Ermeni isyanlarında ABD parmağı

ABD'de 1915 olaylarına ilişkin yürüttükleri lobicilikle dünya gündemini işgal etme çabasında bulunan Ermenilerin, Türkler aleyhindeki faaliyetlerine yine ABD'de başladıkları ortaya çıktı. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'nce yayınlanan Osmanlı belgeleri, ABD'de kurulan çok sayıda Ermeni örgütünün Osmanlı aleyhine tahriklerde bulunduklarını, mitingler düzenlediklerini, gazetelerde haberler yayınlattıklarını ve para topladıklarını gözler önüne seriyor.Bir belge, Protestan Ermenilerin bir mitingte, "Osmanlı ülkesinde bir ihtilal çıkararak Hıristiyan milletlerin dikkatini Ermeniler üzerine çekme" kararı aldıklarını gösterirken, bir başka belge de dönemin Washington büyükelçisinin, "Ermeniler Anadolu'da huzur ve asayişi yeniden ihlal ederlerse sorumluluğun büyük kısmının bazı Amerikalılara ait olacağını" ABD dışişleri bakanına ilettiğini ortaya koyuyor.Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'nce yayınlanan iki ciltlik "Osmanlı Belgelerinde Ermeni-Amerikan İlişkileri" adlı eserlerde, Ermenilerin 1839 yılından 1919 yılına kadar ABD'de Türkler aleyhine yürüttükleri faaliyetlere ilişkin 190 belgeye yer veriliyor.Kitaptaki 1893 tarihli bir belgede ise ABD'de yayınlanan Haik Gazetesi'nin yayınlarında, "Ermenistan adıyla bir eyalet teşkili için Erzurum, Van ve Diyarbakır vilayetlerinde cinayet ve mezalim yapılması arzusunun dile getirildiği ve Amerika'ya göç eden Ermenilerin en geç beş yıl içerisinde geri dönerek bağımsızlık için gayret göstermeleri gerektiğinin belirtildiği" gözler önüne seriliyor.1 Aralık 1894 tarihli bir başka belgede de New York'ta bulunan Ermeniler'in, Hınçakist, Tankaran, Haygaganutyun, Philarmenic, Hırımyan ve Gabrielian adlarıyla faaliyet gösteren 6 gizli cemiyetlerinin olduğu, bu cemiyetlerin Osmanlı hükümetine karşı tahriklerde bulunarak yardım topladıkları belirtiliyor.