Milli Ekonomi Modeli Avrupa'da! (1-2)

Not: Avrupa MEM kongresindeki notlarımızı değerlendirdiğimiz yazımızın birinci ve ikinci bölümleri internete teknik bir arızadan dolayı konulamamıştı. Okurların isteği üzerine konulmayan bölümlerini bugün birleştirerek yayınlıyoruz.

İki gün devam eden ve 25 ülkeden 100'den fazla akademisyenin katıldığı Milli Ekonomi Modeli kongresinde her bir akademisyen çok önemli noktaların altını çizdi. Kongre boyunca sürekli olarak not almaya çalıştım. Yetişebildiğim oldu, yetişemediğim oldu.Bugünkü yazımla birlikte -tam olarak kaç gün devam eder emin değilim- birkaç gün boyunca kongre boyunca aldığım bu notlardan bazılarını sizinle paylaşıp düşüncelerimi aktarmaya çalışacağım.Kongreye Londra Üniversitesinden katılarak tebliğini sunan Prof. Dr. Rovshen Quliyev İktisat biliminin mükemmeliyetten çok uzak bir noktada olduğunu ifade ettikten sonra, konuşmasında değindiği noktalardan bazıları şunlar;"Milli Ekonomi Modeli adlı Haydar Baş sistemi, ekonomi ilmini yeniden tanımlamakta ve kaynakları sınırsız gören bir anlayış ortaya koymaktadır. ...Milli Ekonomi Modeli küreselleşme karşıtı bir sistemdir. ?Milli Ekonomi Modeli mevcut durumu eleştirmekle kalmıyor, vaziyeti düzeltecek mekanizmalar da öneriyor. ?Milli Ekonomi Modeli komünist bir model değildir. Aksine sermaye sahibi olmayan kişilerin de kamunun imkânlarından yararlanabilmelerinin önünü açmaktadır."Profesör Quliyev'in MEM'ni Haydar Baş sistemi şeklinde tanımlaması bence çok önemli bir vurgudur. Çünkü Milli Ekonomi Modeli'nin basit bir model olmaktan çok daha öte bir "sistem" olduğunu ifade etmektedir. Yazımızın sonraki bölümlerinde de değineceğimiz gibi MEM Avrupa Kongresine katılan birçok bilim adamı Milli Ekonomi Modelinin kapsamlı bir model, yani yepyeni bir iktisat sistemi olduğunu altını çizdiler.  Quliyev'in ifade ettiği bir gerçek de MEM'in sadece ötekini eleştiren bir model değil, çözüm üreten bir model olduğudur. Bu da problemi teşhis etmenin önemli ama yeterli olmadığını ortaya koymakta, o problemi düzeltecek mekanizmaları ve çözüm yollarını ortaya koymanın önemini vurgulamaktadır.

Bosna Hersek'ten kongreye katılan Prof. Dr. Sekip Sekolovic, Milli Ekonomi Modeli'nin sağlık konusundaki yaklaşımlarını şöyle değerlendirdi;"Milli Ekonomi Modeli'nin sunduğu yeni umut ışığının önemli bölümü sağlık konusunda öngördüğü yaklaşımdır. Ne kapitalizm ne de sosyalizm zenginden başkasına tam olarak sağlık hizmetini sunmamaktadır. ABD'de her 6 kişiden sadece 1'i sağlık güvencesine sahiptir. ?Milli Ekonomi Modeli sağlık hizmetini sadece elde edilen vergiye bağlamamaktadır. Sağlık hizmetlerini senyoraj geliriyle gerçekleştirmeyi öngörmektedir. Model bu yaklaşımı bir zorunluluktan çok bir fırsat olarak değerlendiriyor. ?Milli Ekonomi Modeli'nin en önemli özelliklerinden birisi de kendi sosyal devletini oluşturmasıdır. Milli Ekonomi Modeli gibi bir modele sahip olmamamız bizim açımızdan büyük bir kayıp."Profesör Sekolovic, modelin sağlık hizmetlerini senyoraj geliriyle sağlamayı öngören yaklaşımına dikkat çektikten sonra modelin bu yaklaşımı bir fırsat olarak değerlendirildiğinin altını çizmektedir. Bu çok yerinde bir vurgulamadır bence. Çünkü Milli Ekonomi Modeli'nin tüketim yanlı bir iktisat anlayışı olmasından kaynaklanan bir yaklaşımdır bu. Yaşanan problemler sadece vergi gelirleriyle adil bir sağlık hizmeti verilebilmesinin mümkün olmadığını göstermiştir. Profesör Sekolovic'in bizimle paylaştığı, ABD'de her 6 kişiden ancak 1'inin sağlık güvencesine sahip olduğu gerçeği bize bunu göstermektedir.

Milli Ekonomi Modeli kongresine Hollanda'dan katılan Prof. Dr. Cornelia Versteegh Prof. Dr. Haydar Baş'ın AB'nin geleceği ile ilgili değerlendirmelerine vurgu yapan bir tebliğ sundu."Milli Ekonomi Modeli'nin beni en çok çarpan yönü "AB'nin 15 yıldan daha kısa bir sürede dağılacaktır" öngörüsü olmuştur. Kitabın tamamını okuyuncaya kadar bu şaşkınlığım devam etti. ?Kitabın bize sunduğu perspektif sadece ekonomi değil, ekonomiden öteye bir açılım sunmakta. ?Bence AB olarak bu kitap çok iyi incelenmeli ve nerede yanlış yaptığımızı AB olarak bir an önce bulmalıyız."Profesör Versteegh, önce AB'nin dağılacağı fikrini şaşkınlıkla karşılamış, fakat modelde Prof. Dr. Haydar Baş'ın bu dağılmayı bağladığı nedenleri okuyunca bu dağılma fikrinin ne kadar yerinde bir yaklaşım olduğunu anlaşmış. AB ülkelerinden kongreye katılan bütün bilim adamları da AB konusunda memnuniyetsizliklerini açıkça ortaya koydular. Kongreye ev sahipliği yapan Almanya ise AB'den ve özellikle Brüksel'in yanlış para politikalarından en çok yara alan ülkelerden biri olması hasebiyle Alman akademisyenler de aynı şekilde hoşnutsuzluklarını dile getirdiler.Milli ekonomi modeliyle tanıştıktan sonra Versteegh'in "AB'nin nerede yanlış yaptığını araştırmalıyız" düşüncesi ise modelin onlara açtığı ufkun bir itirafıydı bence.Yarın da devam edeceğiz.

Milli Ekonomi Modeli Avrupa'da (2)Bonn Üniversitesi ve Viyana Teknoloji Üniversitesinin desteğiyle Almanya'da üçüncüsü yapılan Milli Ekonomi Modeli kongresinin notlarını paylaşmaya devam ediyoruz.

Matematiğin ekonomiye tatbiki sahasında dünyanın sayılı bilim adamlarından biri olan Rusya Bilimler akademisinden Prof. Dr. Yuri Kavriletz, Milli Ekonomi Modeli'nin matematiksel modellemesi konusunda etkileyici bir tebliğ sundu. Profesör Kavrilets'in tebliğinden bazı notlar şunlar;"Prof. Dr. Haydar Baş'ın ekonomi bilimi ile ilgili düşüncelerini matematiksel olarak dökümledim. Ampirik yöntemi kullanarak elde ettiğimiz bilgileri bilgisayara da yükledik. Matematiğin bilimsel yönlendirmesi dengeye dayanır. İdeolojilerin bilimsel dile çevrilmesinde en yakın model matematiktir. ?Biz Milli Ekonomi Modeli üzerinde yapılabilecek çalışmaların ancak bir kısmını gerçekleştirebildik.?Baş'ın düşünceleri son dönemdeki kariyerime de ışık tuttu. Batılıların yaptığı bütün çalışmalarda pazar mekanizmasında bir denge yakalanamamıştır. Toplumsal ahlaki değerler ve ekonominin aldığı yol dengeye oturmak zorundadır.?İhtiyaçların sınırlı olduğu konusundaki Sayın Baş'ın ortaya koyduğu yaklaşım geçmişte yapılan çalışmalara da netlik getirmiştir. İnsanlar etkiye açıktır. Bazen bu etki iyi yönde de olmayabilir. Milli Ekonomi Modeli'nde insanların görüşlerinin sürekli değişebildiği savunulmaktadır.?Prof. Dr. Baş'ın Milli Ekonomi Modeli ülkelerin kalkınması için çok gerekli ve önemli bir içerik taşımaktadır."Kavrilets'in tebliğinden sonra verilen arada kongreye katılan akademisyenlerden birkaçıyla çay içerken, ismini şu anda hatırlamadığım Avrupalı bir bilim adamı, "Profesör Kavrilets'in ortaya koyduğu matematiksel açılım bence tam bir meydan okuma" şeklinde görüşünü ortaya koydu. Bu çok doğru bir değerlendirmeydi. MEM yapılan her kongresinde meydan okumaya devam ediyor. Açık açık meydan okuyan bu tez kimseyi karşısında bulamıyor. Bu da Milli Ekonomi Modeli'ni sürekli olarak güçlendirirken, yıllardır çözüm olamayan Kapitalizm ve Sosyalizm gibi modellerin giderek daha derine gömülmesini sağlıyor.

Viyana Üniversitesinden kongreye katılan ve konuşmasına bir itirafla başlayan akademisyen Prof. Dr. Herman Knoflache'nin konuşmasından şu notları almışım;"Milli Ekonomi Modeli'nin Rusya'dan gelen Prof. Kavrilets tarafından ortaya konulan matematiksel modellemesi itiraf etmeliyim ki beni çok etkiledi. Matematik formüller de modelin kendisi gibi etkileyiciydi.?Kapitalizm, insana değil hep paraya odaklanmıştır. Böyle modellerde bir yerlerde eksiklik olduğunu zaten hissediyorduk. ? Milli Ekonomi Modeli ise insan merkezli bir tez. İnsana odaklanmanın parayı çok daha sağlam bir zemine taşıyacağı konusunda ben de Prof. Dr. Haydar Baş'la aynı fikirdeyim.?Sırtını tamamen gerçeklere dayamış olan Milli Ekonomi Modeli'nin meydana getireceği sonuçlar hepimizi heyecanlandırıyor. Dünya Ticaret Örgütü gibi kuruluşlar ülkeleri ve insanları sefalete sürükleyeceğine, bu modeli incelerse çok daha faydalı bir şey yapmış olurlar.?Yüzlerce yıldır insan ekonomik teorilerle ilerlediğini düşünmüştür. Kapitalist model kendini ispatlayamadığı için Milli Ekonomi Modeli'ni değerlendirmek artık bir gerekliliktir."Gerçekten Kavrilets'in matematik modellemesi Profesör Knoflache gibi kongre salonunda bulunan bütün akademisyenleri derinden etkilediğini ben de müşahede ettim. Avusturyalı bu akademisyenin uluslararası örgütlere MEM'i incelemelerini salık vermesi de bence çok önemli bir vurgulamaydı. Dünyada birçok ülke Milli Ekonomi Modeli'ni incelemeleri tavsiye edilen uluslararası kuruluşların ekonomilerini düze çıkaracağı yanılgısıyla kriz üstüne kriz yaşamaktalar. Kongreye ev sahibi Almanya'dan katılan Prof. Dr. F.R. Grabau ise yine Milli Ekonomi Modeli'nin ortaya koyduğu karşı duruşa dikkat çekti."Milli Ekonomi Modeli alternatifsiz olarak gösterilen Liberal ekonomilere önemli bir karşı duruş ortaya koymuştur.  Prof. Dr. Baş, sosyal devlet kavramıyla dar gelirli vatandaşlara para aktarmayı önermesi bence çok yerinde bir teşhistir."Görüldüğü gibi her bir akademisyen tezin bir bölümünü değerlendiriyor ve o bölümün onlara açtığı ufukla ülkelerinin içinde bulunduğu sorunları değerlendiriyorlar. Milli Ekonomi Modeli'nin kongreye katılan bütün bilim adamlarına çok geniş bir ufuk açmış olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.