Afganistan'ın ne kadar bakırı, demiri var?

 

YENİ MESAJ / DETAY HABER

 

Taliban'ın Afganistan'a hakim olma süreci, ülkenin ekonomik geleceğini etkileyebilecek yaklaşık 1 trilyon dolar değerindeki işlenmemiş maden rezervlerini yeniden gündeme taşıdı. Bazı kaynaklar bu servetin değerini 3 trilyon dolara kadar çıkarıyor. Afganistan'ın demir, bakır ve altın gibi geleneksel madenlerin yanı sıra dünyanın en büyük lityum rezervlerinden birine sahip olduğu biliniyor. Uzmanlar, iklim değişikliğiyle mücadelede büyük önem taşıyan şarj edilebilir bataryalar ve benzeri teknolojilerde kullanılan lityumun 21'inci yüzyıl ekonomisi için vazgeçilmez olduğuna dikkati çekiyor. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), geçtiğimiz aylarda dünyanın iklim kriziyle baş edebilmesi için lityum, bakır, nikel, kobalt ve nadir toprak elementlerinin küresel arzının hızla artması gerektiğini açıkladı.

İşte serveti

Afganistan'da yaklaşık 6 milyon ton bakır, 2.2 milyar ton demir cevheri, 1.4 milyon ton da nadir element bulunuyor. Afganistan'ın servetini ilk keşfeden ülke ise Sovyetler Birliği... Belki de 1979'da başlayan Sovyet işgalinin bir nedeni de bu servetti!

 

Halkın yüzde 90'ı yoksul

 

ABD Kongre Araştırma Hizmetleri'nin (CRS) Haziran'da yayımladığı raporda Afganistan nüfusunun yüzde 90'ının ülkede yoksulluk sınırı olarak belirlenen günlük 2 doların altında yaşadığı açıklanırken, Dünya Bankası ülke ekonomisini mart ayında 'kırılgan ve uluslararası yardıma muhtaç' olarak tanımladı. CNN'e konuşan eski Uluslararası Para Fonu (IMF) Orta Asya Direktörü Mosin Khan'a göre Afganistan'ın maden geliri ancak yıllık 1 milyar dolar düzeyinde. Bu gelirin yüzde 30 ila 40'ının yolsuzluğa gittiğini tahmin edildiğini belirten Khan'a göre, devlet otoritesinin zayıf olduğu birçok ülkede olduğu gibi Afganistan'da da doğal kaynaklar halka ve yerel ekonomiye yeterince fayda sağlamıyor.

Taliban'ın ülkenin maden endüstrisini geliştirme şansı bulunsa da ülkede güvenlik ve insani problemlere öncelik vereceği öngörülüyor. Ayrıca özel sektörün ve yatırımcıların giderek daha yüksek çevresel, sosyal ve yönetimsel standartlara tabi olduğu bir dönemde Khan, girişimcilerin bu riski almayacaklarını tahmin ediyor.

 

Çin için bir fırsat da olabilir, bela da!

 

Uzmanlar, Afganistan'daki rezervlerin devlet destekli projeler için bir fırsat olabileceğini belirtiyorlar. Özellikle de Çin'in önemli bir yeşil enerji geliştirme programına başladığı dönemde, Afganistan'daki lityum ve nadir toprak elementleri, nadir toprak elementleri madenciliğinde dünya lideri olan ülkenin uzun vadeli planları arasında yer bulabilir ancak çevre uzmanları, madenciliğin dikkatli yapılmaması durumunda çevresel yıkıma sebep olabileceği ve toplumun sessiz kesimlerine zarar verebileceği konusunda uyarıyor. Çin, hafta başında Taliban ile iletişimi sürdürdüğünü açıklamıştı. Ancak başta ABD ve Rusya olmak üzere küresel güçlerin Çin'i rahat bırakmayacağını şimdiden söyleyebiliriz. Zira bugüne kadar Afganistan'da tek başına kazanan devlet olmadı!