Kalabalıklarda yalnızlıklar

Son aylarda, özellikle de 15 Temmuz kahpe kalkışmasından sonra, yalnızlığı sorguluyorum!
Kalabalıkların, yalnızlıktan korkanlardan oluştuğuna inanan biri olarak, yalnızlığı sorguladığım için hem kendime kızıyor hem de kızdıkça sorguluyorum!
Issız bir dağ başındaki yalnızlığın anlaşılması ve anlatılması çok kolaydır ama günün her saatinde etrafınızda onlarca insan varken, hatta özel günlerde yüzlerce-binlerce hem de aynı siyasi ve fikri görüş mensubu kişiler arasındaki yalnızlığı anlamak mümkün olmadığı gibi, elbette anlatabilmek de imkânsızdır!
Okuduğum hikayelerde, masallarda, romanlarda ve tarihi yayınlarda ve belgesellerde ki rehberlerin,  kılavuzların yalnızlıkları dikkatimi çeker hep!
Hem yolu-yordamı en iyi bilenlerdir, hem bildiklerini kalabalıklara göstermekle yükümlü, hem de tarifsiz ve anlaşılmaz bir şekilde yalnızdırlar!
Türk tarihi, böylesi şanlı-şöhretli yalnız kılavuzlarla rehberlerle süslüdür.
Yaklaşık kırk yıl sonra yeniden edinerek, tadını çıkara çıkara okuduğum, Şevket Süreyya Aydemir'in "Tek Adam" adlı üç ciltlik biyografik-dokümanter eserini okuyorum. Türk tarihinin son kılavuzu, son rehberi, dolayısıyla son yalnız adamı Muhteşem Türk Atatürk'ü anlatan eserler arasında, farklı bir yeri var...
Eserin II. Cildinde, Atatürk'ün İzmir dönüşü nutkunda da söylediği gibi her şeyi Büyük Meclise ve millete mal etmesine rağmen Gâzi Meclisle Gâzi Paşa arasında gittikçe açılan mesafeye dikkat çekiliyor.
Meclisle arası açılırken dolayısıyla Milli Mücadeledeki en yakın arkadaşları ile de aralarındaki mesafenin gittikçe açılması anlatılırken, devrin sahnedeki şahsiyetleri de, tek tek karakter olarak yorumlanıyor.
Bu gerçeği ve sebebini bir gün en eski ve vefalı arkadaşı Ali Fuat Paşa soruyor:
- Senin Apôtre (havari)'ların kimlerdir?
Gâzi'nin cevabı beklendiği gibi olmuyor;
- Apôtre ne demek? Benim Apôtre'larım yoktur!
Bu soru-cevaba rağmen devrin sahnedeki şahsiyetleri tek tek kısaca incelenir.
Meselâ; zafer günlerinin Başvekili Rauf Bey; Gâzi'nin 1909'dan beri arkadaşıdır. Mütarekenin Şişli günlerinde O'nun en yakını hatta tek yakınıdır. Mustafa Kemal'le Amasya'da tekrar buluşan Rauf Bey; Erzurum ve Sivas Kongrelerinde ve sonra Ankara yolculuğunda ve Ankara'nın ilk günlerinde hep beraberdir.
Ankara'dan Müdafaa-i Hukuk Mebusu olarak İstanbul Meclisine giden Rauf Bey orada İngilizlerce tutuklanıp Malatya'ya sürülür. Oradan kurtulunca tekrar Ankara'ya gelir Büyük Millet Meclisi Hükumetinin Başvekili olur. Hep beraberinde ve yakınında olmasına rağmen Rauf Beyin mizaç olarak Gâzi'den farkına vurgu yapılır. "Bir şef, bir lider olmaktan ziyade ihtiyatlı ağırbaşlılığı ile etrafındaki muhafazakâr insanlar üstünde saygı uyandıran bir şahsiyetti. Onun bu hali kendisini ergeç, Mustafa Kemal'in uzaklarına itecekti" diye tarif edilir.
Zafer sırasında Büyük Millet Meclisi Reis Vekilliğine kadar yükselen Ali Fuat Paşa'dan bahsedilir.
Gâzi Mustafa Kemal'in Selânik'ten ve Hareket Ordusundan beri arkadaşı olan ve bu arkadaşlıkları daima devam eden Kâzım Karabekir Paşa'nın, Mustafa Kemal ordudan ayrıldıktan sonra hem onun hem de Milli Mücadelenin kaderine katkıları anlatılır ve "Zafer günlerinde Kâzım Karabekir Şark Cephesi Kumandanıydı. Ankara'nın sıkışık anlarında Şarktaki Ermenistan gailesinin tasfiyesi suretiyle Garp Cephesine şarktan yardım imkanlarının sağlanması yolundaki gayretleri önemlidir. Bir asker, iyi ve vefali bir insandı. Fakat siyaset alanında ve bir lider olarak incelendiği zaman, tabiat ve mizacı ona ön planda bir gelecek vadetmiyordu. Gazi Mustafa Kemal'in zafer günlerine ait bir beyanına göre, Karabekir'in o sıralarda, Şarkta ve Erzurum'daki durumu da çok sarsılmış olarak gösterilmektedir. ... Hülasa zafer günlerinde gelecek, Kâzım Karabekir'e herhalde çok şey vadetmiyordu" diye kanaat belirtilir.
Zafer günlerinde Genel Kurmay Başkanı olan Mareşal Fevi Çakmak Paşa'dan; " ... Anadolu'ya katıldıktan sonra ordunun hazırlanışı yolundaki gayretleri, muharebeler zinciri içinde bazan Milli Savunma Vekili, bazan Kurmay Başkanı olarak hizmetleri, hatta bir ara Başvekilliğe kadar yükselişi, onu Mustafa Kemal'in çok sadık bir yardımcısı ve zaferin belli başlı hazırlayıcılarından biri halinde yükseltti. Fakat zafer günlerinde öyle görünüyordu ki o, daima bir ordu elemanı olarak kalacaktır" diye bahsediliyor.
Milli Mücadele sürecinde aktif olarak sahnede olan hemen herkes anlatılıyor, sıra İsmet İnönü'ye gelince, biraz daha teferruat veriliyor. "... Fakat gerek zafer öncesinde, gerek zafer günü, geleceğin bir siyasi şahsiyeti olarak pek te dikkati çekmeyen insanı İsmet Paşaydı. Gazi Mustafa Kemal İsmet Paşayı da ilk defa 1909 da Selanik'te tanıdı. O zaman her ikisi de İttihat ve Terakki Cemiyetinin o sırada Selanik'te toplanan kongre üyeleri idiler. Fakat asıl yakınlıkları Birinci Dünya Harbi cephelerinde oldu. İsmet Paşa Garp Cephesi Kumandanıydı. Atatürk dışında kliklerden ve şahsiyetlerde hiç birine özel bir bağlılığı görülmüyordu." Diye tarif edilen İsmet İnönü'nün savaş meydanlarında ve diplomatik görüşmelerdeki başarılarından ve Gazi Mustafa Kemale hep yakınlığından bahsediliyor. "... Gazi Mustafa Kemal'in onu Bursa'da hem sulh müzakereleri Murahhaslar Heyeti Başkanı, hem Hariciye Vekili olarak seçmesi ile ise onun askerlik hayatı bitti ve İsmet Paşa, pek az zamanda Mustafa Kemal'den sonra gelen İkinci Adam olarak Türkiye'nin siyaset sahnesine girdi" diye anlatılıyor...
Ayrıca; "... Bunların dışında, Meclisin ya aydın, ya yarı aydın politikacıları da anlatılıyor ama bunların kaderleri, yeni kadrolaşmanın ve yeni seçimin gelişmesinde tutunabilecekleri yerlere göre belirleniyor, zamanın bunlar için neler hazırladığı o günlerde henüz belli değildi" notu düşülüyor.
Atatürk'ün "Gençliğe Hitabe"sinde panoramasını çizdiği memleket ve sonucunda Cumhuriyet bu kadrolarla ve inanılmaz mücadelelerle oluşuyor ama Önderin, kılavuzun, rehberin yalnızlığı, o kadar belirgin ki!
O günün şartlarından daha vahîm olan şartlarla muhatabız ve Milli Birliği inşaya uğraşan Prof. Dr. Haydar Baş'tan başka önder de, siyasi de, ekonomist te, kılavuz da yok ve maalesef kılavuzluğun, rehberliğin mukadder akıbeti yalnızlığı yaşıyor O da..
Allah yardımcısı olsun, ömrü bereketli olsun...
"OLAMAZ TÜRK'E BAŞ, TÜRK'ÜM DEMEYEN" Vesselâm..
Selâm, sevgi, duâ...