Nasıl bir cumhuriyet?

Cumhuriyet, ulusun veya milletin egemenliği için belirli süreler içinde olmak şartıyla seçtikleri milletvekilleri ile kendi iradelerini temsil ettikleri yönetim şekli olarak tanımlanır. 

Dünya genelinde çeşitli cumhuriyet modelleri var. 

Örneğin başkanlık sistemli cumhuriyet; ABD, İran ve 2018 yılı sonrası Türkiye gibi. 

Parlamenter monarşili cumhuriyet; Avrupa ülkelerinin 9'u bu model ile yönetiliyor. İngiltere, Hollanda, Belçika gibi. 

Parlamenter cumhuriyet; Avrupa ülkelerinin 25'i parlamenter sistem ile yönetiliyor. Almanya, İtalya, Macaristan ve Avusturya gibi. 

Bu örnekleri vermemin sebebi cumhuriyetin çeşitli modellerinin dünya genelinde uygulandığını hatırlatmak içindi. Örneğin, eski SSCB bir cumhuriyetti, Saddam döneminin Irak'ı da bir cumhuriyetti ya da Kaddafi döneminin Libya'sı da... Bu devletlerin yönetim şekli cumhuriyetti ancak milletin egemenliği gerçek manada temsil edilmiyordu. Cumhuriyet aslında monarşinin karşıtıdır. Dolayısıyla cumhuriyet modellerinin içerisinde monarşinin herhangi bir şekilde yer alması çelişki oluşturmuyor mu? Devletin tüm kurumlarının gücünü bir kişiye devretmek anlamına gelen başkanlık sistemi de belli bir süreliğine seçilmiş olsa da monarşiyle benzerlik göstermiyor mu?

Tam burada Atatürk'ün cumhuriyet anlayışının diğerlerinden ne kadar farklı olduğunu belirtmek isterim. 

Genellikle demokrasi ile cumhuriyet birbirine karıştırılır. Demokrasinin tek kriteri yöneticilerin oyla seçilmesi değildir. Siyasal makamların seçimle iş başına gelmesi, düzenli aralıklarla seçimlerin tekrarlanması, serbest ve adil seçimin yapılması, birden çok siyasal partinin varlığı, muhalefetin iktidar olma şansı ve temel hakların tanınmış ve güvence altına alınmış olması demokrasinin şartları arasında bulunuyor. 

Asıl gelmek istediğim ise devletlerin yönetim tarzındaki ilkelerinin anayasa ile belirlenmesi konusudur. Her devletin benimsediği, yönetim tarzını şekillendiren ilkeleri vardır. Bir ülkenin nasıl yönetileceğini bu ilkeler belirler. Cumhuriyeti evin temeli olarak düşünürsek, demokrasi duvarları, ilkeler de geri kalan her şey anlamına gelir. 

Türkiye Cumhuriyeti devleti laik, sosyal ve hukuk ilkelerini benimsemiştir. 

Atatürk'ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti'nin temel ilkelerini Atatürk'ün ilke ve inkılapları oluşturur: Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik ve İnkılapçılık.  

Açılımını yaparsak; 

Türkiye'nin yönetim şekli cumhuriyettir, Türkiye Cumhuriyeti'ni Türkler yönetir, Türkiye Cumhuriyeti halkın egemenliğini esas alır, Türkiye Cumhuriyeti devletçilik ilkesi ile ülkenin genel olarak ekonomik faaliyetlerini düzenler ve ulusal çıkarları doğrultusunda gerekli olan kurumları kurarak, ulusun her alanda bağımsız olmasını sağlar. Türkiye Cumhuriyeti laiklik ilkesi ile dini, dindarı ve devleti de koruma altına alır. Türkiye Cumhuriyeti yukarıda belirtilen ilkeler doğrultusunda devleti çağdaş seviyelere çıkarmak için gerekli olan inkılapları yani devrimleri yapar. 

Bugün Türkiye'nin yönetim şekline baktığımızda ise Atatürk'ün ilkelerinden uzaklaşıldığını görüyoruz. Devletçiliği ele alırsak bugün ülkemizde uygulanan Kapitalist, liberal sistem Devletçilik ilkesine aykırıdır çünkü uygulanan serbest piyasa ekonomisi ile devletin piyasalara müdahalesi engellenmiştir. Oysa Atatürk'ün devlet eliyle kurduğu fabrikaları hatırlarsak devletin ekonomiye müdahalesinin önemini anlarız. Küresel sermayeye karşı devlet, kendi ekonomisini ve halkını bu ilke ile koruma altına almıştı. 

Buradan devletçilik ilkesinin Sosyalizm anlamına geldiği sonucu da çıkarılmamalı. Çünkü Atatürk'ün uygulamalarına baktığımızda özel kuruluşları da desteklediğini görürüz. Fakat Atatürk'ün Türkiye'sinde desteklenen özel müteşebbislerin hepsi yerlidir. Nuri Demirağ'ın kurduğu uçak fabrikası, Nuri Şeker'in kurduğu şeker fabrikası gibi...

Bugün Atatürk ilkelerine en bağlı siyasi partinin Bağımsız Türkiye Partisi olduğunu görüyoruz. Hatta tek partisi de diyebiliriz. Prof. Dr. Haydar Baş'ın Milli Ekonomi Modeli ve Sosyal Devlet Milli Devlet projelerinde yer alan tüm prensipler, Atatürk'ün ufkunun günümüze yansıması olmuştur. 

Cumhuriyetin doya doya yaşanacağı, halkın tam manasıyla kendisini bağımsız ve hür hissedeceği dönem Bağımsız Türkiye Partisi'nin iktidarıyla mümkündür. 

Unutulmamalıdır ki, Atatürk ilkelerinden uzaklaşıldığı her adım bizi daha da karanlık günlere taşıyacaktır.

Özlem duyduğumuz cumhuriyet, Atatürk ilkeleriyle barışık bir cumhuriyettir.