Müslüman Ahlakı Nasıl Olmalı - 13

Dili yalan konuşmaktan korumak: 

Abdullah İbn-i Mes'ud'dan (Allah O'ndan razı olsun) gelen rivâyette Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Doğruluğa devam edin, zira doğruluk iyiliğe yöneltir, iyilik de Cennet'e iletir. Kişi doğru söyleye söyleye ve doğruyu araştıra araştıra Allah katında sıddık (doğru sözlü) diye kaydedilir. Yalancılıktan sakının zira yalancılık (fuhşa) sapıklığa sürükler, sapıklık da Cehennem'e götürür. Kişi yalan söyleye söyleye Allah katında (kezzab) çok yalancı diye kaydedilir." (Buharî, Edeb, 6093; Müslim, Birr ve Sıla-i rahm, 2607) 

Hazret-i Ebu Umame'den (Allah O'ndan razı olsun) gelen rivâyette Nebî (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Şaka olsa bile yalanı terk edene Cennet ortasında bir ev verileceğine kefilim." (Ebû Dâvud, Edeb, 4800)

Hazret-i Hasan bin Ali (Allah'ın selamı üzerlerine olsun) şöyle dedi: "Resûlullah'tan (aleyhissalatü vesselâm) şöyle ezberledim: Seni şüpheye düşürecek şeyi, şüphe veremeyecek olana bırak. Zira doğruluk gönül rahatlığı demek, yalancılık kuşkulu olmak demektir." (Tirmizî, Kıyametin özelliği, 2518; Nesâî, İçecekler, 8/327, 328; Ahmed. b. Hanbel, Müsned, 1/101) 

Resûlullah'a (aleyhissalatü vesselâm), "İnsanların en hayırlısı kimdir?" diye soruldu. "Kalbi 'makhmum/مَخْمُوم' ve dili doğru olandır" buyurdular. Sahabiler, "Dili doğru olanı biliriz fakat kalbi makhmum olmak ne demek?" diye sordular. Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm), "Makhmum; takva sahibi, tertemiz, içinde ne günah ne zalimlik, ne kin, ne de hased olan kalptir" buyurdular. (İbn-u Mâce, Zühd, 4216)

Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Münafığın üç alameti vardır; konuştuğunda yalan söyler, vaad ettiğinde sözünden döner, emanete hıyanetlik eder." (Buharî, İman, 33; Müslim, İman, 59). 

Müslim'in rivâyetinde şöyle bir ilave vardır: "Namaz kılsa, oruç tutsa ve Müslüman olduğunu iddia etse bile…"

Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Dört huy vardır ki bunlar kimde bulunursa o kişi tam münafık olur. Kendisinde bu hasletlerden biri bulunan, onu terk edene kadar nifak ehlinden sayılır. 1- Kendisine bir emanet verildiğinde ona ihanet eder. 2-Konuştuğu zaman yalan söyler. 3- Muahedeye/anlaşmaya giriştiği vakit gaddarlık yapar. 4- Düşmanlıkta haddi aşar, ölçüsüzleşir." (Buharî, İman, 34; Müslim, İman, 58).

İbn-i Ömer'in (Allah ikisinden razı olsun) rivâyetine göre Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Kişi bir yalan söylediği vakit onun pis kokusundan melek bir mil mesafesi kadar uzaklaşır." (Tirmizî, 3/235)

Bazı kimseler başkalarını güldürmek maksadıyla yalan söylerler. Ona mâni olmak istediğinde sana, "ben şaka yapıyorum" der. Onun için ve böyleleri hakkında Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdu: "Yazıklar olsun o kimseye ki insanları güldürmek için konuşur ve yalan söyler. Yazık ona, yazık ona." (Ebû Dâvud, Edeb, 4490; Tirmizî, Zühd, 2315; Ahmed, Müsned, 5/3,5,7; Hakim, Müstedrek, 1/46).

Bazı kimseler rüyayı anlatmakta yalan söyler yahut hiçbir şey görmediği halde "rüyamda şunları gördüm, bunları gördüm" diyenler vardır. Bunun günahı da çok büyüktür.

Vasile bin El-Aska (Allah O'ndan razı olsun) Resûlullah'ın (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurduğunu rivâyet etti:

"En büyük yalanlardan biri, kişiyi kendi babasından başkasına nisbet etmek, yahut görmediği rüyayı gördüm demek yahut söylemediğim bir sözü benim için söyledi demektir." (Buharî, Menâkıb, 3509).

Abdullah İbn-i Ömer'den (Allah Onlardan razı olsun) rivâyet edildiğine göre Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Yalanların en büyüğü, görmediği düşü/rüyayı gördüm diyen kişinin gözlerine iftira etmesidir." (Buharî, Rüya Tabiri, 7043)

Abdullah İbn-i Abbâs'dan (Allah Onlardan razı olsun) rivâyet edildiğine göre Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Görmediği bir düşü/rüyayı gördüm diyen kimseye kıyamet günü iki kılı birbirine düğümlemesi teklif edilir, o da onu asla yapamaz." (Buharî, Rüya Tabiri, 7042).

Yalancıların en büyük günahkârları, Allah'a ve Resûlü'ne karşı yalan uyduranlardır.

Allah'a karşı yalan söylemek ise, Allah'ın haram kıldığını helâl, helâl kıldığını haram kılmaktır.

Allah Teâlâ şöyle buyurur: 

"Allah'a karşı yalan uydurmak için dillerinizin uydurduğu yalana dayanarak bu helaldir, şu haramdır demeyin. Kuşkusuz Allah'a yalan isnat edip iftira edenler kurtuluşa ermezler." (Nahl, 16/116)

Bu işin içinde bilgisi olmadığı halde, cesaret edip fetva vermeye kalkışanlar da vardır. Onlardan birisinin herhangi bir konuda fetva verdiğini görürsün. Ondan delil olarak bir âyet veya bir hadis istediğinde şaşırır kalır. Belki sana, "Bu falanın mezhebidir veya bu cumhurun görüşüdür" veya "âlimlerden bazılarının vardıkları görüşüdür ve ancak delil olmadığında getirilen bu gibi ıstılahlardır" der. 

İmamı Şafii'nin (Allah O'na rahmet etsin) dediği gibi: 

"İlim, delili (senedi) gösterilerek rivâyet edilen hadislerdir. Onun dışındakiler şeytanların vesveseleridir."

Ebu Hanife (Allah O'na rahmet etsin) şöyle demiştir:

"Bir kimsenin nereden aldığımızı bilmeden görüşümüzü kabul etmesi câiz değildir."

İmam Malik (Allah O'na rahmet etsin) şöyle demiştir: 

"Ben, nihâyet bir insanım, hata da ederim, isabet de ederim. Onun için benim görüşüme bakın. Kitab'a ve Sünnet'e uygun ise alın. Kitab'a ve Sünnet'e uygun değilse terk edin."

İmam Şafii (Allah O'na rahmet etsin) şöyle demiştir:

"Benim söylediklerimden farklı olarak Nebî'nin (aleyhissalatü vesselâm) söylediği bir şey varsa, ölçü Nebî'nin söylediği sözdür. Onun için beni asla taklit etmeyiniz (Görüşüme göre hareket etmeyiniz)."

Resûlullah'a (aleyhissalatü vesselâm) karşı yalan söylemeye gelince... 

Bunun cezasını bildiren birçok hadis vardır. 

Bu hususta İmam Müslim, eseri Sahih-i Müslim'in "Resûlullah'a yalan uydurmanın günahı" bölümünde bu konuda birkaç hadis rivâyet etmiştir. Bu mânâdan olarak:

Hazret-i Ali'den (Allah'ın selamı üzerine olsun) rivâyet olunduğuna göre Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular: 

"Benim üzerime (Ben söyledim diyerek) yalan söylemeyin. Kim Benim üzerime yalan söylerse Cehennem'e girmeye hazırlansın" (Buharî, İlim, 106; Müslim, Mukaddime, 1).

Resûlullah (aleyhissalatü vesselâm) şöyle buyurdular:

"Kim Benim üzerime kasden yalan söylerse, Cehennem'deki yerine hazırlansın." (Buharî, İlim, 110; Müslim, Mukaddime, 3)

Hazret-i Muğire (Allah O'ndan razı olsun) Resûlullah'ı (aleyhissalatü vesselâm) şöyle derken işittim der:

"Benim üzerime yalan söylemek başkasının üzerine yalan söylemeye benzemez. Kim Benim üzerime kasten yalan söylerse, Cehennem'deki yerine hazırlansın." 

Semure bin Cundub'un (Allah O'ndan razı olsun) merfû olarak rivâyet ettiği hadis-i şerifte Resûlullah şöyle buyurdular:

"Kim Benim üzerime bilerek yalan söylerse, yalancılardan birisi olur." (Mukaddimesinde Müslim rivâyet etti)

Buharî, Semure'nin (Allah O'ndan razı olsun) hadisi dışında, Müslim'in bütün hadisleri kabul etmiştir. Buharî ayrıca kendine has birkaç hadis rivâyet etmiştir. 

Onlardan bir tanesi şöyledir:

"Benim söylemediğimi, -Bana yalan isnad ederek- söyledi diyen kimse Cehennem'deki yerine hazırlansın."

Bilmiş ol ki, bu konudaki hadisler tevatür derecesine ulaşmıştır.

Bundan dolayı Müslüman'ın, doğruluğunu tesbit etmeden, hiçbir sözü Resûlullah'a (aleyhissalatü vesselâm) nisbet etmesi câiz değildir.