Artvin’in sosyo-ekonomik yapısı ve sorunları

Artvin, Karadeniz Bölgesi'nin doğusunda, doğal güzellikleri, zengin biyolojik çeşitliliği ve tarihi dokusuyla öne çıkan bir ilimizdir.

Ancak, sosyo-ekonomik yapısı ve karşılaştığı sorunlar, bölgenin potansiyelini tam anlamıyla kullanmasını zorlaştırmaktadır.

Artvin'in Sosyo-Ekonomik Yapısı

Artvin'in ekonomisi büyük ölçüde tarım, hayvancılık, ormancılık, turizm ve sınırlı düzeyde sanayi faaliyetlerine dayanır. İlin coğrafi yapısı, tarım ve hayvancılık için uygun alanları kısıtlasa da çay üretimi, fındık, zeytin ve meyvecilik gibi tarımsal faaliyetler önemli bir gelir kaynağıdır.

Ayrıca, orman ürünleri ve balıkçılık da yerel ekonomide rol oynar. Artvin Ticaret ve Sanayi Odası'nın kuruluşu 1930'lara dayansa da, sanayi sektörü oldukça sınırlıdır ve çoğunlukla küçük ölçekli işletmelerden oluşur.

Turizm, Artvin'in sosyo-ekonomik yapısında önemli bir potansiyele sahiptir. Borçka Karagöl, Şavşat Karagöl, Kafkasör Yaylası ve tarihi yapılar gibi doğal ve kültürel zenginlikler, yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çeker. Ancak, turizm altyapısının yetersizliği bu potansiyelin değerlendirilmesini engellemektedir.


İlde yaşayan Lomlar (Poşalar) gibi etnik gruplar, tarih boyunca ekonomik olarak dezavantajlı konumda olmuş ve genellikle çay fabrikalarında, belediyelerde veya küçük ölçekli zanaatlarla geçimlerini sağlamışlardır. Lomlar, geçmişte elekçilik gibi geleneksel mesleklerle anılmış, ancak günümüzde daha çeşitli iş kollarında yer almaktadırlar.


Artvin'in Karşılaştığı Sorunlar

Maden Faaliyetlerinin Çevresel ve Sosyal Etkileri:

TEMA Vakfı'nın raporlarına göre, Artvin'in yüzölçümünün yaklaşık %71'i maden ruhsatlı alanlara tahsis edilmiştir. Bu durum, tarım alanlarının %47'si ve meraların %54'ünün madencilik faaliyetlerine açılması anlamına gelir.

Madencilik, özellikle siyanürle altın ayrıştırma işlemleri, çevresel tahribata yol açarak ormanları, tarım alanlarını ve su kaynaklarını tehdit etmektedir. Bu, hem ekosistemi hem de yerel halkın geçim kaynaklarını olumsuz etkileyerek sosyo-ekonomik sorunları derinleştirmektedir.

Sanayi ve İstihdam Yetersizliği:

Artvin'in sanayi yapısı oldukça sınırlıdır. 2022 yılında yayımlanan bir çalışmaya göre, ilin sanayi stratejisi, Türkiye'nin genel hedefleriyle uyumlu olsa da, yüksek teknolojili üretim kapasitesi düşük kalmaktadır. Küçük ölçekli işletmeler ekonominin belkemiğini oluştursa da, istihdam olanakları yetersizdir ve bu durum genç nüfusun il dışına göç etmesine neden olmaktadır.

Turizm Altyapısındaki Eksiklikler:

Artvin'in doğal ve kültürel zenginlikleri, turizm potansiyelini artırsa da, altyapı eksiklikleri (konaklama tesisleri, ulaşım olanakları ve tanıtım yetersizliği) bu sektörün gelişimini sınırlamaktadır. Örneğin, kaplıca turizmi gibi alanlarda modern tesislerin eksikliği, ekonomik katkıyı azaltmaktadır.

Göç ve Nüfus Kaybı:

Ekonomik fırsatların azlığı ve istihdam sorunları nedeniyle Artvin, özellikle genç nüfusun büyük şehirlere ya da yurtdışına göç ettiği bir il konumundadır. Bu durum, yerel ekonominin canlanmasını zorlaştırırken, sosyal yapıyı da olumsuz etkilemektedir. Örneğin, Sulusaray gibi benzer bölgelerde görülen göç eğilimleri, Artvin için de geçerlidir.

Eğitim ve Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik:

Artvin, okuma yazma oranı açısından Türkiye'nin önde gelen illerinden biridir. Fakir Baykurt'un Efkar Tepesi kitabında da bahsedildiği üzere, özellikle Şavşat gibi ilçeler eğitimde önemli ilerlemeler kaydetmiştir. Ancak, bu eğitim seviyesi ekonomik gelişmişliğe tam olarak yansımamakta, iş imkanlarının azlığı nedeniyle yetkin nüfus il dışına yönelmektedir.

Çözüm Önerileri

Sürdürülebilir Turizm Yatırımları: Artvin'in doğal ve kültürel zenginliklerini koruyan, çevre dostu turizm projelerine yatırım yapılmalı. Modern konaklama tesisleri ve tanıtım faaliyetleri artırılmalı.

Çevre Dostu Politikalar: Madencilik faaliyetlerinin çevresel etkileri sıkı denetlenmeli, tarım ve orman alanlarını koruyacak politikalar geliştirilmeli.

Sanayi ve İstihdam Geliştirme: Küçük ölçekli sanayi işletmelerine teşvik sağlanarak istihdam artırılmalı. Yüksek teknolojili üretim için eğitim ve altyapı yatırımları yapılmalı.

Göçü Azaltacak Projeler: Genç nüfusu bölgede tutmak için yerel iş imkanları yaratılmalı, mesleki eğitim ve girişimcilik desteklenmeli.

Sosyal Destek Sistemleri: Yoksullukla mücadele için sosyal ve ekonomik destek hizmetleri güçlendirilmeli, özellikle dezavantajlı gruplara yönelik projeler geliştirilmeli.