Fuller, baklayı ağzından çıkardı?

CIA eski uzmanı Prof. Graham Fuller ABD'de bir düşünce kuruluşunda yaptığı konuşmada Türk ve Amerikan dış politikasının Orta Doğu'daki çıkarlarının birbirine uymadığını söyleyerek, "Türkiye, artık ABD müttefiki değil" şeklinde önemli bir gerçeği dile getirmiş.Fuller sıradan bir Amerikalı uzman değil, Türkiye'de de uzun yıllar CIA adına görevde bulunmuş, Ortadoğu konusunda önce gelen bir uzman.Fuller, Türkiye ile ABD'nin çıkar çatışması yaşadığını dile getirdiği konuşmasında, "Kimle müttefiklik, kime karşı müttefik ve ne için" sorularının sorulmasının önemli olduğuna dikkat çekiyor.Bu noktadan hareketle hep birlikte Graham fuller sorularının cevabını arayalım. Fakat bu soruları Türkiye açısından değil de ABD açısından cevaplamanın daha doğru bir sonuca götüreceğini düşünüyorum. Belki başka bir yazıda Türkiye açısından da değerlendiririz.

ABD kiminle müttefiktir?İnönü'nün "büyük devletlerle ortak olmak ayıyla yatağa girmek gibidir" sözü ABD gibi ülkelerin müttefiklik anlayışını da ortaya koymaktadır. Ülkelerin başka ülkelerle siyasi, askeri ya da ekonomik ortaklık kurduklarında kendi çıkarlarını sağlamayı amaçlamaları doğal ve olması gereken bir şeydir. Fakat müttefiklikte güç dengeleri orantısızsa o zaman güçlü tarafa doğru çıkarların kayması her zaman söz konusudur. ABD gibi ülkeler işbirliğine planlarına ulaşabilmek için giderler. Bundan dolayı ABD sadece kendi çıkarlarına fayda sağlayacak ülkelerle gerçek müttefiktir. Bazı ülkelerle ise müttefiklik her zaman sözde kalmaktadır. ABD bu ülkeleri karşı cephede olmamaları için yanında tutmaya çalışmakta ve onlara sözde kalan bir müttefiklik payesi vermektedir. Türkiye ile ABD'nin müttefikliği hep sözde kalmıştır. Bu noktaya gelmişken Fuler'in "artık müttefik değil" ifadesine katılmadığımı belirtmek isterim. Şöyle ki Türkiye ile ABD arsasındaki müttefikliğin her zaman sözde kaldığını, bu süreçte hep ABD'nin çıkarlarının korunduğunu Türkiye'nin ise her zaman özveride bulunan taraf olduğunu belirtmekte fayda var.

ABD kime karşı müttefik olur?11 Eylül saldırıları ABD'ye uzun zamandır hayata geçirmiş olduğu bir senaryoyu dünyaya açıklama fırsatı verdi. Bush'un Haçlı savaşı şeklinde açıkladığı bu yeni algılama kısa zamanda Batı ülkeleri tarafından kabul gördü. Artık Batı dünyası için tek bir düşman vardı o da İslam'dı. Dolayısıyla bu süreçten sonra kurulan işbirlikleri buna göre şekillendi. İslam ülkelerinin yerleşmiş olduğu Ortadoğu coğrafyası hedef seçildi. Planlar ve projeler buna göre belirlendi. Haçlı savaşına başlayan ABD'nin 11 Eylül'den sonra kurduğu ittifaklarda tek hedef İslam dünyası oldu. Bundan sonra da böyle olacaktır. İslam dünyasına karşı ittifaklar kurulacak, savaşlar bu dünyaya karşı verilecektir. 

ABD ne için müttefik olur?Kısmen de olsa bu sorunun cevabını vermiş olduk aslında. ABD tek başına yapabileceğinden emin olduğu hiçbir şeyde kendine başkalarını ortak etmez. Ancak başarılı olacağından emin olmadığı plan ve projelerde işbirliklerine gider. Bazı ülkelerle karşı cepheye geçmesinler diye işbirliğine giden ABD, bazı ülkelere de amacına ulaşmak için onları kullanacağından dolayı müttefik gibi davranır. Ülkelerin birbiriyle dost olmasında da düşman olmasında da sebep çıkarlardır. Henry Kissinger'in "Büyük devletler müttefikleri için asla intihar etmezler" sözü de bu gerçeği dile getirilmesidir. Süleymaniye'de Türk askerlerinin başlarına çuval geçiren, PKK'nın yıllardır hamiliğini yapan, Barzani'nin bu kadar cüretkâr olmasının sebebi olan ve hala Türkiye'nin Güneydoğu sınırlarını tanımamış olan ABD, başta da ifade ettiğimiz gibi Türkiye'nin hiçbir zaman gerçek müttefiki olmamıştı. Bundan sonra da olmayacaktır.Türkiye bu gerçek ışığında politikalarını belirlemeli ve öncelikle siyasiler BOP gibi projelerde ABD taşeronu olmaktan kurtulmalıdır.  Yoksa İnönü'nün dediği gibi ayıyla yatağa girmiş gibi oluruz?