Din ve musıki

Müzik bir sanat dalı. İnsan ya da çalgı seslerinin duygusal ve estetik yansımaları ya da düzenlenmesidir. Sanat dalları içinde etkinliği en uzun sürenidir de, diyebiliriz. Bir resim sergisini gezersiniz, gördüğünüz eserler sizi etkiler. Bu etkinlik uzun sürmez ancak bir konseri dinlediğinizde, konser salonundan çıktığınızda da nağmeler kulaklarınızdadır, dilinizdedir belki de.İnsanlar üzerinde etkinliği ve sanat dalları arasındaki ayrıcalığı bu olan musıkînin İslâm'daki hükmü nedir?Müziğin dini hükmünü belirleme işiyle en çok fıkıh âlimleri meşgul olmuşlarsa da, hadis âlimleri ve mutasavvıflar konuyla ilgili çalışmalarda bulunmuşlardır.Kur'an ve müzik, hadisler ve müzik başlıkları altında söz söyleyecek uzmanlarımız var. Günlerce sürebilecek yazı dizisi dahi yetmeyebilir uzman açıklamaları için.Biz köşemizde çok tartışılan bir konuya, özetin özeti, yer vermeye çalışalım;Müzik haram mıdır?Bir konunun haramlığı ancak Allah(c.c) veya Resûlü'nün(s.a.v) kesin açıklama yapmasıyla mümkündür. Bu da çok açık bir âyetle ya da Peygamber'in net söz ve hareketiyle olur.Haram kelimesi hukuken(fıkıh açısından), Kur'an ve Hadis ile tamamen yasaklanmış, yapıldığında ceza-had gerektiren davranışlar için kullanılır.İslâm bilginleri müzik konusunda, lehinde ve aleyhinde Kur'an'da bir hüküm bulunmadığı noktasında ittifak içindedir. Ancak İbn Mes'ud ve Mücahit gibi kimi bilginler, âyetler içerisinde geçen bazı kelimelerden maksat şudur diyerek, bunları müzik aleyhinde kaynak olarak göstermek istemişlerse de, bu âyetlerin iniş sebepleri araştırıldığında müzik ile hiçbir ilgisi bulunmadığı anlaşılmaktadır. Hz. Muhammed (s.a.v) düğünlerde, düğün yemeği verilmede, bayramlarda, bir zaferin kazanılmasından sonra, herhangi bir önemli olayın kutlandığı zamanda veya eğlence düzenlendiğinde söylenen ezgileri ve çalgıları genellikle caiz görmekle kalmamış, sırası geldikçe bunları teşvik etmiştir.Bazı müzik türlerinin dini açıdan sakıncalı bulunması son derece doğaldır. Haram olan şeyleri öven, özendiren sözler taşıyan müzik, yasak olan müziktir. Ancak bunları gereksiz şekilde genellememek ve müziği tümüyle harammış gibi göstermek doğru değildir.Din dışı müzik için ölçü, haramı konu edinmemek ve haramı özendirmemek. Dini musıkîde gördüklerimiz ezandır, kamettir, kıraattır, mevliddir, ilâhilerdir, Mevlevi ve Bektaşi nefesleridir. Camide, tekkede icra edilenlerdir, tasavvuftur.İnsanın doğasında güzel duygulara, inanca meyletme vardır. İnsandaki bu duygular ne kadar tabii ise, onun hayatına yön veren ve en güzel yaşamı sağlayan İslâm dini de, onun fıtratına en uygun dindir.İnsanın yaratılışına ve onun karakterine uyması bakımından İslâm dini ne kadar fıtrî bir özelliğe sahipse, musıkî de insan için o kadar tabii bir olaydır.