Geçtiğimiz Pazartesi günü Bakanlar Kurulu Saray'da toplandı. Bakanlar Kuruluna Cumhurbaşkanı başkanlık etti.
Soru şu: Cumhurbaşkanı Bakanlar Kuruluna başkanlık edebilir mi?
1982 Anayasası Bakanlar Kurulunu Başbakan ve bakanlardan oluşan bir kurul olarak tanımlamış ve bu Kurul'un başkanlığını Başbakan'a vermiştir.
Anayasanın 104. maddesinde Cumhurbaşkanının, gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık edeceği yazılı ise de, bu yetki istisnaidir. Kural, yani asıl olan, anayasanın benimsediği parlamenter hükümet sisteminde Bakanlar Kurulunun Başbakan'ın liderliğinde toplanması ve karar almasıdır.
Ancak, 10 Ağustos 2014 tarihinde AKP'nin Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ilk defa doğrudan halkoyu ile Cumhurbaşkanı seçilmesi ve seçim sürecinde "protokol cumhurbaşkanı değil, terleyen koşan cumhurbaşkanı" olacağını ilân etmesi Cumhurbaşkanı'nın yürütme alanındaki anayasal yetkileri ile yetinmeyeceği yolunda bir izlenim uyandırmıştır. Nitekim Cumhurbaşkanı Erdoğan, göreve geldiğinin henüz bir yılı dolmadan Bakanlar Kurulunu dört kez başkanlığı altında toplantıya çağırmıştır.
Parlamenter sistemde Cumhurbaşkanı devlet başkanı statüsünde olup, hükümet başkanı değildir. Anayasanın 112. maddesine göre bakanlar başbakana karşı sorumludur. Başbakan ve bakanlar Cumhurbaşkanı'na karşı sorumlu değildir.
Yürütme erkinin aktif kanadını oluşturan hükümettir. Genel siyasetin yürütülmesinde yürütme iktidarı hükümettedir. Cumhurbaşkanı ise, tarafsız ve sorumsuz konumuyla ancak gözetme iktidarına sahiptir.
Anayasal çerçevede yaptığımız bu değerlendirme, Cumhurbaşkanı'nın fiili duruşu ile çatışmaktadır. Erdoğan, partisinin doğal lideri gibi davranarak Bakanlar Kuruluna başkanlığını sürdürerek kendisine politik iktidar alanı sağlama peşindedir.
Bunların yeni anayasa girişimi, ulusal birlik ve beraberliğimize kasteden sinsi bir politikadır. Parlamenter rejimin yerine koyacakları sistemin nesebi bozuktur. Klasik başkanlık sistemi değildir. Geveledikleri ve Fransa'ya özenle taklit ederek Erdoğan'ın eylemlerinde şekillenen yarı başkanlık sistemi de bir ucubedir. 1958 Fransız Anayasasında düzenlenen yarı başkanlık sistemi hukukun ötesinde değildir. Bunların ise ne eylemleri ne niyetleri hukukla barışıktır.
Üstelik içinden şiddet geçen bir Meclis bu haliyle kendi içindeki kavga ve dövüşü önleyemezken, toplumsal barışın temel belgesi olacak bir anayasayı nasıl yapacak?
"Kendisi muhtacı himmet bir dede, nerde kaldı gayrıya himmet ede" deyimi tam da bunların durumunu anlatmaktadır.
Toplumsal barışın değil, kendi kafalarındaki projenin yani otoriter bir rejimin ruhsatını verecek çare arayışı, erken seçimle potaya sokulacak yeni anayasa tuzağında yoğunlaşmaktadır.
Aman dikkat! Topal kargaların kılavuzluğunda düşülecek yol, yol değildir.
Soru şu: Cumhurbaşkanı Bakanlar Kuruluna başkanlık edebilir mi?
1982 Anayasası Bakanlar Kurulunu Başbakan ve bakanlardan oluşan bir kurul olarak tanımlamış ve bu Kurul'un başkanlığını Başbakan'a vermiştir.
Anayasanın 104. maddesinde Cumhurbaşkanının, gerekli gördüğü hallerde Bakanlar Kuruluna başkanlık edeceği yazılı ise de, bu yetki istisnaidir. Kural, yani asıl olan, anayasanın benimsediği parlamenter hükümet sisteminde Bakanlar Kurulunun Başbakan'ın liderliğinde toplanması ve karar almasıdır.
Ancak, 10 Ağustos 2014 tarihinde AKP'nin Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ilk defa doğrudan halkoyu ile Cumhurbaşkanı seçilmesi ve seçim sürecinde "protokol cumhurbaşkanı değil, terleyen koşan cumhurbaşkanı" olacağını ilân etmesi Cumhurbaşkanı'nın yürütme alanındaki anayasal yetkileri ile yetinmeyeceği yolunda bir izlenim uyandırmıştır. Nitekim Cumhurbaşkanı Erdoğan, göreve geldiğinin henüz bir yılı dolmadan Bakanlar Kurulunu dört kez başkanlığı altında toplantıya çağırmıştır.
Parlamenter sistemde Cumhurbaşkanı devlet başkanı statüsünde olup, hükümet başkanı değildir. Anayasanın 112. maddesine göre bakanlar başbakana karşı sorumludur. Başbakan ve bakanlar Cumhurbaşkanı'na karşı sorumlu değildir.
Yürütme erkinin aktif kanadını oluşturan hükümettir. Genel siyasetin yürütülmesinde yürütme iktidarı hükümettedir. Cumhurbaşkanı ise, tarafsız ve sorumsuz konumuyla ancak gözetme iktidarına sahiptir.
Anayasal çerçevede yaptığımız bu değerlendirme, Cumhurbaşkanı'nın fiili duruşu ile çatışmaktadır. Erdoğan, partisinin doğal lideri gibi davranarak Bakanlar Kuruluna başkanlığını sürdürerek kendisine politik iktidar alanı sağlama peşindedir.
Bunların yeni anayasa girişimi, ulusal birlik ve beraberliğimize kasteden sinsi bir politikadır. Parlamenter rejimin yerine koyacakları sistemin nesebi bozuktur. Klasik başkanlık sistemi değildir. Geveledikleri ve Fransa'ya özenle taklit ederek Erdoğan'ın eylemlerinde şekillenen yarı başkanlık sistemi de bir ucubedir. 1958 Fransız Anayasasında düzenlenen yarı başkanlık sistemi hukukun ötesinde değildir. Bunların ise ne eylemleri ne niyetleri hukukla barışıktır.
Üstelik içinden şiddet geçen bir Meclis bu haliyle kendi içindeki kavga ve dövüşü önleyemezken, toplumsal barışın temel belgesi olacak bir anayasayı nasıl yapacak?
"Kendisi muhtacı himmet bir dede, nerde kaldı gayrıya himmet ede" deyimi tam da bunların durumunu anlatmaktadır.
Toplumsal barışın değil, kendi kafalarındaki projenin yani otoriter bir rejimin ruhsatını verecek çare arayışı, erken seçimle potaya sokulacak yeni anayasa tuzağında yoğunlaşmaktadır.
Aman dikkat! Topal kargaların kılavuzluğunda düşülecek yol, yol değildir.
Yorumlar
Yorum bulunmuyor.
Prof. Dr. Ali Ünal Emiroğlu / diğer yazıları
- Terör / 01.02.2024
- Yerel yönetim / 25.01.2024
- Muhalefet / milli irade / 22.01.2024
- Anayasa Mahkemesi yoksa… / 18.01.2024
- Soykırım davası / 15.01.2024
- Sosyal devlet için / 11.01.2024
- Hukuk devletine başkaldırı / 25.12.2023
- Güç dengesi / 21.12.2023
- Yerel seçime giderken / 14.12.2023
- İnsanlığın anayasası / 11.12.2023
- Yerel yönetim / 25.01.2024
- Muhalefet / milli irade / 22.01.2024
- Anayasa Mahkemesi yoksa… / 18.01.2024
- Soykırım davası / 15.01.2024
- Sosyal devlet için / 11.01.2024
- Hukuk devletine başkaldırı / 25.12.2023
- Güç dengesi / 21.12.2023
- Yerel seçime giderken / 14.12.2023
- İnsanlığın anayasası / 11.12.2023