Demirciler Köyü Hamamı: Tarihin tanığı bugün ilgi bekliyor

İlk Osmanlı yerleşim yerlerinden birisi olan Demirciler Köyü, 1329 yılındaki Pelekanon Savaşı kazanılınca, dönemin iskan politikası neticesinde, Manavların bu bölgeye yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur. 16. yüzyıldaki arşiv kayıtlarında köyün isminin Demircülü olarak anıldığı görülmekte.

Günümüzde 600'e yakın insanın yaşadığı yüksek rakımı ve serin havası ile gezginlerin uğrak noktasıdır. Ayrıca eski İstanbul-İzmir yolu da yakınlarından geçtiğinden ötürü çevresindeki diğer köylere göre daha hareketli yaşamı mevcuttur.



Cazibesini bir tek yol güzergahından değil, tarihi eserlerinin olmasından da alır. Osmanlı eseri olan tarihi hamamı, bey konağı ve Kırımlı Hacı İsmail Bey Çeşmesi ve köy camisi önünde dimdik yüzyıllara meydan okuyan çınar ağacı.

Demirciler Hamamı'nın genel özellikleri

1800'lerde yapılan Demirciler Hamamı; soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve su deposu bölümlerinden oluşmaktadır. 7.50 x 5.65 metre ölçülerindedir. Çevreye göre yüksek bir yere inşa edilmiştir. Yapının dört cephesi sağır tutulmuştur.

Diğer büyük ve yüksek hamamların aksine, daha çok alandan yararlanmak ve ısının derecesinin düşmemesi için ve kullanım açısından bir köy ve küçük yerleşim yerinde yapılması sebebiyle,birbirine iç içe geçmeli yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu sebeple kullanışlı ve ihtiyaca karşılık vermekte sıkıntı yaşanmamıştır.



Hamamın güneybatı köşesinde L şeklinde bir kademelendirme yapılmıştır. Ilıklık mekanın dışarı taşan köşesi pahlanarak yani eğilerek ağırlığın yumuşatıldığı görülmüştür. Günümüze kitabe yeri ulaşmamıştır, ve banisi (yaptıranı) belli değildir.

Hemen yakınında bulunan çeşmedeki kitabe 1816 yılını işaret etmektedir. Hamamın diğer tarafında bulunan camii de 1990'da yapılan bir yapıdır. Önünde asırlık bir çınar ağacı ve sonradan yeni dönemde yaptırılan çeşmesi de mevcuttur.



Tarihi hamamın kuzey cephesi ekseninde yıkılmış olmakla beraber, temel izlerinden doğu batı doğrultusunda dikdörtgen planlı yapı olduğu anlaşılmakta. 80 cm genişlikte ve 1,60 metre yüksekliğinde yuvarlak kemerli bir kapı ile ılıklık bölümüne geçiş sağlanmakta.

Kubbe zeminden 3.30 metre yükseklikte bulunmakta ve dairesel formlardaki küçük pencereler ile iç mekan aydınlatması sağlanmakta. Ilıklık bölümünden sıcaklık bölümüne geçiş mevcuttur. Troplar ile birbirine bağlı tonoz kubbe mevcutttur.

Devamında bir de su deposu mevcut olan hamam yapıldığı devrin bütün özellikleri ile sanat şaheseridir. O devrin insanlarının ince işçilik ve özverili çalışması yapının her yerinde kendini belli etmektedir.



Hamam kaderine terk edilmiş vaziyette

Köylü 2000'li yıllara kadar kiraz ve üzüm yetiştiriciliği ile geçimini sağlamıştır. Daha sonra sanayinin de yoğunlaşması ile ve kente göçün artması ile köy hayatı değişmeye başladı. Fakat hamam ne yazık ki çok kötü durumda. Kaderine terk edilmiş halde, zamana yenik düşmüş yerleri var. Yok olmadan bir an önce müdahale etmek gerekiyor.



31 mart yerel seçimleri öncesi söz verenler, iki yıla yakın süredir harekete geçmediler. Anıtlar Yüksek Kurulu ve Kocaeli Büyükşehir Belediyesi kültür varlıkları müdürlüğü yetkilileri bu konuyla acilen ilgilenmesi gerekiyor.



300 metre kare arazi içinde bulunan tarihi hamam şahıstan alınarak kamulaştırılabilir. Bir daire parası etmeyecek kadar makul bir fiyata tarihi eser kamunun teşebbüsü ile aslına uygun restorasyon yapılarak, ecdad yadigarı şahesere sahip çıkmak mümkün.

Nadir eserler statüsünde bulunan bu tarihi eserlere hiç vakit kaybetmeden sahip çıkılmalı.