Türkiye enerji yoksulu bir ülke

ORHAN DEDE / ÖZEL HABER

Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılık oranı milli güvenliği de tehdit eden korkutucu boyutlara ulaşmış durumda. Verilere göre 1960'lı yıllarda yüzde 12 olan Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılık oranında her geçen yıl artış yaşandı. 1970 yılına gelindiğinde enerjide dışa bağımlılık oranı ikiye katlanarak yüzde 23'e yükselen ülkemizde, 1980 yılında bu oran tekrar ikiye katlanarak yüzde 45 seviyesine yükseldi. 1990 yılında enerjide dışa bağımlılığımız yüzde 52'ye, 2000 yılında ise yüzde 67'ye yükseldi. 2020 yılına gelindiğinde ise enerji arzında yerli kaynakların payı yüzde 30'da kalırken, ithal enerji hammaddelerinin payı yüzde 70 oldu.

Doğalgazın yüzde 99'u ithal

Enerji hammaddelerinin ayrıntısına baktığımızda Türkiye'de tükettiğimiz doğalgazın yüzde 99'unu, taşkömürünün yüzde 97'sini, petrolün yüzde 92'sini ithal etmekteyiz. Bu ithalat rakamları ülkemizin bir enerji yoksulu ülke olduğunu gösteriyor. Ancak şunu da ifade etmek gerekiyor ki, Türkiye hazine üzerinde oturan bir yoksul konumunda. Çünkü Kafkasya'da ve Ortadoğu'da çok zengin enerji kaynakları bulunuyor, bu iki coğrafyayı birleştiren Anadolu toprakları altında enerji kaynakları olmaması mümkün değil. Zaten bilimsel araştırmalar da Türkiye'nin sahip olduğu yer altı zenginliklerinin varlığını kanıtlıyor. Ancak maalesef bugüne kadar bu kaynakları devreye koymak için gerekenler yapılmadı. Son yıllarda hidrokarbon kaynaklarını arama faaliyetleri hızlandı ve bazı sondajlardan umut verici haberler duyuruldu. Ancak iddia edildiği gibi doğalgaz ya da petrol bulunsa bile bunun kullanılabilir hale gelebilmesi için yıllar gerekiyor. Yani bu arama ve sondaj faaliyetleri elbette çok önemli ancak Türkiye'nin bugünkü bağımlılığına çözüm olmuyor. Bir önemli nokta da şu; Türkiye'nin enerjide dışa bağımlılığını azaltabilmesi için her yıl artan enerji talebinden çok daha fazla enerjiyi, yerli kaynaklardan temin etmeyi başarması gerekiyor.

Enerji en tehlikeli bağımlılık

Buraya kadar ifade ettiğimiz veriler Türkiye'nin enerji güvenliği konusunda büyük bir zafiyet yaşadığını ortaya koyuyor. Bir devletin enerji konusunda dışa bağımlılığı en tehlikeli bağımlılık olarak görülüyor. Zira devletlerin enerjide dışa bağımlı olmaları, sadece ekonomi, ticaret ve güvenlik gibi alanlar için değil, aynı zamanda dış politikada ellerini zayıflatıyor. Türkiye'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, enerji konusunun bir devlet için ne kadar stratejik önemde olduğuna 100 yıl önce, "Petrol meselesi yalnızca bir milli ekonomi meselesi değil, aynı zamanda bir milli müdafaa meselesidir" sözleriyle dikkat çekmişti. Bu bağlamda ulusal güvenlik açısından ya da enerji güvenliği açısından değerlendirildiğinde enerjide dışa bağımlılıktan kurtulmak ülkemiz için bir devlet politikası olması gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır.