Şu anda içinde bulunduğumuz ekonomik durumu bir "Ekonomik deprem" olarak da nitelemek mümkün. Görüldüğü kadarıyla gerek yönetenler gerekse yönetilenler olmak üzere tüm ülke çaresizlik içinde veya ümitlerini yurtdışından gelecek yardımlara bağlamışlar. Oysa ülke şartlarında potansiyel kaynakları harekete geçirerek en uygun projeleri üretip birkaç ay içinde insanların direkt bütçelerine yansıyacak milyarlarca dolar kârı sağlayabilecek birçok bilimadamımız var. İşte bu projelerden birisi de onlarca profesörümüzle hazırlanmış önce ülkedeki yetersiz ve dengesiz beslenmeyi ortadan kaldırıp bilahare işsizliği dışa bağımlılığa çözüm getirip ülkemizi zengin ve çok sağlıklı insanların yaşayacağı bir ülke haline getirecek bir proje: Soya ve kullanım alanlarının değerlendirilmesi.
Yetersiz beslenmeye en hızlı çözüm: Soyalı ekmek
M.Ö. 2838'e ait bir kayıtta, Çin'de "Kutsal bitki" olarak rastlanan ve yapılan araştırmalarda hayvansal gıdalara denk protein yapısına sahip tek bitki olarak belirlenen soya daha sonra tüm dünyada rağbet görerek hali hazırda dünyada 1 milyar insanın yegane protein kaynağı oldu.. Şimdi ise ülkemizde 14 milyon yetersiz beslenen insanımıza nasıl çözüm getireceğini öncelikle ele alalım. Tıp literatüründe protein eksikliği olarak tanımlanan "kronik açlık" dünyada 200 milyonu 5 yaş altı çocuk olmak üzere 800 milyon insanın sorunu. Sosyal Yardımlaşmayı ve Dayanışmayı Teşvik Fonu verilerine göre ise Türkiye'de "resmen" 4 milyon 68 bin 811 fakir bulunuyor ve bu rakam gayrı resmi olarak 10 milyonu buluyor. İnsanlara iş alanı açmak mali yatırımı yüksek bir çözümken, gelişmekte olan ülkelerin işsizlik sigortası verebilecek finansal kaynakları da yok. Oysa basit ve küçük birtakım tedbirlerle yukarıdaki tabloyu değiştirmek mümkün olabilir. Bunlardan belki de en ilgi çekici olanı ülkemizde pek de yaygın kullanımı olmayan besin değeri olarak olağanüstü özelliklere sahip soya bitkisinin kullanımının yaygınlaştırılması.. Tıbben insanlara 22 aminoasit gerekli ve bunun 14'ünü vücut sentezleyebiliyorken 8'ini dışarıdan almak zorunda. Et, süt, yumurta, balık, tavuk gibi gıdalarda bulunan "8 elzem amino asid"e 1. sınıf protein deniyor ve sadece hayvani gıdalarda bulunabiliyor. Hayvani gıdalar dışında bu özelliklere sahip tek ürün ise soya. Soyanın bu müthiş besin değerinden yararlanılarak geniş halk kitlelerinin protein ihtiyacı sadece ekmekle karşılanabilir. Bir insanın yeterli beslenebilmesi için bir günde kabaca kilosu kadar 0.45 gram 1. Sınıf protein alması gerekiyor. Türkiye'nin ortalama kilosu ise [yaşlı-genç, büyük-çocuk (0-60 yaş grubu) ] 50 kg. Bunun anlamı yeterli beslenme için günde bir Türk insanının asgari 37.5 gr. hayvani yani birinci sınıf protein alması gerektiği. Bu bağlamda normal ekmeğe (250 gr.) eklenen 75 gr soya, ete kıyasla bir insanın bir günlük bütün protein ihtiyacını 1 dolar daha ucuza sağlayabiliyor. Ülkemizde 10 milyon insanın bunu hayata geçirmesi halinde ete kıyasla 4 milyar dolar net gelir sağlarken iyi bir organizasyonla açlık sorunu 3 ayda ortadan kalkabilecek. Ama bu sonuca ulaşmak için uygulamanın önce acilen büyük şehirlerin Halk Ekmek fabrikalarında başlatılması ve bilahare Tarım Bakanlığı'nın fırıncı odaları ile temasa geçmesi ile yaygınlaştırılması gerekiyor. Bu uygulama gerçekleştikten sonra artık televizyonlarda insanların "Açız" feryatları ortadan kalkacakken ülkemiz dünyanın en dengeli ve bilimsel beslenen insanlarının ülkesi olacaktır.
T.S.K'de soyalı ekmek uygulanması
ABD ordusu başta olmak üzere diğer dünya ülkeleri de soyayı beslenme kalitesini ve fizyolojik performansı yükseltmesine ilaveten getirdiği büyük karlılıktan dolayı tercih etmekteler. Bir askerin ortalama 70 kg. olduğunu varsayarsak günlük protein ihtiyacının 52.5 gram olduğunu görürüz. (Her insanın günlük protein ihtiyacı kilosu kadar 0.45 gramdır =0.45 gr/kg). Bu ihtiyaç etle karşılanmaya kalkılırsa günde asker başı 300 gram et tüketilmesi gerekmekte (Etin 100 gramında %17 protein var). Bunun maliyeti ise etin kilosu 3-4 milyon TL olarak hesaplanırsa 1-1.2 milyon TL'dir. Oysa 1. Sınıf proteinleri içeren tek bitki soya ekmekte kullanılırsa şöyle bir hesap ortaya çıkmakta: Ekmekte kullanılan soya unu (kavrulmuş, yağı alınmış %51 proteinli olacak) artık her şehirde rahatça bulunabilmekte. 250 gr. ekmeğe katılan 100 gram soya unu bir askerin günlük protein ihtiyacının en kaliteli (kolesterolsüz ve lifli) şekilde sağlarken asker başı günde 1 dolar karlılık sağlamakta. Ordumuz bünyesindeki 500.000 asker için 365 günde bu karlılık 182,5 milyon dolar bir tasarruf. Bu da beheri 12 milyon dolardan 15 F-16 uçağının her yıl gelir olarak haneye yazılması anlamında.
Halil İbrahim Tütüncüoğlu
