Yazı Dizisi: Ali Rıza Bayzan Amerika İslam Dünyasından ne istiyor' (11) ve "Protestan Misyoner Örgütlerin Üsleri-I"
23.10.2002 00:00:00
Yazı Dizisi: hazırlayan: ali rıza bayzan / www.bayzan.net/ arbayzan@hotmail.com
Amerika İslam Dünyasından ne istiyor? (11) ve "Protestan Misyoner Örgütlerin Üsleri-I"
Meğer Turgay Üçal, Fehmi Koru'ya misyonerleri şikayet ettiği 1984'te çoktan vaftiz olmuştu; öyleyse niçin misyonerler hakkında bilgi ve belge veriyordu? Bunun muhtemel açıklaması "takıyye" olsa gerek. Öyle ya 1984 yılı içinde misyonerlerin karşısında saf tutan birisi 1986 yılı içinde kilisede papaz olacak kadar mesafe katedebilir miydi? Daha 13 yaşında iken St Antuan Kilisesi'ne giden 1979'da 17 yaşında iken hıristiyanlığa giren Turgay Üçal, her nedense bu durumu 1986'ya kadar yakın çevresinden gizlemiş. 1986'da üniversite son sınıfta okurken kendi kilisesini kurarak yeni kimliğini açıklamıştır. Demek ki Üçal, dini bir camianın içinde kimliğini gizleyerek yıllarca kalmıştı. Bunun tanıklarından birisi bir dönem hocası olan Prof. Dr. Muhammed Nur Doğan idi. Programa telefonla katılan Doğan Hoca, Turgay Üçal'ın "Sefiller" adlı romanı aracılığı ile değil de "yoksulluk kompleksi" nedeniyle Hıristiyanlığı tercih etmiş olduğunu belirtiyordu.
Yeni Protestan Kiliseler son yıllarda birçok kez medyaya konu olmuştu. Bu kiliselerin açılması resmî prosedüre uygun olmadığı için "korsan kiliseler" olarak tanımlanmıştı. Bir derginin yayınladığı 19 yeni kilise listesi ise belli ki yeterli bir araştırmaya dayanmadığı için hem çok eksik bir listedir, hem de Osmanlı'dan kalma kimi eski kiliseleri de içermektedir. Burada adını anmadığımız misyonerlerin "dua grubu" olarak tanımladıkları kilise yavrularını ve ev kiliseler ayrı bir yazının konusu olacaktır.
aKorsan Kiliseler
Türkiye'deki Protestan Hıristiyanlık propagandası Osmanlı döneminden beri daha çok Amerikan Misyoner Örgütlerce desteklenmektedir. Osmanlı döneminde kurulan Protestan Kiliselerin listesini dün vermiştik. Dün yine Özal iktidarının özellikle Protestan misyoner örgütler için bir dönüm noktası olduğunu belirtmiştik. Bunun bir sonucu olarak yerden mantar bitercesine Türkiye'nin dört bir yanında Protestan Kiliseler ortaya çıkmaya başlamıştır.
Yeni Protestan Kiliseler son yıllarda birçok kez medyaya konu olmuştu. Bu kiliselerin açılması resmî prosedüre uygun olmadığı için "korsan kiliseler" olarak tanımlanmıştı. Bir derginin yayınladığı 19 yeni kilise listesi ise belli ki yeterli bir araştırmaya dayanmadığı için hem çok eksik bir listedir, hem de Osmanlı'dan kalma kimi eski kiliseleri de içermektedir. (1) Burada adını anmadığımız misyonerlerin "dua grubu" olarak tanımladıkları kilise yavrularını ve ev kiliseler ayrı bir yazının konusu olacaktır.
Biz Türk medyasında bir ilki gerçekleştirerek İstanbul'da son zamanlarda açılan Protestan kiliselerin tam listesini yayınlıyoruz. Bu kiliselerle ilgili ayrıntılı bilgileri ileride yayınlayacağız. Ancak bir örnek olarak İstanbul Presbiteryen Kilisesi ve Turgay Üçal hakkında birkaç not ekleyeceğiz. Burada yayınlaycağımız bilgilerin kaynağı aksi belirtilmedikçe BAYZAN ÖZEL ARŞİVİ'dir.
Presbiteryen Kilisesi ve "Nurcu papaz" olarak
bilinen Turgay Üçal
1) İSTANBUL PRESBİTERYEN KİLİSESİ (Moda Prebiteryen Kilisesi): Kurucusu, Bir gazetenin "Nurcu papaz" diye manşete taşıdığı Turgay Üçal'dır. Presbiteryen Kilisesi cemaatı Moda'daki All Saint Kilisesi'nde toplanmaktadır. Turgay Üçal, 1986'da kurulan ve daha sonra Türk Protestan Kilisesi adını alan topluluğa dahildi. Üçal, 1993'te bu topluluktan ayrılarak küçük bir dua grubu oluşturmuştur. Üçal, 1993'te sıkı bağlantıları olan Güney Kore'ye gitmiştir. Buradaki görüşmelerinden sonra Protestanlığın bir kanadı olan Presbiteryen bir kilise kurmaya karar vermiştir. 1995'te kiralık tutulan bir mekanda, 1996'dan itibaren ise bir Anglikan kilisesi olan Moda'daki All Saints Kilisesi'nde toplanmaya başlamışlardır.
Bu bağlamda Rev. Turgay Üçal'la ilgili Fehmi Koru değindiği bir ayrıntıya yer vermeden geçmek olmaz. "1984 sonunda Milli Gazete'de kısa süreli bir görevim olmuştu. Ülkenin dönüşüme hazır olduğu günlerdi ve o kısa süre içerisinde odam epey önemli gelişmeye tanıklık etmişti. Şimdilerde her biri kendi alanlarında ünlenmiş insanları da orada tanımıştım. Bunlardan biriydi Turgay Üçal... Tahmin edeceğiniz gibi çok gençti. Yanılmıyorsam, hem okuyor, hem de bir şirkette muhasebecilik yapıyordu. Bana gelmişti, çünkü sevdiği insanlara karşı misyonerlik faaliyetlerinden rahatsız olmuştu. İstanbul ve İzmir'de bir çevrenin Türkler'i Hıristiyanlaştırma faaliyetleri yaptığını ileri sürüyor, istersem bilgi ve fotoğraf temin edebileceğini söylüyordu.
İstedim ve getirdi de... "Sevdiklerim Hıristiyanlaştırılma faaliyetine muhatap" ihbarının sahibi Turgay Üçal, aradan geçen yıllar içerisinde papaz olmuş... Gel de şaşma."(2)
Ancak daha ilginç nokta Hulki Cevizoğlu'nun Aralık 2001'deki Misyonerlik ve Hıristiyanlık konulu Cevizkabuğu programlarının üçüncüsünde ortaya çıkmıştı.
Meğer Turgay Üçal, Fehmi Koru'ya misyonerleri şikayet ettiği 1984'te çoktan vaftiz olmuştu; öyleyse niçin misyonerler hakkında bilgi ve belge veriyordu? Bunun muhtemel açıklaması "takıyye" olsa gerek. Öyle ya 1984 yılı içinde misyonerlerin karşısında saf tutan birisi 1986 yılı içinde kilisede papaz olacak kadar mesafe katedebilir miydi? Daha 13 yaşında iken St Antuan Kilisesi'ne giden 1979'da 17 yaşında iken hıristiyanlığa giren Turgay Üçal, her nedense bu durumu 1986'ya kadar yakın çevresinden gizlemiş. 1986'da üniversite son sınıfta okurken kendi kilisesini kurarak yeni kimliğini açıklamıştır. Demek ki Üçal, dini bir camianın içinde kimliğini gizleyerek yıllarca kalmıştı. Bunun tanıklarından birisi bir dönem hocası olan Prof. Dr. Muhammed Nur Doğan idi. Programa telefonla katılan Doğan Hoca, Turgay Üçal'ın "Sefiller" adlı romanı aracılığı ile değil de "yoksulluk kompleksi" nedeniyle Hıristiyanlığı tercih etmiş olduğunu belirtiyordu.
Turgay Üçal'la ilgili kayda değer bir diğer ayrıntı da dikkat çektiği üzere hıristiyan olduktan sonra üniversitede Arap Dili ve Edebiyat'ı bölümünü tercih etmiş olmasıdır. Turgay Üçal'ın uluslararası bağlantılarını ileride ayrıca yayınlayacağız.
2) AVCILAR BA?IMSIZ PROTESTAN TOPLULU?U,
3) BAKIRKÖY PROTESTAN TOPLULU?U,
4) BEŞİKTAŞ PROTESTAN KİLİSESİ: Üç yabancı tarafından 1991'de kuruldu. 1994'te şimdiki iki katlı yerine taşınmıştır. Vaizlerinden birisi Eyüp Özkan'dır. Üyelerinin çoğunluğu Türk vatandaşıdır.
5) BEŞİKTAŞ TÜRK PROTESTAN KİLİSESİ: Üstte Beşiktaş Protestan Kilisesi'nden ayrı bir kilise olduğunu not etmeliyiz. Bu kilisesinin papazlarından Engin Yıldırım, Amerikan kuruluşlarının deprem bölgesindeki faaliyetlerinde aracılık etmişti.
6) ANADOLU TÜRK PROTESTAN KİLİSESİ, (Moda).
7) DİRİ SU KİLİSESİ: (Osmanbey) 1999'da kuruldu. Bu kilise Nisan 2001'e kadar henüz resmi iznini almamış olmasına rağmen faaliyetlerini sürdürmektedir.
8) GÜNGÖREN BA?IMSIZ PROTESTAN KİLİSESİ: 1987'de kurulmuştur. 1990'da bir İngiliz hükümet görevlisi olan Sir Fred Catherwood'un dönemin başbakan yardımcısı Ali Bozer'le görüşmesi sonucu bir anlamda resmiyet kazanmıştır. Bozer, gayr-i resmi olarak işyerlerinde ve bağımsız yerlerde ayin yapılabileceği sözünü vermiştir. Üyelerinin dörtte biri yabancıdır. Şimdiki papazı Nigel Prior'dur.
9) ZEYTİNBURNU İSA MESİH İNANLILARI KİLİSESİ: Başlangıcı 1987'de Samatya Surp Hığutyun Ermeni Katolik Kilisesi'nde toplanmaya başlayan bir gruptur. 1993'te şimdiki çok katlı bina satın alınarak devreye sokulmuştur. Kurucusu ve papazı İlyas Anlı'dır. Cemaati Türk, Ermeni, Süryani ve Güney Korelilerden oluşur.
10) YENİ YAŞAM KİLİSESİ, (Göztepe)
11) TÜRK-ULUSLARARASI MESİH TOPLULU?U: (Asian Side Intenational Fellowship-ASIF) . Üyelerinin yarısını Güney Koreliler ve Türkler oluşturur Amerika'dan İran'a pek çok ülkeden üyesi vardır. Öncülerinden birisi Ömer Diren'dir. Başlangıç 1992'de İdealtepe, 1994'ten itibaren Kadıköy'deki yerinde. Ömer Diren aynı zamanda İstanbul Protestan Kilisesi'nin kurduğu vakfın kurucu üyeleri arasında yer almaktadır.(3)
12) KARTAL KİLİSESİ,
13) KOCA MUSTAFA PAŞA KİLİSESİ, (Cerrahpaşa). Bu kilisenin misyonerlik faaliyetlerinden rahatsızlık duyan çevre halkı durumu protesto etmiştir.(4)
14) ORTAKÖY İNCİL KİLİSESİ,(5)
15) SON BUYRUK ÜSKÜDAR KİLİSESİ: Bu kilisenin adı Üsküdar Protestan Kilisesi olarak da geçmektedir. Üsküdar Mesih İnanlıları Topluluğu: Bakırköy International Fellowship'ten doğan bir gruptur. Çoğunluğu İngiliz, Amerikalı ve Alman üyeler oluşturur. Türkler yaklaşık dörtte biri oluşturur. Kilise 1991'de kuruldu, şimdiki papazı Ian Mitchell'dir.
16) TÜRK PROTESTAN KİLİSESİ: (Tarlabaşı/Taksim) Ekim 1998'de İsveç Büyükelçiliği'nin bahçesindeki kilisede faaliyete geçmiştir. 1996'dan itibaren Aynalıçeşme Ermeni Protestan Kilisesi'nde toplanmaktadırlar. Üyelerinin büyük çoğunluğu Türklerden oluşur. Şimdiki papazlarından birisi Levent Kınran'dır.
17) BOSTANCI PROTESTAN KİLİSESİ: Beşiktaş Protestan Topluluğu'ndan ayrılan biri yabancı iki kişi tarafından 1 Mayıs 1995'te Bostancı'da kurulmuştur. Cemaatın çoğunluğu Türk vatandaşıdır. Kilise'nin ileri gelenlerinden birisi M. Ali Şimşek'tir.
18) KUT KİLİSESİ, (Kadıköy)
19) ÜMRANİYE SON BUYRUK KİLİSESİ: Bu kilisenin adı "Ümraniye Protestan Kilisesi" olarak da geçmektedir. Kilisenin papazı Ahmet Çaşür'dür. Protestan karakterli iki kilise daha vardır ki bunların kuruluş tarihi eski olmakla birlikte Cumhuriyet'ten sonradır. Bunlar bildiğimiz kadarıyla türk medyasına hiç konu olmamıştır.
Medyaca hiç bilinmeyen iki protestan kilise
20) İSTANBUL YENİ HAVARİYYUN KİLİSESİ: (New Apostolic Church): Aynalıçeşme Ermeni Protestan Kilisesi'nde toplanmaktalar. Başlangıcı 1930'a dayanmakta. Üyelerinin çoğunluğu Türk vatandaşıdır. Şimdiki papazı Riyad Şar'dır.
21) YEDİNCİ GÜN ADVENTİST KİLİSESİ: (Seventh-day Adventist Church): Şimdiki yerinde Mayıs 1958'de kuruldu. Cemaat üyelerinin çoğu Türk, Arap ve Süryanidir. İçlerinde az da olsa Amerikalı ve Avrupalı vardır. Türkiye'deki liderleri Sylvain Romain'dir. Stephen S. Bairaktar ve Ohannes Delice ise yardımcılarıdır. Cemaati 24 kişiden oluşmaktadır. Çalışmalarını daha çok Kadıköy yakasında yürütmektedirler.
Yarın: Protestan misyonerlerin İstanbul dışındaki üsleri
Dipnotlar:
1) 29 Temmuz 2001 tarihli Aydınlık dergisi, Sayı: 732.
2) Taha Kıvanç, Misyonerlik mi dediniz? Hadi canım..., 12.12.2001 tarihli Yeni Şafak.
3) 25/06/2001 tarihli Zaman.
4) 15 Nisan 2002 tarihli Akşam.
5) Toyota yanındaki Ermeni Kilisesinde toplanıyorlar. Yandaki kapıdan girilir.
Amerika İslam Dünyasından ne istiyor? (11) ve "Protestan Misyoner Örgütlerin Üsleri-I"
Meğer Turgay Üçal, Fehmi Koru'ya misyonerleri şikayet ettiği 1984'te çoktan vaftiz olmuştu; öyleyse niçin misyonerler hakkında bilgi ve belge veriyordu? Bunun muhtemel açıklaması "takıyye" olsa gerek. Öyle ya 1984 yılı içinde misyonerlerin karşısında saf tutan birisi 1986 yılı içinde kilisede papaz olacak kadar mesafe katedebilir miydi? Daha 13 yaşında iken St Antuan Kilisesi'ne giden 1979'da 17 yaşında iken hıristiyanlığa giren Turgay Üçal, her nedense bu durumu 1986'ya kadar yakın çevresinden gizlemiş. 1986'da üniversite son sınıfta okurken kendi kilisesini kurarak yeni kimliğini açıklamıştır. Demek ki Üçal, dini bir camianın içinde kimliğini gizleyerek yıllarca kalmıştı. Bunun tanıklarından birisi bir dönem hocası olan Prof. Dr. Muhammed Nur Doğan idi. Programa telefonla katılan Doğan Hoca, Turgay Üçal'ın "Sefiller" adlı romanı aracılığı ile değil de "yoksulluk kompleksi" nedeniyle Hıristiyanlığı tercih etmiş olduğunu belirtiyordu.
Yeni Protestan Kiliseler son yıllarda birçok kez medyaya konu olmuştu. Bu kiliselerin açılması resmî prosedüre uygun olmadığı için "korsan kiliseler" olarak tanımlanmıştı. Bir derginin yayınladığı 19 yeni kilise listesi ise belli ki yeterli bir araştırmaya dayanmadığı için hem çok eksik bir listedir, hem de Osmanlı'dan kalma kimi eski kiliseleri de içermektedir. Burada adını anmadığımız misyonerlerin "dua grubu" olarak tanımladıkları kilise yavrularını ve ev kiliseler ayrı bir yazının konusu olacaktır.
aKorsan Kiliseler
Türkiye'deki Protestan Hıristiyanlık propagandası Osmanlı döneminden beri daha çok Amerikan Misyoner Örgütlerce desteklenmektedir. Osmanlı döneminde kurulan Protestan Kiliselerin listesini dün vermiştik. Dün yine Özal iktidarının özellikle Protestan misyoner örgütler için bir dönüm noktası olduğunu belirtmiştik. Bunun bir sonucu olarak yerden mantar bitercesine Türkiye'nin dört bir yanında Protestan Kiliseler ortaya çıkmaya başlamıştır.
Yeni Protestan Kiliseler son yıllarda birçok kez medyaya konu olmuştu. Bu kiliselerin açılması resmî prosedüre uygun olmadığı için "korsan kiliseler" olarak tanımlanmıştı. Bir derginin yayınladığı 19 yeni kilise listesi ise belli ki yeterli bir araştırmaya dayanmadığı için hem çok eksik bir listedir, hem de Osmanlı'dan kalma kimi eski kiliseleri de içermektedir. (1) Burada adını anmadığımız misyonerlerin "dua grubu" olarak tanımladıkları kilise yavrularını ve ev kiliseler ayrı bir yazının konusu olacaktır.
Biz Türk medyasında bir ilki gerçekleştirerek İstanbul'da son zamanlarda açılan Protestan kiliselerin tam listesini yayınlıyoruz. Bu kiliselerle ilgili ayrıntılı bilgileri ileride yayınlayacağız. Ancak bir örnek olarak İstanbul Presbiteryen Kilisesi ve Turgay Üçal hakkında birkaç not ekleyeceğiz. Burada yayınlaycağımız bilgilerin kaynağı aksi belirtilmedikçe BAYZAN ÖZEL ARŞİVİ'dir.
Presbiteryen Kilisesi ve "Nurcu papaz" olarak
bilinen Turgay Üçal
1) İSTANBUL PRESBİTERYEN KİLİSESİ (Moda Prebiteryen Kilisesi): Kurucusu, Bir gazetenin "Nurcu papaz" diye manşete taşıdığı Turgay Üçal'dır. Presbiteryen Kilisesi cemaatı Moda'daki All Saint Kilisesi'nde toplanmaktadır. Turgay Üçal, 1986'da kurulan ve daha sonra Türk Protestan Kilisesi adını alan topluluğa dahildi. Üçal, 1993'te bu topluluktan ayrılarak küçük bir dua grubu oluşturmuştur. Üçal, 1993'te sıkı bağlantıları olan Güney Kore'ye gitmiştir. Buradaki görüşmelerinden sonra Protestanlığın bir kanadı olan Presbiteryen bir kilise kurmaya karar vermiştir. 1995'te kiralık tutulan bir mekanda, 1996'dan itibaren ise bir Anglikan kilisesi olan Moda'daki All Saints Kilisesi'nde toplanmaya başlamışlardır.
Bu bağlamda Rev. Turgay Üçal'la ilgili Fehmi Koru değindiği bir ayrıntıya yer vermeden geçmek olmaz. "1984 sonunda Milli Gazete'de kısa süreli bir görevim olmuştu. Ülkenin dönüşüme hazır olduğu günlerdi ve o kısa süre içerisinde odam epey önemli gelişmeye tanıklık etmişti. Şimdilerde her biri kendi alanlarında ünlenmiş insanları da orada tanımıştım. Bunlardan biriydi Turgay Üçal... Tahmin edeceğiniz gibi çok gençti. Yanılmıyorsam, hem okuyor, hem de bir şirkette muhasebecilik yapıyordu. Bana gelmişti, çünkü sevdiği insanlara karşı misyonerlik faaliyetlerinden rahatsız olmuştu. İstanbul ve İzmir'de bir çevrenin Türkler'i Hıristiyanlaştırma faaliyetleri yaptığını ileri sürüyor, istersem bilgi ve fotoğraf temin edebileceğini söylüyordu.
İstedim ve getirdi de... "Sevdiklerim Hıristiyanlaştırılma faaliyetine muhatap" ihbarının sahibi Turgay Üçal, aradan geçen yıllar içerisinde papaz olmuş... Gel de şaşma."(2)
Ancak daha ilginç nokta Hulki Cevizoğlu'nun Aralık 2001'deki Misyonerlik ve Hıristiyanlık konulu Cevizkabuğu programlarının üçüncüsünde ortaya çıkmıştı.
Meğer Turgay Üçal, Fehmi Koru'ya misyonerleri şikayet ettiği 1984'te çoktan vaftiz olmuştu; öyleyse niçin misyonerler hakkında bilgi ve belge veriyordu? Bunun muhtemel açıklaması "takıyye" olsa gerek. Öyle ya 1984 yılı içinde misyonerlerin karşısında saf tutan birisi 1986 yılı içinde kilisede papaz olacak kadar mesafe katedebilir miydi? Daha 13 yaşında iken St Antuan Kilisesi'ne giden 1979'da 17 yaşında iken hıristiyanlığa giren Turgay Üçal, her nedense bu durumu 1986'ya kadar yakın çevresinden gizlemiş. 1986'da üniversite son sınıfta okurken kendi kilisesini kurarak yeni kimliğini açıklamıştır. Demek ki Üçal, dini bir camianın içinde kimliğini gizleyerek yıllarca kalmıştı. Bunun tanıklarından birisi bir dönem hocası olan Prof. Dr. Muhammed Nur Doğan idi. Programa telefonla katılan Doğan Hoca, Turgay Üçal'ın "Sefiller" adlı romanı aracılığı ile değil de "yoksulluk kompleksi" nedeniyle Hıristiyanlığı tercih etmiş olduğunu belirtiyordu.
Turgay Üçal'la ilgili kayda değer bir diğer ayrıntı da dikkat çektiği üzere hıristiyan olduktan sonra üniversitede Arap Dili ve Edebiyat'ı bölümünü tercih etmiş olmasıdır. Turgay Üçal'ın uluslararası bağlantılarını ileride ayrıca yayınlayacağız.
2) AVCILAR BA?IMSIZ PROTESTAN TOPLULU?U,
3) BAKIRKÖY PROTESTAN TOPLULU?U,
4) BEŞİKTAŞ PROTESTAN KİLİSESİ: Üç yabancı tarafından 1991'de kuruldu. 1994'te şimdiki iki katlı yerine taşınmıştır. Vaizlerinden birisi Eyüp Özkan'dır. Üyelerinin çoğunluğu Türk vatandaşıdır.
5) BEŞİKTAŞ TÜRK PROTESTAN KİLİSESİ: Üstte Beşiktaş Protestan Kilisesi'nden ayrı bir kilise olduğunu not etmeliyiz. Bu kilisesinin papazlarından Engin Yıldırım, Amerikan kuruluşlarının deprem bölgesindeki faaliyetlerinde aracılık etmişti.
6) ANADOLU TÜRK PROTESTAN KİLİSESİ, (Moda).
7) DİRİ SU KİLİSESİ: (Osmanbey) 1999'da kuruldu. Bu kilise Nisan 2001'e kadar henüz resmi iznini almamış olmasına rağmen faaliyetlerini sürdürmektedir.
8) GÜNGÖREN BA?IMSIZ PROTESTAN KİLİSESİ: 1987'de kurulmuştur. 1990'da bir İngiliz hükümet görevlisi olan Sir Fred Catherwood'un dönemin başbakan yardımcısı Ali Bozer'le görüşmesi sonucu bir anlamda resmiyet kazanmıştır. Bozer, gayr-i resmi olarak işyerlerinde ve bağımsız yerlerde ayin yapılabileceği sözünü vermiştir. Üyelerinin dörtte biri yabancıdır. Şimdiki papazı Nigel Prior'dur.
9) ZEYTİNBURNU İSA MESİH İNANLILARI KİLİSESİ: Başlangıcı 1987'de Samatya Surp Hığutyun Ermeni Katolik Kilisesi'nde toplanmaya başlayan bir gruptur. 1993'te şimdiki çok katlı bina satın alınarak devreye sokulmuştur. Kurucusu ve papazı İlyas Anlı'dır. Cemaati Türk, Ermeni, Süryani ve Güney Korelilerden oluşur.
10) YENİ YAŞAM KİLİSESİ, (Göztepe)
11) TÜRK-ULUSLARARASI MESİH TOPLULU?U: (Asian Side Intenational Fellowship-ASIF) . Üyelerinin yarısını Güney Koreliler ve Türkler oluşturur Amerika'dan İran'a pek çok ülkeden üyesi vardır. Öncülerinden birisi Ömer Diren'dir. Başlangıç 1992'de İdealtepe, 1994'ten itibaren Kadıköy'deki yerinde. Ömer Diren aynı zamanda İstanbul Protestan Kilisesi'nin kurduğu vakfın kurucu üyeleri arasında yer almaktadır.(3)
12) KARTAL KİLİSESİ,
13) KOCA MUSTAFA PAŞA KİLİSESİ, (Cerrahpaşa). Bu kilisenin misyonerlik faaliyetlerinden rahatsızlık duyan çevre halkı durumu protesto etmiştir.(4)
14) ORTAKÖY İNCİL KİLİSESİ,(5)
15) SON BUYRUK ÜSKÜDAR KİLİSESİ: Bu kilisenin adı Üsküdar Protestan Kilisesi olarak da geçmektedir. Üsküdar Mesih İnanlıları Topluluğu: Bakırköy International Fellowship'ten doğan bir gruptur. Çoğunluğu İngiliz, Amerikalı ve Alman üyeler oluşturur. Türkler yaklaşık dörtte biri oluşturur. Kilise 1991'de kuruldu, şimdiki papazı Ian Mitchell'dir.
16) TÜRK PROTESTAN KİLİSESİ: (Tarlabaşı/Taksim) Ekim 1998'de İsveç Büyükelçiliği'nin bahçesindeki kilisede faaliyete geçmiştir. 1996'dan itibaren Aynalıçeşme Ermeni Protestan Kilisesi'nde toplanmaktadırlar. Üyelerinin büyük çoğunluğu Türklerden oluşur. Şimdiki papazlarından birisi Levent Kınran'dır.
17) BOSTANCI PROTESTAN KİLİSESİ: Beşiktaş Protestan Topluluğu'ndan ayrılan biri yabancı iki kişi tarafından 1 Mayıs 1995'te Bostancı'da kurulmuştur. Cemaatın çoğunluğu Türk vatandaşıdır. Kilise'nin ileri gelenlerinden birisi M. Ali Şimşek'tir.
18) KUT KİLİSESİ, (Kadıköy)
19) ÜMRANİYE SON BUYRUK KİLİSESİ: Bu kilisenin adı "Ümraniye Protestan Kilisesi" olarak da geçmektedir. Kilisenin papazı Ahmet Çaşür'dür. Protestan karakterli iki kilise daha vardır ki bunların kuruluş tarihi eski olmakla birlikte Cumhuriyet'ten sonradır. Bunlar bildiğimiz kadarıyla türk medyasına hiç konu olmamıştır.
Medyaca hiç bilinmeyen iki protestan kilise
20) İSTANBUL YENİ HAVARİYYUN KİLİSESİ: (New Apostolic Church): Aynalıçeşme Ermeni Protestan Kilisesi'nde toplanmaktalar. Başlangıcı 1930'a dayanmakta. Üyelerinin çoğunluğu Türk vatandaşıdır. Şimdiki papazı Riyad Şar'dır.
21) YEDİNCİ GÜN ADVENTİST KİLİSESİ: (Seventh-day Adventist Church): Şimdiki yerinde Mayıs 1958'de kuruldu. Cemaat üyelerinin çoğu Türk, Arap ve Süryanidir. İçlerinde az da olsa Amerikalı ve Avrupalı vardır. Türkiye'deki liderleri Sylvain Romain'dir. Stephen S. Bairaktar ve Ohannes Delice ise yardımcılarıdır. Cemaati 24 kişiden oluşmaktadır. Çalışmalarını daha çok Kadıköy yakasında yürütmektedirler.
Yarın: Protestan misyonerlerin İstanbul dışındaki üsleri
Dipnotlar:
1) 29 Temmuz 2001 tarihli Aydınlık dergisi, Sayı: 732.
2) Taha Kıvanç, Misyonerlik mi dediniz? Hadi canım..., 12.12.2001 tarihli Yeni Şafak.
3) 25/06/2001 tarihli Zaman.
4) 15 Nisan 2002 tarihli Akşam.
5) Toyota yanındaki Ermeni Kilisesinde toplanıyorlar. Yandaki kapıdan girilir.
