili konuları tartışmak, yıllardır Rus şirketleri ile çalışan Bosphhorus Gaz şirketinden Tuğrul Erkin'e düştü. Toplantıyı düzenleyen STEAM şirketi yetkilileri, Gazprom yönetiminden önce olumlu işaret aldıklarını, ancak daha sonra kimsenin katılmayacağının bildirildiğini söylüyor. AB Temsilcisi Morel, Avrupa'nın Rusya'nın ana alıcısı olduğuna dikkat çekerek, Rusya'yı 'Zero-sum-game' yani bir tarafın kazançlı çıkacağı bir oyundan çok, 'Win-win' yani her tarafın bir şeyler kazanacağı bir oyuna çekmeye çalıştıklarını söylüyor. AB bu amaçla, özellikle Orta Asya ülkeleriyle, daha çok da Azerbaycan, Kazakistan ve Türkmenistan gibi enerji zengini ülkelerle ilişkilerini geliştirmek, bu ülkelerin 'Devlet yapısı, kurumlar ve hukuk açısından güçlenmesine yardımcı olmak' hedefini önüne koymuş. Ancak ismini vermek istemeyen kıdemli bir diplomatın dün yaptığı değerlendirmeye göre, "Rusya bu sözlere aldırmıyor. Hepsini istiyor. Ve şimdi istiyor". Rusya bölgede asli enerji oyuncusu. Petrol ve gaz kaynaklarını elinde tutuyor. Bölgede içinde Rusya olmadan enerji oyunu oynamak zor. Bölgede içinde Türkiye'nin olmadığı enerji ve güvenlik denklemleri kurmak da zor. Ancak burada kibrin gözleri kör etmemesi gereken bir nokta var. Türkiye'nin coğrafyası bir mecburiyet değil, bir fırsat. Fırsat trenleri, zamanında değerlendirilmezse kaçabilir. Dikkatle oynanması gereken tehlikeli bir oyun bu.Murat Yetkin
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
