Anayasa değişikliği AYM'den döner mi?

Anayasayı değiştirme girişimleri komisyon aşamasında tıkanmışken zihinleri kurcalayan: Anayasa'nın ilk üç maddesinin değiştirilemeyeceğini, teklif dahi edilemeyeceğini öngören 4.maddesi değiştirilebilir mi, sorusudur. Karşılaştığımız yurttaşlar, okurlarımız, izleyicilerimiz, üniversitedeki arkadaşlarımız ve öğrencilerimiz, eş dost? herkesin kafasındaki soru bu. Soru bununla kalmıyor, devamı da var; değiştirilirse Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) götürülebilir mi?
Gündemin başına terör ve Ortadoğu bataklığı çöreklenmişken, anayasa değişikliğinden bahsetmenin alemi var mı, diyenler olabilirse de, Cumhurbaşkanı'nın derdi anayasadır. Kafasındaki başkanlık ve rejim, anayasanın değiştirilmesine bağlıdır.
Mevcut anayasayı takmayanlar ya da iplemez görünenler olsa da, yürürlükte olan bu anayasanın değiştirilmesi yine bu anayasanın gösterdiği yöntemlere göre olur.
Ne diyor anayasa:
TBMM üye tamsayısının 1/3 çoğunluğunun yazılı teklifi ve en az 3/5 çoğunluğunun evet oylarıyla anayasa değişikliği kabul edilmiş olur (Anayasa, madde: 175). Meclis'in değişiklik kararının halkoylamasına sunulması, halkın onayı gerekir. Meclis'te 2/3 çoğunlukla geçen anayasa değişikliği ise halkoyuna sunulmaz.
Anayasa'nın, değiştirilmesini yasakladığı hükümler değiştirilebilir mi? Yasama organı olan TBMM'nin böyle bir yetkisi var mıdır?
Anayasanın değiştirilmesinde yetkili organ Meclis ise de bu değişiklik anayasanın yasakladığı alanlar dışında mümkün olabilir. Yani "Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir"(madde:1), "Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir"(madde:2), Devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkenti(madde:3) hükümleri değiştirilemez, değiştirilmesi teklif edilemez(madde:4). Bu hükümler dışında değişiklik yapılabilir.
Bunu kim denetleyecek? 
Anayasa Mahkemesi, anayasa değişikliklerini sadece şekil yönünden denetleyebilir. Yani teklif ve oylamada gerekli çoğunluk sağlanmış mıdır buna bakar, içeriğini denetleyemez(anayasa:madde:148).
Meclis, çoğunluk sağlayarak, yasak alanda (Anayasa'nın ilk üç maddesinde ve 4.maddesinde) değişiklik yaparsa, bunun hukuki geçerliliği olamaz. Zira, yine Anayasa'nın 6.maddesine göre, hiç kimse ve hiçbir organ kaynağını anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz. Meclis, anayasanın yasakladığı alanda tasarrufta bulunamaz. Anayasanın yetki vermediği alanda değişiklik yapılması, yani hukukun bertaraf edilmesinin gerekçesi oyçokluğu olamaz. Oy sayısıyla "Kurucu irade" değiştirilemez.
AYM'nin denetleme yetkisinin şekil şartıyla sınırlı olması, anayasanın 4. maddesiyle ilgili denetleme yapamayacağı anlamına gelmez. Anayasa'nın getirdiği yasak, değişiklik konusunda uyulması gereken bir şekil şartıdır ve AYM'nin denetleme yetkisi içindedir.
Nitekim, AYM 15 Nisan 1975 tarihli kararında yasaklama hükümlerinin şekil şartı olduğunu belirtmiş, 2008 tarihli kararında da aynı hükme varmıştır.