Ekonomik kriz ve paranın tekelleşmesi

Prof. Dr. Haydar Baş'ın 24.09.2001 tarihli yazısıdır.

Ekonomik krizin temel sebeplerinden birisinin faiz yoluyla paranın belli ellerde tekelleşmesi olduğu bir hakikattir. Bizim, senelerden beri ortaya koyduğumuz bu gerçek, dün Yeni Mesaj gazetesinde çıkan bir haberle bir kez daha doğrulandı. Ankara Ticaret Odası'nın rakamlarına göre Türkiye son 10 yılda 252 katrilyon lira faiz ödemiştir.

Türkiye 80 bin okul ya da 104 Boğaz Körüsü'ne vereceği parayı 1 yılda faiz sebebiyle heba etmekte, vergi gelirleri faiz ödemelerini dahi karşılayamamaktadır. Bunlar bizim yıllardır ifade ettiğimiz hakikatlerdir.

Faiz yoluyla paranın belli ellerde stok edilmesi paraya olan talebi artırmaktadır. Bu talep, çok yüksek faizle paranın satışına yol açar ki, paranın gerçek değerinin üzerindeki "izafi rakam" enflasyon ifadesidir. Yani enflasyonun en önemli sebebi faizdir. Stokçuluk ve tekelleşmek suretiyle fakir daha fakir, zengin daha zengin olmaktadır. Bu ise ciddi bir iktisadi dengesizliktir.

Paranın stok edilmesi gibi, malın stok edilmesi de mala olan talebi çoğaltır ve arz yollarını kısar. Zira malın stok edilmesi arza engel olur ve mala olan ihtiyaç normalin üzerine çıkar. Mala olan talebin artması, malın değerinin üzerinde bir pahalılıkla satılmasına yol açar. Bu ise talep enflasyonudur. Bir de maliyet enflasyonu vardır ki; bunu faize dayalı bir sistem meydana getirir.

Kamu, faiz giderlerini maliye ve sigorta vergileriyle, karşılamaya çalışır. Üretici, kullandığı kredi faizlerini de ürettiği mamüle yansıtarak enflasyonu bir kat daha arttırmış olur. Bu, neticede kaçınılmaz bir gerçektir. Sağlıklı ekonomi, faiz hadlerinin sıfırlandığı ekonomidir. Netice olarak denilebilir ki, gerek malın ve gerekse paranın stok edilerek talebin arttırılması, ve maliyeti yükselten kamu vergilerinin ortaya çıkması, tamamen faize dayalı ekonomik anlayışın neticesidir.

Bu duruma göre ekonomide istikrarın temini enflasyonun sıfırlanması, ucuzluğun ve kaliteli üretimin; bunun neticesinde adaletli pazarlamanın olabilmesi için, ekonomik modellerde faizin sıfırlanması şarttır. O halde biz de, faizsiz bir ekonomi, Türkiye'ye istediğini temin eder diyoruz.