Halk içinde Hak ile olabilmek

Tasavvuf, bir yönü Hak ile diğer yönü halk ile olan çift yönlü kamil bir insan yetiştirir Tasavvuf, dengeli bir psikolojik yapı ile halk içinde Hak ile olabilmektir. "Halk içinde Hak ile olabilmek" tasavvufun gaye ve neticesini birleştiren bir sır, bir prensiptir. Yani, ne halktan kopuk bir ruhani hayat ve ne de Hakk'tan uzak bir başıbozukluk? Her ikisini de reddeden tasavvuf, insanlık için kemal yolunu temsil eder. Kemale doğru seyrettirdiği insanların, cemiyetteki fonksiyonunu da ortaya koyar. Kısaca tasavvuf, bir yönü Hak ile diğer yönü halk ile olan çift yönlü insan yetiştirir ki, bu insan, Allah'a marifet ve itaatle mahlukata şefkat ve merhameti birleştirir. Zaten, yüce İslam'ın, halifetullah sırrına mahzar olan insanı kazandırmak istediği espiri de budur.Tasavvufun kazandırmak istediği misyonu kavrayan ve ona talip olan insan için zirvedeki numûne, Resulü Ekrem (sav)'dir. Daha sonra onun varisleri gelir. Resulü Ekrem (sav)'in hayatına baktığımızda görüyoruz ki, O, bir an bile Hakk'tan gafil olmadığı halde, halk içinde dengeli bir hayat sürmüş, ticaretten, aile hayatından, cihat meydanlarına kadar hep başı çekmiştir. Onun varislerinden nur yumağı gönüllere sahip olanlar, ashab-ı kiram, tabiin ve tebe-i tabiin nesli, aynı fonksiyonu icra etmişlerdir. Keza, Selçuklular devrinde kurulan, Osmanlı'da devam eden âhilik ve lonca gerçeği, ayrıca Osmanlı'da ordu disiplini, tasavvuf mektebinin hayatı bütünlüğü ile kucaklamasının tezahürlerinin sonucudur.İşte tasavvufun ortaya koymak istediği; mukaddes emaneti taşıyacak, insanları ihya, dünyayı imar edecek ve Hakk'ın mesajını en ücra köşelere ulaştıracak kamil, maharetli simaları yetiştirmektir.